Adwokat - cooperator veritatis w procesie o orzeczenie nieważności małżeństwa

ARTUR GRZEGORZ MIZIŃSKI

doi:10.21697/pk.2016.59.1.04

Opublikowane: 2017-01-25

Tom 59 Nr 1 (2016)

Adwokat - cooperator veritatis w procesie o orzeczenie nieważności małżeństwa

ARTUR GRZEGORZ MIZIŃSKI

Prawo Kanoniczne

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/pk.2016.59.1.04

Abstrakt

Adwokat to osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje, spełniająca wymogi określone w kan. 1483 KPK/83, uznana przez kompetentną władzę, poproszona przez stronę procesową o osobistą pomoc, polegającą na obronie interesów klienta w procesie lub działaniu w sądzie. Zadanie adwokata w przepisach Kościoła łacińskiego zostało określone łacińskim terminem munus oraz officium o charakterze kościelnym. Adwokat zawsze działa z uwzględnieniem ducha i celów własnych kanonicznego porządku prawnego i dlatego, podobnie jak pozostałe podmioty procesu, zobowiązany jest do współpracy z sędzią w realizacji fundamentalnego celu postępowania kanonicznego, jakim jest poszukiwanie prawdy obiektywnej.

Jedną z naczelnych zasad w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa, zawartą w motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus”, przepisach kodeksowych oraz w Instrukcji Dignitas connubii jest zasada poszukiwania prawdy obiektywnej. Aby zrealizować tę zasadę, konieczna jest współpraca wszystkich uczestników procesu, a więc sędziego (biskupa diecezjalnego w procesie skróconym), stron, obrońcy węzła małżeńskiego, adwokata oraz rzecznika sprawiedliwości – jeśli bierze w nim udział.

Szczególną rolę w tej współpracy pełni adwokat, który, jako osoba kompetentna i biegła w prawie, pomoże sędziemu w osiągnięciu pewności moralnej co do rozstrzygnięcia danej sprawy, przedstawiając mu usystematyzowane już fakty i dowody pozwalające na wydanie sprawiedliwego wyroku. Przez cały czas trwania sprawy, począwszy od pomocy stronie jeszcze przed procesem (zwykłym lub skróconym), poprzez wniesienie skargi powodowej, działania w trakcie samego procesu, a także już po ogłoszeniu wyroku, adwokat jest – nawet jeśli nie zawsze koniecznym – bardzo pomocnym gwarantem przysługującego wiernym prawa do obrony. W realizacji swojego zadania adwokat powinien działać przede wszystkim w interesie strony, której jest obrońcą, jednakże nigdy nie może stracić z pola widzenia prawdy, którą należy odkrywać w postępowaniu procesowym kierując się zawsze zasadą sprawiedliwości.

Słowa kluczowe:

adwokat, proces, prawda obiektywna, prawo do obrony

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

MIZIŃSKI, A. G. (2017). Adwokat - cooperator veritatis w procesie o orzeczenie nieważności małżeństwa. Prawo Kanoniczne, 59(1), 75–104. https://doi.org/10.21697/pk.2016.59.1.04

Cited by / Share

Bibliografia

Źródła:
Google Scholar

Benedictus XVI, Allocutio ad Tribunal Rotae Romanae, 28.01.2006, AAS 98(2006), s. 135-138.
Google Scholar

Joannes Paulus II, Allocutio ad Tribunalis Sacrae Romanae Rotae Decanum, Praelatos Auditores, Officiales et Advocatos, novo litibus iudicandis ineunte anno: de veritate iustitia matre, 04.02.1980, AAS 72(1980), s. 172-178.
Google Scholar

Joannes Paulus II, Allocutio ad Sacrae Romanae Rotae Tribunalis Praelatos Auditores, Officiales et Advocatos coram admissos, 28.01.1982, AAS 74(1982), s. 449-454.
Google Scholar

Joannes Paulus II, Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, AAS 75 II(1983), s. 1-324; Kodeks Prawa Kanonicznego przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.
Google Scholar

Joannes Paulus II, Allocutio ad Romanae Rotae iudices administros coram admissos, 28.01.1994, AAS 86(1994), s. 947-952.
Google Scholar

Joannes Paulus II, Allocutio ad Romanae Rotae tribunal, 29.01.2004, AAS 96(2004), s. 348-352.
Google Scholar

Joannes Paulus II, Allocutio ad Tribunal Romanae Rotae iudiciali ineunte anno, 29.01.2005, AAS 97(2005), s. 164-166.
Google Scholar

Pontificio Consiglio per i Testi Legislativi, Dignitas Connubii. Istruzione da osservarsi nei tribunali diocesani e interdiocesani nella trattazione delle cause di nullità del matrimonio, Città del Vaticano, 2005.
Google Scholar

LITERATURA:
Google Scholar

Andriano V., Avvocati e procuratori nell’ordinamento canonico, w: AA.VV., “I giudizi nella Chiesa. Il processo contenzioso e il processo matrimoniale”, Milano 1998, s. 127-149.
Google Scholar

Batorski D., Adwokat, w: „Encyklopedia Prawa”, Warszawa 1999, s. 8-12.
Google Scholar

Bączkowicz F., Baron J., Stawinoga W., Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa, t. 3, Opole 1958.
Google Scholar

Cappello F., Summa iuris canonici, t. 3, Romae 1955.
Google Scholar

Conte a Coronata M., Institutiones iuris canonici, t. 3, Taurini 1932.
Google Scholar

Coppola R., Pubblico e privato, w: “Il giudizio di nullità matrimoniale dopo l’istruzione «Dignitas connubii». Parte prima: i principi”, red. P. A. Bonnet, C. Gullo, Città del Vaticano 2007, s. 313-326;
Google Scholar

Dzięga A., Strony sporu w kanonicznym procesie o nieważność małżeństwa, Warszawa 1994.
Google Scholar

Dzięga A., Zasada poszukiwania prawdy obiektywnej w procesie kanonicznym, w: „Kościelne Prawo Procesowe. Prawo Rodzinne. Materiały i Studia”, t. IV, red. A. Dzięga, M. Greszata–Telusiewicz, Z. Jancewicz, P. Telusiewicz, Lublin 2007, s. 172-188.
Google Scholar

Fenrych J., Rola adwokata w kanonicznym postępowaniu o stwierdzenie nieważności małżeństwa – pierwsze doświadczenia z pracy adwokata kościelnego i funkcjonowania poradni prawno-kanonicznej, w: „Orzecznictwo rotalne w praktyce sądowej Kościoła. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 15-16 czerwca 2009 roku”, red. T. Rozkrut, Tarnów 2010, s. 159-193.
Google Scholar

Gordon I., Nowy proces nieważności małżeństwa. Postępowanie, komentarze, tłum. J. Walicki, Częstochowa 1984.
Google Scholar

Góralski W., Natura procesów o nieważność małżeństwa oraz zadania trybunału w ich prowadzeniu. Papież Jan Paweł II do Roty Rzymskiej 22 I 1996 r., „Jus Matrimoniale” 2/8(1997), s. 87-93;
Google Scholar

Góralski W., Rola adwokata w kościelnych procesach małżeńskich w świetle KPK z 1983 roku oraz instrukcji Dignitas connubii, w: W. Góralski, Studia nad małżeństwem i rodziną, Warszawa 2007, s. 539-554.
Google Scholar

Góralski W., Rola i zadania adwokata w procesach kanonicznych w alokucjach papieży do Roty Rzymskiej (1939-2007), „Prawo Kanoniczne” 50/3-4(2007), s. 109-116.
Google Scholar

Góralski W., Urząd obrońcy węzła małżeńskiego w świetle przemówień papieży do Roty Rzymskiej z lat 1939 -2007, „Jus Matrimoniale” 13/19(2008), s. 79-90.
Google Scholar

Grabowski I., Adwokatura w ustawodawstwie kościelnem, Włocławek 1934.
Google Scholar

Greszata M., Iudicium cum principiis. Kodeksowa weryfikacja wybranych zasad prawa procesowego w kanonicznych sprawach o nieważność małżeństwa, Lublin 2008.
Google Scholar

Greszata-Telusiewicz M., Nałożenie klauzuli sądowej w relacji do zasady dyspozycyjności i inkwizycyjności, „Człowiek – Rodzina – Prawo”, 7(2013), s. 10-15.
Google Scholar

Greszata-Telusiewicz M., Pełnomocnicy procesowi i adwokaci; aktywność stron w procesie; etapy postępowania sądowego oraz relacje prawne powstające podczas procesu (Z rozważań nad kanonicznym procesem zwyczajnym – część VI), „Człowiek – Rodzina – Prawo”, 7(2013), s. 17-22.
Google Scholar

Gręźlikowski J., Urząd promotora sprawiedliwości w obowiązujących przepisach prawa kanonicznego, „Studia włocławskie” 10(2007), s. 303-319.
Google Scholar

Grocholewski Z., Pewność moralna jako klucz do lektury norm procesowych, „Jus Matrimoniale” 9(1998), s. 9-43.
Google Scholar

Grocholewski Z., Zmiany w kanonicznym prawie procesowym, KiP 7(1990), s. 91-117.
Google Scholar

Gullo C., L’assetto della professione forense canonica, w: AA.VV., “Il diritto di difesa nel processo matrimoniale canonico”, Città del Vaticano 2006, s. 115-127.
Google Scholar

Huber U., De iure civitatis, Francofurti 1708.
Google Scholar

Kiwior W., Strony procesowe, w: „Komentarz do Instrukcji procesowej «Dignitas connubii»”, red. T. Rozkrut, Sandomierz 2007, s. 153-177;
Google Scholar

Kiwior W., Zasady działania sądów, w: „Komentarz do Instrukcji procesowej «Dignitas connubii»”, red. T. Rozkrut, Sandomierz 2007, s. 123-151.
Google Scholar

Kowalski M., Problem nieważności małżeństwa w świetle kanonu 1095 n. 2 KPK, Wrocław 2012.
Google Scholar

Kraiński W., Querela nullitatis w procesie małżeńskim według przepisów procesowych Kościoła łacińskiego, „Roczniki Nauk Prawnych” t. XX, nr 2(2010), s. 157-176.
Google Scholar

Krzywkowska J., Skarga powodowa o nieważność małżeństwa. Wymogi materialne i formalne, „Kościół i Prawo” 3(16) 2014 nr 2, s. 159-175.
Google Scholar

Leszczyński G., Gwarancje prawa do obrony w świetle instrukcji Dignitas Connubii, Studia Ełckie 12/2010, s. 253-265.
Google Scholar

Leszczyński G., Prawo do obrony w przemówieniach Jana Pawła II do Roty Rzymskiej, „Jus Matrimoniale” 13/19(2008), s. 99-110.
Google Scholar

Llobell J., Cenni sull diritto di difesa alla luce dell’istr. “Dignitas connubii” w: AA.VV., Il diritto della difesa nel processo matrimoniale canonico, Città del Vaticano 2006, s. 47-82;
Google Scholar

Lüdicke K., Kommentar zu can. 1481, w: “Münsterischer Kommentar zum CIC”, t. 6, red. K. Lüdicke, Essen 1984-, vor 1481/2.
Google Scholar

Miziński A. G., Adwokat gwarantem prawa do obrony w procesie kanonicznym, w: „Urzędy sądowe – władza i służba. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 11-12 października 2004 roku”, red. T. Rozkrut, Tarnów 2005, s. 35–64.
Google Scholar

Miziński A. G., Adwokat kościelny w aktualnych przepisach prawa kanonicznego, „Teka Komisji Prawnej-OL PAN” 5(2012), s. 102-121.
Google Scholar

Miziński A. G., Prawo wiernych do obrony w procesie kanonicznym, „Teka Komisji Prawnej – OL PAN”, 2(2009), s. 76-93.
Google Scholar

Miziński A. G., Status prawny adwokata w Kościele łacińskim, Lublin 2011.
Google Scholar

Miziński A. G., Udział adwokata w kanonicznych procesach małżeńskich, w: „Rodzina w prawie. Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. dr. hab. Ryszardowi Sztychmilerowi z okazji 65. rocznicy urodzin i 30-lecia pracy naukowej”, red. M. Różański, J. Krzywkowska, Olsztyn 2013, s. 51-69.
Google Scholar

Musselli M., Il ministero degli avvocati tra difesa del cliente e fedeltà alla verità e alla giustizia, w: AA.VV., „La giustizia nella Chiesa: fondamento divino e cultura processualistica moderna”, Città del Vaticano 1997, s. 147-163.
Google Scholar

Ochoa J., La figura canónica del procurador y abogado publico, w: “Dilexit iustitiam. Studia in honorem Aurelii Card. Sabattani”, red. Z. Grocholewski, V. Cárcel Ortí, Città del Vaticano 1984, s. 248-284;
Google Scholar

Palestro V., Il difensore del vincolo ed il promotore di giustizia (artt. 53-60), w: “Il giudizio di nullità matrimoniale dopo l’istruzione «Dignitas connubii». Parte seconda: la parte statica del processo”, red. P. A. Bonnet, C. Gullo, Città del Vaticano 2007, s. 177-190.
Google Scholar

Pastwa A., Prawo do obrony i swobodnego dostępu do adwokata. Systemowe gwarancje realizacji praw podmiotowych stron w procesie de nullitate matrimonii, Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 2008, t. 41, z. 1, s. 46-62.
Google Scholar

Pikus S., Niezawisłość sędziego kościelnego, Lublin-Sandomierz 2009.
Google Scholar

Roberti F., De processibus, t. 1, Romae 1926.
Google Scholar

Rozkrut T., Dowody, w: „Komentarz do Instrukcji procesowej «Dignitas connubii»”, red. T. Rozkrut, Sandomierz 2007, s. 229-295.
Google Scholar

Rozkrut T., Jan Paweł II do Roty Rzymskiej (1917-2003), Tarnów 2003.
Google Scholar

Rozkrut T., Ochrona sądowa praw wiernych – szczegółowe zagadnienia wybrane, w: „25-lecie promulgacji Kodeksu Prawa Kanonicznego. Obowiązywanie i stosowanie w Polsce”, red. J. Krukowski, Z. Tracz, Łódź 2009, s. 107-120.
Google Scholar

Schmalzgrueber F., Ius ecclesiasticum universum. Brevi method ad discentium utilitatem explicatum seu lucubrationes canonicae in quinque libros decretalium Gregorii IX. Pontificis Maximi, t. 1, pars V, tit. XXXVII, n. 2, Romae 1844.
Google Scholar

Sobański R., Iudex veritatem de matrimonio dicit, „Jus Matrimoniale” 4(1999), s. 181-196.
Google Scholar

Sobański R., Ochrona małżeństwa w kanonicznym prawie procesowym, „Prawo Kanoniczne” 52/3-4(2009), s. 155-171.
Google Scholar

Sobański R., Udział adwokata w procesie o nieważność małżeństwa, „Jus Matrimoniale” 2/8(1997), s. 125-144.
Google Scholar

Sokołowski J., Sprawy o stwierdzenie nieważności małżeństwa z udziałem biegłych, „Prawo Kanoniczne” 56(2013) nr 4, s. 101-115.
Google Scholar

Sztychmiler R., Adwokat w procesie o nieważność małżeństwa, w: „Proces małżeński w świetle «Dignitas connubii» – pierwsze doświadczenia. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 11-12 czerwca 2007. III Ogólnopolskie Forum Sądowe”, red. T. Rozkrut, Tarnów 2008, s. 103-128.
Google Scholar

Sztychmiler R., Podmioty obowiązku ustalenia prawdy w procesie o nieważność małżeństwa, w: „Współpraca sądów ze stronami procesowymi i adwokatami”, red. R. Sztychmiler, J. Krzywkowska, Olsztyn 2011, s. 81-96.
Google Scholar

Sztychmiler R., Potrzeba udziału adwokata w procesie o nieważność małżeństwa, Stowarzyszenie Kanonistów Polskich, „Biuletyn” 6(1994), n. 1, s. 28–38.
Google Scholar

Sztychmiler R., Proces sporny, w: „Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego”, t. 5, red. J. Krukowski, G. Erlebach, A. Dzięga, R. Sztychmiler, Poznań 2007, s. 123-324.
Google Scholar

Sztychmiler R., Zadania adwokata związane z udziałem biegłych w procesie o nieważność małżeństwa, w: „Zalety oraz wady kanonicznego procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sadownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 13-14 czerwca 2011 roku”, red. T. Rozkrut, Tarnów 2012, s. 147-155.
Google Scholar

Sztychmiler R., Znaczenie udziału adwokata w kanonicznych procesach małżeńskich, w: „Problemy z sądową ochroną praw człowieka”, red. R. Sztychmiler, J. Krzywkowska, Olsztyn 2012, t. 1, s. 57-69.
Google Scholar

Torre J., Processus matrimonialis, Neapoli 1956.
Google Scholar

Villeggiante S., L’Avvocato del foro ecclesiastico ed i poteri disciplinari del giudice nelle cause di nullità matrimoniale, “Monitor Ecclesiasticus” 122(1997), s. 553-561.
Google Scholar

Wernz F. X.- P. Vidal, Ius canonicum ad Codicis normam exactum, t. 6, „De processibus”, Romae 1949.
Google Scholar

ARTUR GRZEGORZ MIZIŃSKI

wydawnictwo@uksw.edu.pl

Afiliacja:

Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i AdministracjiKatolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II Polska

Biogram

Bp dr hab. Artur G. Miziński – Jest pracownikiem naukowym WPPKiA KUL. W 2012 r. otrzymał stopień doktora habilitowanego z zakresu prawa kanonicznego. Jest autorem kilkudziesięciu publikacji z zakresu kościelnego prawa karnego materialnego, kościelnego procesu karnego oraz postępowania administracyjnego. Jest członkiem Towarzystwa Naukowego KUL; Stowarzyszenia Kanonistów Polskich; Komisji XIV Prawniczej Oddziału PAN w Lublinie; rady naukowej czasopisma „Kościół i Prawo”. Jest biskupem pomocniczym Archidiecezji Lubelskiej i Sekretarzem Generalnym KEP.