Problematyka odzwierciedlenia charyzmatu instytutu zakonnego w jego prawie własnym

BOŻENA SZEWCZUL

doi:10.21697/pk.2015.58.3.03

Opublikowane: 2017-01-18

Tom 58 Nr 3 (2015)

Problematyka odzwierciedlenia charyzmatu instytutu zakonnego w jego prawie własnym

BOŻENA SZEWCZUL

Prawo Kanoniczne

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/pk.2015.58.3.03

Abstrakt

W ramach trwającej wciąż posoborowej odnowy życia zakonnego obejmującej także rewizję prawa własnego instytutów zakonnych, odczytywania go na nowo w kontekście charyzmatu założycieli oraz dostosowywania do współczesności i norm Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku pojawia się szereg niejasności w redagowaniu konstytucji i dyrektoriów zakonnych. Główną trudnością w tym względzie wydaje się być dążenie do ostatecznego „zwerbalizowania” charyzmatu instytutu w ujęciu teologicznym i prawnym zgodnie z zamysłem założycieli tak, aby mimo upływu czasu została zachowana tożsamość ufundowanego przez nich instytutu. A z drugiej strony pojawia się trudność zharmonizowania pierwotnego charyzmatu instytutu z zachodzącymi wciąż zmianami w życiu społecznym i kulturalnym.

Innym problemem jest pojmowanie samego terminu charyzmat instytutu. Najczęściej zawęża się jego sens tylko do celu istnienia instytutu, a wyrażenie go w konstytucjach sprowadza się zazwyczaj do jak najwierniejszego opisu w pierwszym rozdziale konstytucji zatytułowanym np. Charyzmat instytutu, Duchowość instytutu, Natura instytutu itp. Tymczasem charyzmat przenika całość życia w instytucie, każdą jego dziedzinę i powinien wybrzmiewać oraz być obecnym we wszystkich rozdziałach konstytucji, także tych dotyczących sprawowania władzy, wykonywania apostolatu, oddzielenia zakonników od świata, ich formacji, zarządu dobrami materialnymi, a nie tylko ograniczać się do przepisów pierwszego z nich. Zatem celem niniejszego artykułu będzie próba nakreślenia samego pojęcia charyzmatu a także jego relacji do tzw. dziedzictwa duchowego instytutu, rzadko wzmiankowanego ostatnio w środowiskach zakonników, a jakże użytecznego przy rewizji konstytucji oraz konieczność przejawów obu tych rzeczywistości we wszystkich obszarach życia zakonnego i regulujących je przepisach prawa własnego instytutów.

Słowa kluczowe:

instytut zakonny, charyzmat, dziedzictwo (patrimonium) duchowe, konstytucje

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

SZEWCZUL, B. (2017). Problematyka odzwierciedlenia charyzmatu instytutu zakonnego w jego prawie własnym. Prawo Kanoniczne, 58(3), 65–85. https://doi.org/10.21697/pk.2015.58.3.03

Cited by / Share

Bibliografia

Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus. Kodeks Prawa Kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Pallotinum 1984.
Google Scholar

JAN PAWEŁ II, Posynodalna adhortacja apostolska o życiu konsekrowanym i jego misji w Kościele i świecie «Vita consecrata», Warszawa-Ząbki 1996.
Google Scholar

PAWEŁ VI, Adhortacja apostolska. Wskazania na temat odnowy życia zakonnego według nauki Soboru Watykańskiego II «Evangelica testificatio», 29.06.1971, 11, w: Paweł VI, Charyzmat życia zakonnego. Przemówienia i dokumenty. Wybór i opracowanie A. Żuchowski, T. Sułowska, Poznań-Warszawa 1974, s. 232-259.
Google Scholar

SACRA CONGREGATIO EPISCOPORUM ET REGULARIUM, Normae, secundum quas S. Congr. Episcoporum et Regularium procedere solet in approbandis novis institutis votorum simplicium, 28 iunii 1901, w: T. Schaefer, De religiosis ad normam Codicis Iuris Canonici, Roma 19474, s. 1102-1134.
Google Scholar

SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret o przystosowanej do współczesności odnowie życia zakonnego «Perfectae caritatis», w: SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 259-275.
Google Scholar

SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele «Lumen gentium», w: SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 104-166.
Google Scholar

SYNOD BISKUPÓW, Życie konsekrowane i jego posłannictwo w Kościele i świecie. «Lineamenta», Watykan 1992.
Google Scholar

ŚWIĘTA KONGREGACJA ZAKONÓW I INSTYTUTÓW ŚWIECKICH, Instrukcja o istotnych elementach nauczania Kościoła na temat życia konsekrowanego w zastosowaniu do instytutów oddających się pracy apostolskiej «The renewal of religious life», w: Życie konsekrowane w dokumentach Kościoła. Od Vaticanum II do Ripartire da Cristo (red. K. Wójtowicz), Kraków 20032, s. 289-315.
Google Scholar

ŚWIĘTA KONGREGACJA ZAKONÓW I INSTYTUTÓW ŚWIECKICH, ŚWIĘTA KONGREGACJA BISKUPÓW, Wytyczne dla wzajemnych stosunków między biskupami i zakonnikami «Mutuae relationes», 14.05.1978, w: Jan Paweł II, O życiu zakonnym. Przemówienia, listy apostolskie, instrukcje, Warszawa-Poznań 1984, s. 333-373.
Google Scholar

LITERATURA
Google Scholar

AA.VV., Come rileggere oggi il carisma fondazionale, Roma 1995.
Google Scholar

AUBRY, Teologia della vita consacrata, w: Vita consacrata, un dono del Signiore alla sua Chiesa, Torino 1993, s. 129-170.
Google Scholar

BEYER J., Il diritto della vita consacrata, Milano 1989.
Google Scholar

CIARDI F., La riscoperta del carisma dell'istituto, w: La vita consacrata. Un carisma da riscoprire nella chiesa comunione-missione, Padova 1994.
Google Scholar

CIARDI F., Teologia del carisma degli Istituti, Vita Consacrata 22 (1986) 844-857.
Google Scholar

DE PAOLIS V., La vita consacrata nella chiesa, Bologna 1992, s. 156-159.
Google Scholar

DIRSCHERL E., Duch. Duch Święty, w: Leksykon religii, red. F. König, H. Waldenfels, Warszawa 1997, s. 91-92.
Google Scholar

GAMBARI E. , I religiosi nel Codice. Commento ai singoli canoni, Milano 1986.
Google Scholar

GERMINARIO M., I nuovi termini della vita religiosa, Roma 1983.
Google Scholar

GHIRLANDA G., Carisma collettivo di un istituto di vita consacrata, w: Nuovo Dizionario di Diritto Canonico, ed. C. C. Salvador, V. De Paolis, G. Ghirlanda, Cinisello Balsamo 1993, s. 130-133.
Google Scholar

GHIRLANDA G., Carisma di un istituto e sua tutela, Vita Consacrata 28 (1992) s. 474-475.
Google Scholar

GHIRLANDA G., Ecclesialità della vita consacrata, w: La vita consacrata. Il Codice del Vaticano II J., red. A. Longhitano, Bologna 1983, Vita Consacrata 13 (1977) 26-32.
Google Scholar

KAŁOWSKI J., Konstytucje jako zabezpieczenie celu i zadań instytutów życia konsekrowanego, Prawo Kanoniczne 36 (1993) nr 3-4, s. 5-19.
Google Scholar

KARŁOWICZ J., A. KRYŃSKI, W. NIEDŹWIEDZKI, Słownik języka polskiego, t. VII, Warszawa 1919.
Google Scholar

KOPALIŃSKI W., Słownik wyrazów obcych, Warszawa 1975.
Google Scholar

LEDÓCHOWSKA T., Problem charyzmatu instytutu zakonnego ze szczególnym uwzględnieniem charyzmatu Urszulanek Unii Rzymskiej, Warszawa 1978.
Google Scholar

LISZKA P., Charyzmatyczna moc życia zakonnego, Wrocław 1996.
Google Scholar

MAINKA R., Carisma e storia nella vita religiosa, w: Carisma e istituzione. Lo Spirito interroga i Religiosi, Roma 1983, s. 81-103.
Google Scholar

MIDALI M., Caratteristiche del carisma del Fondatore o della Fondatrice, w: Come rileggere oggi il carisma fondazionale, XX Convegno del „Claretianum”, Roma 1995, s. 31-90.
Google Scholar

MIDALI M., Il carisma della vita religiosa, dono dello Spirito alla Chiesa per il mondo - II. Attuali correnti teologiche, Vita Consacata 17 (1981) 385-421; 465-476.
Google Scholar

OCHOA X., Modus determinandi patrimonium, Commentarium pro Religiosis et Missionariis 49 (1968), s. 97-111.
Google Scholar

RAHNER K., VORGRIMLER H., Mały słownik teologiczny, Warszawa 1987.
Google Scholar

REECCHI S., Dizionario minimo sulla „vita consacrata”: Carisma della vita consacrata, Vita Consacrata 31(1995), s. 489-491.
Google Scholar

RODE M., Mała Encyklopedia Teologiczna, t. I, Warszawa 1988, s. 343.
Google Scholar

ROMANO A., Carisma, w: Dizionario Teologico della Vita Consacrata, dir. A.A. Rodríguez, J.M. Canals Casas, Milano 1994, s. 169-184.
Google Scholar

SKORUPKA S., Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. II, Warszawa 1968, s. 381.
Google Scholar

SPILLER P., Charyzmat życia zakonnego w Kościele, w: Formacja zakonna, t. 4, red. J. W. Gogola, Kraków 1998, s. 257-282.
Google Scholar

SZEWCZUL B., Troska Kościoła o zachowanie «patrimonium» przez instytuty życia konsekrowanego na podstawie dokumentów kościelnych z lat 1917-1996, Warszawa 2002, s. 257-284.
Google Scholar

TILLARD J.M.R., Le dinamisme des fundations, Vocation, 295 (1981), s. 18-33.
Google Scholar

WÓJTOWICZ K., Pojęcie i rola charyzmatu w życiu konsekrowanym, http://www.zyciezakonne.pl/wojtowicz-k-cr-pojecie-i-rola-charyzmatu-w-zyciu-konsekrowanym-30172/ [dostęp: 06.07.2015].
Google Scholar

WÓJTOWICZ K., Pojęcie i rola charyzmatu w życiu konsekrowanym, Via Consecrata 5+6(2010), s. 40-50.
Google Scholar

ŻUROWSKI M., Prawo nowego przymierza, Poznań 1989.
Google Scholar

BOŻENA SZEWCZUL

wydawnictwo@uksw.edu.pl

Afiliacja:

Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Polska

Biogram

s. dr hab. Bożena Szewczul WNO, prof. UKSW – profesor nadzwyczajny na Wydziale Prawa Kanonicznego UKSW w Warszawie, kierownik zakładu Kanonicznych Forma Życia Konsekrowanego w katedrze Ustroju Kościoła i Kanonicznych Form Życia Konsekrowanego.