Nieobowiązywanie ustawy w kanonicznym porządku prawnym

Ginter Dzierżon

doi:10.21697/pk.2025.68.1.02

Published: 2025-05-07

Vol. 68 No. 1 (2025)

Non-Applicability of the Law in the Canonical Legal Order

Ginter Dzierżon

Canon Law. Legal and Historical Quarterly

Section: Articles and dissertations

https://doi.org/10.21697/pk.2025.68.1.02

Abstract

In the presented study, the author reflects on the issue of the non-applicability of a statute within the canonical legal order. Already in the ‘Introduction,’ he observed–and later demonstrated–that the principles functioning within the system (such as the impossibility of observing the law, legal doubt, and epikeia) and institutions (privilege, dispensation) reflect the unique nature of ecclesiastical law, which is rooted in the phenomenon of the Church. He argued that the authority of faith is the source of the binding force of the law. The specific principles and institutions articulated by the author, which exempt individuals from adhering to the law, are closely connected with the supreme principle of the canonical system, according to which the supreme law is the salvation of souls (can. 1752).

Keywords:

ecclesiastical law, impossibility, doubt of law, privilege, dispensation, epikeia

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Dzierżon, G. (2025). Non-Applicability of the Law in the Canonical Legal Order. Canon Law. Legal and Historical Quarterly, 68(1), 31–47. https://doi.org/10.21697/pk.2025.68.1.02

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

References

Źródła
Google Scholar

Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus (25.01.1983), AAS 75 (1983), pars II, s. 1-317; tekst łacińsko-polski: Kodeks Prawa Kanonicznego promulgowany przez papieża Jana Pawła II w dniu 25 stycznia 1983 roku. Stan prawny na dzień 18 maja 2022 roku.
Google Scholar

M Tulli Ciceronis De legibus libri tres, ed. G.H. Moser, G.F. Creuzen, Francoforti ad Moenum 1824.
Google Scholar

PONTIFICIA COMMISSIO CODICI IURIS CANONICI RECOGNOSCENDO, Coetus studiorum recognoscendis Normis Generalibus Codicis (Sessio III), 19-23.02.1968, Communicationes 19(1987), s. 27-33.
Google Scholar

Regulae iuris. Liber Sextus Bonifatii VIII, w: Corpus Iuris Canonici, ed. E. Friedberg, t.2, Lipsiae 1881, s. 1222-1124.
Google Scholar

Literatura
Google Scholar

BAURA E., La dispensa canonica dalla legge, Milano 1997.
Google Scholar

BAURA E., Misericordia, oikonomia e diritto nel sistema matrimoniale canonico, w: Misericordia e diritto nel matrimonio, red. C.J. Errázuriz, M.A. Ortiz, Roma 2014, s.23-45.
Google Scholar

BAURA E., Parte generale del diritto canonico, Roma 2013.
Google Scholar

BERNÁRDEZ CANTÓN A., Parte general de derecho canónico, Madrid 2001.
Google Scholar

BUNGE A., Las claves del Código. El libro I del Código de Derecho Canonico, Buenos Aires 2006.
Google Scholar

CANOSA J., El privilegio en el contexto de los derechos de los fieles, Fidelium Iura 12(2002), s. 69-103.
Google Scholar

CANOSA J., Privilegio, w: Diccionario general de Derecho canónico, red. J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, t. 6, Pamplona 2012, s. 473-476.
Google Scholar

COPPOLA R., Considerazioni sul grave incomodo nell’ordinemento canonico, w: La norma en el derecho canónico. Actas del III Congreso Internacional de derecho canónico. Pamplona, 10-15 de octubre de 1976, t. 1, Pamplona 1979, s. 715-729.
Google Scholar

COPPOLA R., Epicheia ed aequitas canonica: strumenti d’interpretazione delle norme e delle fonti del diritto, w: Ius divinum, red. J.I.Arrieta, Venezia 2010, s. 619-627.
Google Scholar

COPPOLA R., Epiqueya, w: Diccionario general de Derecho canónico, red. J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, t. 3, Pamplona 2012, s. 635-637.
Google Scholar

CORECCO E., Valore dell’atto contra legem, w: La norma en el derecho canónico. Actas del III Congreso Internacional de derecho canónico. Pamplona, 10-15 de octubre de 1976, t.1, Pamplona 1979, s. 839-875.
Google Scholar

D’ANNIBALE G., Summula Theologiae Moralis, t.1, Romae 1896.
Google Scholar

DZIERŻON G., Dyspensa w kanonicznym porządku prawnym. Studium prawno-historyczne, Warszawa 2020.
Google Scholar

DZIERŻON G., Kontrowersje wokół definicji legalnej przywileju zawartej w kan. 76 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego, Annales Canonici 7(2011), s. 101-112. DOI: https://doi.org/10.15633/ac.0707
Google Scholar

DZIERŻON G., Wątpliwość prawna a skuteczność ustawy (kan. 14 KPK), Kieleckie Studia Teologiczne 8(2009), s. 21-29.
Google Scholar

ERRÁZURIZ C.J., Curso fundamental sobre el derecho de la Iglesia, t.1. Pamplona 2021.
Google Scholar

ERRÁZURIZ C.J., El derecho y la justicia en la Iglesia, Pamplona 2023.
Google Scholar

GAŁKOWSKI T., Ogólne zasady prawa w prawie kanonicznym, Warszawa 2020.
Google Scholar

GARCÍA BARBERENA T., Norma en sentido material y en sentido formal, w: La norma en el derecho canónico. Actas del III Congreso Internacional de derecho canónico. Pamplona, 10-15 de octubre de 1976, t.1, Pamplona 1979, s. 655-678.
Google Scholar

HERVADA J., El ordinamiento canónico, Pamplona 2008.
Google Scholar

HERVADA J., Historia prawa naturalnego, tłum. z hiszp. J. Karaś, Kraków 2013.
Google Scholar

HORTA ESPINOZA J., Una legge fatta a misura dell’uomo. Introduzione ai libri I e II del Codice di Diritto Canonico, Roma 2007.
Google Scholar

JOŃCA M., Impossiblitas, w: Leksykon tradycji rzymskiego prawa prywatnego. Podstawowe pojęcia, red. A. Dębiński, M. Jońca, Warszawa 2016, s. 176-177.
Google Scholar

JUROS H., KRUKOWSKI J., Epikeia, w: Leksykon prawa kanonicznego, red. M. Sitarz, Lublin 2019, kol. 734-738.
Google Scholar

KASPER W., Misericordia. Concetto fondamentale del vangelo-Chiave della vita cristiana, Breścia 20145.
Google Scholar

KRZYNÓWEK J., Ius naturale, w: Wielka Encyklopedia prawa, red. B. Sitek, W. Wołodkiewicz, t. 1, Warszawa 2014, s. 223.
Google Scholar

LABANDEIRA E., Trattato di diritto amministrativo canonico, Milano 1994.
Google Scholar

LO CASTRO G., L’uomo e la norma, Ius Ecclesiae 5(1993), s. 159-194.
Google Scholar

LOMBARDÍA P., Lecciones de derecho canonico, Madrid 1984.
Google Scholar

MENZINGER S., Finzioni del diritto medievale, Macerata 2023.
Google Scholar

MICHIELS G., Normae generales juris canonici, t. 1. Lublin 1929.
Google Scholar

MÖRSDORF K., Fondamenti del diritto canonico, Venezia 2008.
Google Scholar

NEDUNGATT G., Theology of Law, Roma 2019.
Google Scholar

OTADUY J., Fuentes, interpretación, personas, Pamplona 2002.
Google Scholar

OTIENO MWANDHA K., Doubt of Law. Juridical and Moral Consequences, Roma 2016.
Google Scholar

REGATILLO E., Institutiones iuris canonici, t.1, Santander 1961.
Google Scholar

SCHMOECKEL M., Dispensatio als Ausgleich zwischen iustitia, misericordia und prudentia, w: Der Einfluss der Kanonistik auf die europäische Rechtskulutur, red. F. Roumy, M. Schmoeckel, O. Condorelli, t. 2, Wien 2011, s. 155–184. DOI: https://doi.org/10.7788/boehlau.9783412214623.155
Google Scholar

SOBAŃSKI R., Kościól-prawo-zbawienie, Katowice 1979.
Google Scholar

SOBAŃSKI R., Teoria prawa kościelnego, Warszawa 1992.
Google Scholar

SOBAŃSKI R., Z zagadnień normy kanonicznej, Prawo Kanoniczne 33(1990) 1-2, s. 3-20. DOI: https://doi.org/10.21697/pk.1990.33.1-2.01
Google Scholar

SOBAŃSKI R., Zasięg normy kanonicznej, Prawo Kanoniczne 34(1991) 3-4, s. 27-50. DOI: https://doi.org/10.21697/pk.1991.34.3-4.02
Google Scholar

SOCHA H., Allgemeine Normen, w: Münsterischer Kommentar zum Codex Iuris Canonici, red. K. Lüdicke, t. 1, Essen 1983, ad 76.
Google Scholar

SONDEL J, Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków, Kraków 1997.
Google Scholar

VAN HOVE A., Commentarium Lovaniense in Codicem Iuris Canonici, t. I/2., Prolegomena, Mechelinae 1928.
Google Scholar

VERMEERSCH A., CREUSEN J., Epitome iuris canonici, t. 1, Mechelinae-Romae 1937.
Google Scholar

ZANNONI G., Il diritto canonico nell’ontologia della fede, Venezia 2011.
Google Scholar

ZUANAZZI I., La tutela dei diritti in tema di privilegio, Ius Ecclesiae 23(2011), s. 84-106.
Google Scholar