Przestępstwo uporczywej nie alimentacji

KATARZYNA MAJKRZAK

doi:10.21697/pk.2016.59.3.08

Opublikowane: 2017-01-18

Tom 59 Nr 3 (2016)

Przestępstwo uporczywej nie alimentacji

KATARZYNA MAJKRZAK

Prawo Kanoniczne

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/pk.2016.59.3.08

Abstrakt

Jednym z przestępstw przeciwko rodzinie i opiece jest przestępstwo niealimentacji, o którym mowa w art. 209 Kodeksu karnego. Strona przedmiotowa przestępstwa wyraża się w uporczywym uchylaniu się od ciążącego na sprawcy z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki poprzez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to narażenie jej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

Niealimentacja jest przestępstwem materialnym z narażenia (a nie z naruszenia). Sprawcą może być jedynie osoba zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych, dlatego przestępstwo uporczywej niealimentacji jest przestępstwem indywidualnym.

Przesłanka uporczywości określa stronę podmiotową przez ograniczenie jej umyślności tylko w postaci zamiaru bezpośredniego. Uporczywość ma charakter niezwykle ocenny, dlatego przyjmuje się że jest to znamię obiektywno-subiektywne. Uporczywe uchylanie się sprowadza się bowiem do długotrwałego postępowania (element obiektywny), które nacechowane jest nieustępliwością (działaniem na przekór – element subiektywny). W orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa pogląd, że uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego zachodzi wtedy, gdy sprawca pomimo obiektywnej możliwości jego wykonania, nie spełnia tego obowiązku.

Słowa kluczowe:

alimentacja, rodzina, obowiązek opieki, prawo karne

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

MAJKRZAK, K. (2017). Przestępstwo uporczywej nie alimentacji. Prawo Kanoniczne, 59(3), 143–174. https://doi.org/10.21697/pk.2016.59.3.08

Cited by / Share

Bibliografia

ŹRÓDŁA
Google Scholar

Kodeks karny – ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 1137, z poźn. zm.).
Google Scholar

Kodeks rodzinny i opiekuńczy – ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 788, z późn. zm.).
Google Scholar

LITERATURA
Google Scholar

BOJARSKI M. – GIEZEK J. – SIENKIEWICZ Z., Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, Warszawa 2004 r.
Google Scholar

BUCHAŁA K., Prawo karne materialne, Warszawa 1989 r.
Google Scholar

DOBRZYŃSKI A., Przestępstwa przeciwko rodzinie, Warszawa 1974 r.
Google Scholar

FALANDYSZ L., [w:] Prawo karne. Część szczególna. Wybrane zagadnienia, red. L. LERNELL – A. KRUKOWSKI, Warszawa 1969 r.
Google Scholar

GARDOCKI L., Prawo karne, Warszawa 2013 r.
Google Scholar

GRZEŚKOWIAK A., Przedawnienie, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. GRZEŚKOWIAK – K. WIAK, Warszawa 2014 r.
Google Scholar

HYPŚ S., Ochrona rodziny w polskim prawie karnym, Lublin 2012 r.
Google Scholar

HYPŚ S., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. GRZEŚKOWIAK – K. WIAK, Warszawa 2014 r.
Google Scholar

HYPŚ S., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom I. Komentarz, red. M. KRÓLIKOWSKI – R. ZAWŁOCKI, Warszawa 2013 r.
Google Scholar

IGNACZEWSKI J., Alimenty. Komentarz, Warszawa 2014 r.
Google Scholar

JANCZUKOWICZ K., Kodeks karny z orzecznictwem, Gdańsk 1996 r.
Google Scholar

MAKAREWICZ J., Kodeks karny z komentarzem, red. naukowa A. GRZEŚKOWIAK – K. WIAK, Wydanie na podstawie publikacji Wydawnictwa Zakładu Narodowego Imienia Ossolińskich, Lwów 1938, Lublin 2012 r.
Google Scholar

MAREK A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010 r.
Google Scholar

MOZGAWA M., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, [w:] Kodeks Karny. Komentarz, red. M. MOZGAWA, Warszawa 2013 r.
Google Scholar

MUSZYŃSKA A., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, [w:] Kodeks Karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. GIEZEK, Warszawa 2014 r.
Google Scholar

OLESZKO A., Dochodzenie roszczeń o świadczenia alimentacyjne, Warszawa 1990 r.
Google Scholar

SIENKIEWICZ Z., Środki karne, [w:] Kodeks Karny. Komentarz, red. M. FILAR, Warszawa 2012 r.
Google Scholar

SIWIK Z., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, [w:] Kodeks Karny. Komentarz, red. M. FILAR, Warszawa 2012 r.
Google Scholar

SOSNOWSKA D. J., Alimenty a prawo karne. Praktyka wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 2012 r.
Google Scholar

STEFAŃSKI R., Prawo karne materialne. Część szczególna, Warszawa 2009 r.
Google Scholar

SZELESZCZUK D., Środki karne, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. GRZEŚKOWIAK – K. WIAK, Warszawa 2014 r.
Google Scholar

ŚWIDA W., Prawo karne, Warszawa 1986 r.
Google Scholar

WARYLEWSKI J., Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2009 r.
Google Scholar

ORZECZNICTWO
Google Scholar

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 sierpnia 1959 r., sygn. akt VI KO 31/59, OSNPG nr 7/1960, poz. 129.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1962 r., sygn. akt V K 721/62, OSNKW nr 11/1963, poz. 200.
Google Scholar

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 1966 r., sygn. akt VI KZP 66/10, OSNKW nr 8/1966, poz. 80.
Google Scholar

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1968 r., sygn. akt VI KZP 30/67, OSNKW nr 5/1968, poz. 52, Lexis.pl nr 356803.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 1971 r., sygn. akt V KRN 259/71, OSNPG nr 12/1971, poz. 239.
Google Scholar

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1973 r., sygn. akt VI KZP 25/73, OSNKW nr 11/1973, poz. 133, LEX nr 18638.
Google Scholar

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1976 r., sygn. akt VI KZP 13/75, OSNKW nr 7-8/1976, poz. 86, LEX nr 19141.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1985 r., sygn. akt V KRN 832/65, OSNKW nr 2/1966, poz. 22, Lexis.pl nr 356827.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 1987 r. sygn.. akt V KRN 54/87, OSNPG nr 8-9/1987, poz. 103.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1987 r., sygn. akt V KRN 271/87, OSNPG nr 7/1988, poz. 67, LEX nr 17863.
Google Scholar

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1990 r., sygn. akt III CZP 21/90, OSNCP nr 10-11/1990, poz. 128.
Google Scholar

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 1993 r., sygn. akt I KZP 4/93, OSNKW nr 7-8/1993, poz. 39, LEX nr 20594.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 1993 r., sygn. akt II KRN 105/93, LEX nr 20611, OSNKW nr 9-10/1993, poz. 57.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 1995 r., sygn. akt III KRN 190/94, LEX nr 31123.
Google Scholar

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1996 r., sygn. akt II KRN 204/96, LEX nr 26252.
Google Scholar

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 1996, sygn. akt I KZP 15/96, Wokanda nr 11/1996, s. 21, Lexis.pl 316223.
Google Scholar

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 16 grudnia 1996 r., sygn. akt II AKa 407/96, LEX nr 30197.
Google Scholar

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt II AKo 199/99, Prok. i Pr. Nr 10/2000, poz. 27, LEX nr 42876.
Google Scholar

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 13 grudnia 2000 r., sygn. akt II AKz 289/00, LEX nr 46065.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 2001 r., sygn. akt V KKN 504/00, OSNKW nr 7-8/2001, poz. 57, LEX nr 47616.
Google Scholar

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 stycznia 2001 r., sygn. akt II AKa 241/00, LEX nr 54979.
Google Scholar

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 12 września 2001 r., sygn. akt II AKo 161/01, LEX nr 49346.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2002 r., sygn. akt II KKN 17/00, OSNKW nr7-8/2002, poz. 55, LEX nr 53737.
Google Scholar

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2002 r., sygn. akt I KZP 6/02, OSNKW nr 5-6/2003, poz. 31, LEX nr 51723.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2002 r., sygn. akt V KK 10/02, LEX nr 53910.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2003 r., sygn. akt II KK 125/03, LEX nr 151989.
Google Scholar

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 stycznia 2005 r., sygn. akt II AKo 1/05, KZS nr 7-8/2005, poz. 117, Lex nr 147197.
Google Scholar

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 stycznia 2005 r., sygn. akt II AKa 455/2004, KZS nr 7-8/2005, poz. 118, LEX nr 147203.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2007 r., sygn. akt III KK 144/07, LEX nr 307769.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2008 r., sygn. akt V KK 277/08, LEX nr 531405.
Google Scholar

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2011 r., sygn. akt IV KK 426/2010, KZS nr 9/2011, poz. 22, Lexis.pl nr 2525077.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt IV KK 321/2011, Lexis.pl nr 4140301.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2012 r., sygn. akt II KK 106/12, OSNKW nr 10/2012, poz. 107, LEX nr 1223801.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2012 r., sygn. akt II KK 179/12, LEX nr 1232246.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2013 r., sygn. akt II KK 213/13, LEX nr 1350544.
Google Scholar

KATARZYNA MAJKRZAK

kasia_majchrzak@wp.pl

Afiliacja:

Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polska

Biogram

dr Katarzyna Majchrzak – pracownik naukowo-dydaktyczny na Wydziale Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, adiunkt w Katedrze Prawa Polskiego, radca prawny.