Towards Resilience in Social Sciences - from Psychology to Social Pedagogy

Agnieszka Bzymek

doi:10.21852/sem.2021.4.04

Opublikowane: 2022-09-01

Tom 42 Nr 4 (2021)

W kierunku prężności w naukach społecznych - od psychologii do pedagogiki społecznej

Agnieszka Bzymek

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dział: Z problematyki społeczno-pedagogicznej

https://doi.org/10.21852/sem.2021.4.04

Abstrakt

W najnowszych ujęciach nauk społecznych pojęcie resilience kojarzone jest przede wszystkim z pozytywną adaptacją dotyczącą osób narażonych na różne przeciwności losu i traumatyczne wydarzenia, zarówno w odniesieniu do dzieci, jak i dorosłych. Większość badaczy zgadza się ostatecznie co do współistnienia kilku czynników wpływających na zaburzenie funkcjonowania jednostki, chorobę czy nieprzystosowanie społeczne. W odniesieniu do pedagogiki społecznej kategoria resilience, będąc nie tylko psychologiczna, znajduje wszechstronne zastosowanie w życiu człowieka i społeczeństwa, w tym w problemach społecznych, wykluczeniu i zagrożeniach społecznych dotyczących środowiska rodzinnego, szkolnego i edukacyjnego, wreszcie w procesach rozwojowych i edukacji osób dorosłych i starszych. Artykuł jest jedynie próbą zwrócenia uwagi na wskazane aspekty.

Słowa kluczowe:

resilience, psychologia, pedagogika społeczna, interdyscyplinarność, edukacja

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Bzymek, A. (2022). W kierunku prężności w naukach społecznych - od psychologii do pedagogiki społecznej . Seminare. Poszukiwania Naukowe, 42(4), 51–64. https://doi.org/10.21852/sem.2021.4.04

Cited by / Share

Bibliografia

Adler, A. (1986). Sens życia. [The Meaning of Life]. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Black, K., Lobo, M. (2008). A conceptual review of family resilience factors. Journal of Family Nursing, 14(1), pp. 33–55.
Google Scholar

Block, J., Kremen, A. M. (1996). IQ and ego-Resiliency: conceptual and empirical connections and separateness. Journal of Personality and Social Psychology, 70(2), pp. 349–361.
Google Scholar

Borucka, A. Pisarska A. (2012). Koncepcja resilience – czyli jak można pomóc dzieciom i młodzieży z grup podwyższonego ryzyka. [W:] Nowe wyzwania w wychowaniu i profilaktyce. Materiały konferencyjne. [The Concept of Resilience – How to Help Risk Grups Children and Teenagers]. [In:] New Challenges in Education and Prevetion. Conference materials. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Google Scholar

Cierpiałkowska, L. (2007). Dzieci alkoholików w perspektywie rozwojowego modelu podatności i odporności na zaburzenia psychiczne. [Children of Alcoholics in the Perspective of the Developmental Model of Susceptibility and Resistance to Mental Disoreders]. [In:] Psychological Journal, 13, pp. 13-14.
Google Scholar

Coleman, J. S. (1988). Social capital in the creation of human capital. The American Journal of Sociology, 94 (Supplement: organizations and institutions: sociological and economic approaches to the analysis of social structure), pp. 95-120.
Google Scholar

Crai, A. O., Bond, L., Burns, J. M., Vella-Brodrick D. S., Sawyer S. M. (2003). Resilience dorastających: analiza koncepcji. [Adolescent resilience: a concept analysis]. Journal of Adolescence, 26, pp. 1-11.
Google Scholar

Cyrulnik, B. (2015), Opiekunowie w rezyliencji. [Protectors in the Resilience]. [In:] Studia Poradoznawcze / Counsellogy, Vol. 4, pp. 122-125.
Google Scholar

Czerwińska-Jasiewicz, M. (1997). Decyzje młodzieży dotyczące własnej przyszłości (uwarunkowania psychospołeczne). [The Decisions of the Young People Regarding Their own Future (The Psychosocial Determinants)]. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Demetrio, D. (2000). Autobiografia: terapeutyczny wymiar pisania o sobie. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Feyerabend, P. K. (1996). Przeciw metodzie, [Against the Method]. Wrocław: Wydawnictwo Siedmioróg, pp. 14.
Google Scholar

Frankl, V. E. (1978). Psychoterapia dla każdego. [Psychotherapy for Everyone]. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Google Scholar

Fromm, E. (1999). Niech stanie się człowiek. [On Being Human]. Warszawa – Wrocław: PWN.
Google Scholar

Hessen, S. (1997). Podstawy pedagogiki. Dzieła wybrane, T1. [Basics of Pedagogy. Selected works. Vol. 1]. Warszawa: Wydawnictwo „Żak”.
Google Scholar

Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. [Psychology of Health ]. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Hobfoll, S. E. (2006). Stres, kultura i społeczeństwo. [Stress, Culture, and Society]. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Jung, C. G. (1976). Archetypy i symbole. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Jarczyńska, J. Wspomaganie procesu budowania prężności u dzieci i młodzieży zagrożonej rozwojem zespołu zachowań problemowych poprzez wzmacnianie relacji z rodzicami. [In:] The Resilence – Theory – Research – Practis]. Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA, pp. 150-154.
Google Scholar

Junik, J. (red.). (2011). Zjawisko rezyliencji – wybrane problemy metodologiczne. [The phenomenon of resilience - selected methodological problems]. [In:] The Resilence – Theory – Research – Practis]. Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA, pp. 53-58.
Google Scholar

Kozielecki, J. (1998). Człowiek wielowymiarowy. [A multidimensional man]. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Google Scholar

Kozielecki, J. (1997). Transgresja i kultura. [Transgression and culture]. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Google Scholar

Kwieciński, Z. Śliwerski, B. (red.). (2003). Pedagogika. [Pedagogy]. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Lareau, A. (1989). Family – school relationships: a view from the classroom. [Relacje rodzina - szkoła: punkt widzenia z klasy]. Educational Policy, 3(3), pp. 245–259.
Google Scholar

Lèvinas, E. (2000). Inaczej niż być lub ponad istotą. [Other Than Being or Above Being]. Warszawa: Fundacja ALETHEIA - Wydawnictwo SPACJA, pp. 101.
Google Scholar

Mancini, A., Bonamo, G. (2006). Resilience in the Face of potential trauma: clinical practices and illustrations. [Odporność w obliczu potencjalnej traumy: praktyki kliniczne i ilustracje]. Journal of Clinical Psychology: In Session, 62(8), pp. 971–985.
Google Scholar

Marquard, O. (1994). Apologia przypadkowości. [Apology of Randomness].Warszawa: Oficyna Naukowa, pp. 114.
Google Scholar

Maslow, A. H. (1990). Motywacja i osobowość. [Motivation and Personality]. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Google Scholar

McCubbin, H., McCubbin, M. (1988). Typologies of resilient families: emerging roles of social class and ethnicity. [Typologie odpornych rodzin: wyłaniające się role klasy społecznej i etniczności]. Family Relations, 37(3), pp. 247–254.
Google Scholar

Mendel, M. (2002), Animacja współpracy środowiskowej. [Animation of Environmental Cooperation]. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Organization for Economic Co-operation and Development (2018). The Resilience of Students with an Immigrant Background: Factors that Shape Well-being. OECD Reviews of Migrant Education. Paris: OECD Publishing.
Google Scholar

Nęcka, E. (1995). Proces twórczy i jego ograniczenia. [Creative Process and its Power]. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Google Scholar

Nęcka, E. Orzechowski, J. Szymura, B. (2006). red., Psychologia poznawcza [Cognitive Psychology] Warszawa: PWN.
Google Scholar

Ogińska-Bulik, N., Jurczyński, Z. (2011). Prężność u dzieci i młodzieży: charakterystyka i pomiar – Polska skala SPP 18 – Polskie Forum Psychologiczne. [Resilience in Children and Teenagers: characteristics and measurements – The Polish Scale SPP 18 – Polskie Forum Psychologiczne]. Vol. 1, 16.
Google Scholar

Oleś, P. (2011). Psychologia człowieka dorosłego. [Adult Psychology]. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Olszewski, H. (2011). Starość i witaukt psychologiczny. Atrybucja rozwoju. [Old age and psychological vitauct. Development attribution]. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
Google Scholar

Parkes, K. R. (1986). Coping in stressful episodes: The role of individual differences, enviromental factors, and situational characteristics. Journal of Personality and Social Psychology, 51, pp. 1277-1292.
Google Scholar

Radlińska, H. (1961). Pedagogika społeczna. [Social pedagogy] [W:] „Pisma Pedagogiczne”. T. 1, [In:] Pedagogical Journals, Vol. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Radlińska, H. (1935). Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego. Szkice z pedagogiki społecznej. [The Educator’s Attitude towards Social Environment. Sketches in Social Pedagogy]. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Google Scholar

Radlińska, H. (1964). Z dziejów pracy społecznej i oświatowej. [From the history of social and educational work] [W:] „Pisma Pedagogiczne”, Tom 3. [In:] Pedagogical Journals, Vol. 3 Wrocław: Zakład Narodowy Ossolińskich.
Google Scholar

Rutter, M. (1987). Psychosocial Resilience and Protective Mechanisms. London: Amer J Orthopsychiatry. 57(3), pp. 316-331.
Google Scholar

Skibińska, E.M. (2006). Mikroświaty kobiet. Relacje autobiograficzne. [Women’s Microworlds. Autobiographical Accounts]. Warszawa: Wydawnictwo ITE PIB.
Google Scholar

Smulczyk, M. (2019). Przezwyciężenie statusowej nierówności karier szkolnych. [Overcoming the inequality status of school careers]. Warszawa: Wydawnictwo UW.
Google Scholar

Zawistowska, A. (2012). Horyzontalne nierówności edukacyjne we współczesnej Polsce. [Horizontal Educational Inequalities in the Contemporary Poland]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Theiss, W. (1984). Radlińska. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Theiss, W. (1999). Zniewolone dzieciństwo. Socjalizacja w skrajnych warunkach społeczno-politycznych. [Captive Childhood. Socialization under Extreme Socio-Political Conditions]. Warszawa: Wydawnictwo Żak.
Google Scholar

Trzebiński, J. (2005). Narracyjny kontekst myślenia i działania. [Narrative context of thinking and acting] [W:] Chmielnicka-Kuter, E., Puchalska-Wasyl, M. red., Polifonia osobowości. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Urlińska, M. Urlińska, M. M. (2018). Pejzaże (nie)codzienności. Mikrohistorie i mikroświaty więzienników. [Landscapes of (not)everyday life. Microhistory and micro-worlds of prisoners]. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT.
Google Scholar

Witkowski, L. (red.). (2014). Niewidzialne środowisko. Pedagogika kompletna Heleny Radlińskiej jako krytyczna ekologia idei, umysłu i wychowania. O miejscu pedagogiki w przełomie dwoistości w humanistyce. [Invisible Environment. The Complete Pedagogy by Helen Radlinska as a Critical Ecology of Ideas, Mind and Education. On the Place of Pedagogy under the Turn of Duality in Humanities]. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Google Scholar