TEORIA WYCHOWANIA MORALNEGO A FILOZOFICZNA KONCEPCJA SUMIENIA: TOMASZ Z AKWINU – MAX SCHELER – JURGEN HABERMAS

Jarosław Horowski

doi:10.21697/fp.2012.2.06

Published: 2016-11-12

Vol. 2 No. 2 (2012)

THE THEORY OF MORAL UPBRINGING AND THE PHILOSOPHICAL CONCEPT OF CONSCIENCE. THOMAS AQUINAS – MAX SCHELER – JURGEN HABERMAS

Jarosław Horowski

Pedagogical Forum

Section: Articles and essays

https://doi.org/10.21697/fp.2012.2.06

Abstract

The research has been carried out with the objective of providing characteristics for the concept of conscience influence over the moral theory shape. The research scope will focus on philosophical concepts of conscience which have been formulated upon reflections of Thom ism, phenomenology as well as the critical reflection based in Habermas’ communication theory and the respective pedagogical discourses. In the case of the Thomism theory the conscience development is first and foremost associated with the experience which thus shapes mental capabilities of cognition and desire (the intellect and the will) and of senses. A reference to Jürgen Habermas’ communication theory results in a rationalistic concept of conscience developed in a social dialogue. However the phenomenology as it has been proposed by Max Scheler recognises feelings in the process of conscience shaping. Each of these theories brings about specific consequences for the theory of upbringing. In the first case the moral development is associated with the experience of an act; in the second case the moral development is associated with interpersonal communication, however in the subjective dimension it is of the intellectual profile; in the third instance it is also the experience of reality and in particular of the values which are generally recognized as objective.

Most read articles by the same author(s)

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Horowski, J. (2016). THE THEORY OF MORAL UPBRINGING AND THE PHILOSOPHICAL CONCEPT OF CONSCIENCE. THOMAS AQUINAS – MAX SCHELER – JURGEN HABERMAS. Pedagogical Forum, 2(2), 103–121. https://doi.org/10.21697/fp.2012.2.06

Cited by / Share

References

Bocheński J. M., O etyce, [w:] tenże, Dzieła zebrane, t. 5: Etyka, Philed, Kraków 1995, s. 16.
Google Scholar

Buczyńska-Garewicz H., Scheler a filozofia wartości, [w:] M. Scheler, Resentyment a moralność, Czytelnik, Warszawa 1997, s. 6, 9, 13.
Google Scholar

Gajdamowicz H., Wychowanie chrześcijańskie w perspektywie obiektywistycznych teorii wartości, [w:] Wychowanie chrześcijańskie między tradycją a współczesnością, red. A. Rynio, Wydawnictwo KUL, Lublin 2007, s. 110-112.
Google Scholar

Galarowicz J., W drodze do etyki odpowiedzialności, t 1: Fenomenologiczna etyka wartości (Max Scheler – Nicolai Hartmann – Dietrich von Hildebrand), Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków 1997, s. 39, 49, 54, 56, 59-60, 63-64, 68-69, 79, 94, 98-99, 102, 105-108, 118.
Google Scholar

Gogacz M., Osoba zadaniem pedagogiki. Wykłady bydgoskie, Oficyna Wydawnicza Navo, Warszawa 1997, s. 15-22.
Google Scholar

Górnicka-Kalinowska J., Idea sumienia w filozofii moralnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1999, s. 116-119, 123-125, 128-131.
Google Scholar

Habermas J., Teoria działania komunikacyjnego, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 8, 45, 48-49, 132-135, 462.
Google Scholar

Habermas J., Wierzyć i wiedzieć, „Znak” 9 (2002), s. 10-18.
Google Scholar

Horowski J., Paedagogia perennis w dobie postmodernizmu. Wychowawcze koncepcje o. Jacka Woronieckiego a kultura przełomu XX i XXI wieku, Europejskie Centrum Edukacyjne, Toruń 2007, s. 67-68, 86-123.
Google Scholar

Horowski J., Pedagogika tomistyczna a pedagogika wartości, „Paedagogia Christiana” 21 (2008) 1, s. 242-246.
Google Scholar

Jaroszyński P., Etyka – dramat życia moralnego, [w:] M. A. Krąpiec, S. Kamiński, Z. J. Zdybicka, A. Maryniarczyk, P. Jaroszyński, Wprowadzenie do filozofii, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1996, s. 533-540.
Google Scholar

Kaniowski A. M., Rehabilitacja i transformacja filozofii praktycznej, [w:] J. Habermas, Teoria działania komunikacyjnego, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. IX.
Google Scholar

Kohlberg L., Mayer R., Rozwój jako cel wychowania, [w:] Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Instytut Badań Edukacyjnych, „Edytor”, Warszawa-Toruń 1993, s. 56.
Google Scholar

Kopciuch L., Wolność a wartości. Max Scheler – Nicolai Hartmann – Dietrich von Hildebrand – Hans Reiner, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010, s. 46-52.
Google Scholar

Krąpiec M. A., Ja – człowiek, Wydawnictwo KUL, Lublin 2005, s. 300-309.
Google Scholar

Kunowski S., Wartości w procesie wychowania, Oficyna Wydawnicza “Impuls”, Kraków 2003.
Google Scholar

Łobocki M., Wychowanie moralne w zarysie, Impuls, Kraków 2009, s. 47-70.
Google Scholar

Maritain J., Dziewięć wykładów o podstawowych pojęciach filozofii moralnej, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 2001, s. 13-14, 42-44.
Google Scholar

Mróz M., Człowiek w dynamizmie cnoty. Aktualność ar etologii św. Tomasza z Akwinu w świetle pytania o podstawy moralności chrześcijańskiej, Wyższe Seminarium Duchowne, Toruń 2001, s. 288.
Google Scholar

Nowak M., Podstawy pedagogiki otwartej, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 2000, s. 361-431.
Google Scholar

Olbrycht K., Prawda, dobro i piękno w wychowaniu człowieka jako osoby, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2002.
Google Scholar

Ostrowska U., Aksjologiczne podstawy wychowania, [w:] Pedagogika, red. B. Śliwerski, t. 1: Podstawy nauk o wychowaniu, Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk 2006, s. 391-415.
Google Scholar

Piaget J., Rozwój ocen moralnych dziecka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967, s. 19, 61.
Google Scholar

Scheler M., Dobra a wartości, [w:] W Galewicz (red.), Z fenomenologii wartości, Instytut Teologiczny XX. Misjonarzy, Kraków 1998., s. 46-57.
Google Scholar

Scheler M., Formy wiedzy i kształcenie, [w:] tenże, Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987, s. 347, 354-356, 359-360.
Google Scholar

Scheler M., Istota i formy sympatii, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa 1986, s. 19, 230, 237, 252-253, 260-267.
Google Scholar

Scheler M., O rehabilitacji cnoty, Instytut Literacki, Warszawa 1937, s. 6-7, 9.
Google Scholar

Scheler M., Problemy socjologii wiedzy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1990, s. 68-74.
Google Scholar

Scheler M., Resentyment a moralność, Czytelnik, Warszawa 1997, s. 53-54, 74, 85-86.
Google Scholar

Scheler M., Stosunek wartości „dobry” i „zły” do pozostałych wartości i do dóbr, [w:] W. Galewicz (red.), Z fenomenologii wartości, Instytut Teologiczny XX. Misjonarzy, Kraków 1998., s. 63-64.
Google Scholar

Scheler M., Teoria światopoglądów, socjologia i kształtowanie światopoglądu, [w:] tenże, Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987, s. 405.
Google Scholar

Scheler M., Wartości wyższe i niższe, [w:] W. Galewicz (red.), Z fenomenologii wartości, Instytut Teologiczny XX. Misjonarzy, Kraków 1998, s. 67-68.
Google Scholar

Scheler M., Wzory i przywódcy, [w:] tenże, Wolność, miłość, świętość, Znak, Kraków 2004, s. 208, 213, 213-217.
Google Scholar

Spaemann R., Szczęście a życzliwość. Esej o etyce, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1997, s. 177.
Google Scholar

Swieżawski S., Święty Tomasz na nowo odczytany, W drodze, Poznań 1995, s. 186-198.
Google Scholar

SzahajA., Teoria krytyczna szkoły frankfurckiej, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa
Google Scholar

, s. 67-87, 92-95.
Google Scholar

Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 3, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995, s. 221.
Google Scholar

Google Scholar

Tomasz z Akwinu, Summa Theologiae, I-II, q. 8-11.
Google Scholar

Wajsprych D., Pedagogia agatologiczna. Studium hermeneutyczno-krytyczne projektu Józefa Tischnera, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń–Olsztyn 2011.
Google Scholar

Woroniecki J., Katolicka etyka wychowawcza, t. 1, Redakcja Wydawnict KUL, Lublin 2000, s. 20-30.
Google Scholar

Woroniecki J., Nawyk czy sprawność. Centralne zagadnienie pedagogiki katolickiej, Drukarnia Archidiecezjalna w Wilnie, Wilno 1939, s. 4, 18, 26-28, 31-32.
Google Scholar

Woroniecki J., Rozwój osobistości człowieka, [w:] tenże, Wychowanie człowieka. Pisma wybrane, Znak, Kraków 1961, s. 75-77.
Google Scholar

Żurakowski B., Wychowanie do wyboru wartości, [w:] Wychowanie personalistyczne, red. F. Adamski, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005, s. 279-289.
Google Scholar