Komunikacja międzykonfesyjna w świetle Mowy duchownej… (1645) Piotra Mohyły

Marek Melnyk

doi:10.21852/sem.2019.3.02

Opublikowane: 2022-10-09

Tom 40 Nr 3 (2019)

Komunikacja międzykonfesyjna w świetle Mowy duchownej… (1645) Piotra Mohyły

Marek Melnyk

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dział: Z problematyki teologicznej

https://doi.org/10.21852/sem.2019.3.02

Abstrakt

Koncepcja komunikacji konfesyjnej zawarta w Mowie duchownej… Mohyły była zbudowana na neoplatońskiej – gradualistycznej koncepcji świata. Możliwe, że wynikała z tego wizja jedności chrześcijaństwa. Jest ono w prawdzie rozbite na poszczególne i przy tym zantagonizowane i pozornie niczym niepowiązane Kościoły, lecz w rzeczywistości tworzą one ontologiczną jedność zgodną z transcendentnym, gradualistycznym ładem podtrzymywanym przez Boga. Małżeństwo jawił się Mohyle jako możliwość pojednania różnic konfesyjnych oraz jako szczególny przejaw ontologicznej harmonii między Bogiem i ludźmi. Mowa… jest dowodem na to, że dezintegracji jedności religijnej na ziemiach ruskich Rzeczypospolitej towarzyszyły próby jej scalenia. Był to proces określający ewangelicko-prawosławną komunikację kulturową.

Słowa kluczowe:

ekumenizm, prawosławie, protestantyzm, komunikacja konfesyjna

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Melnyk, M. (2022). Komunikacja międzykonfesyjna w świetle Mowy duchownej… (1645) Piotra Mohyły . Seminare. Poszukiwania Naukowe, 40(3), 21–34. https://doi.org/10.21852/sem.2019.3.02

Cited by / Share

Bibliografia

Mohyła, Piotr. 1645. Mowa Duchowna…, Kijów. Przechowywana w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu (sygn. XVII-3504 II).
Google Scholar

Pseudo-Dionizy Areopagita. 1997-1999. Pisma teologiczne, tłum. Maria Dzielska, przedmowa ks. Tomasz Stępień. Kraków: Wyd. Znak.
Google Scholar

Bronk, Andrzej. 1996. Nauka wobec religii. Teoretyczne podstawy nauk o religii. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Bronk, Andrzej. 2009. Podstawy nauk religii. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Degiel, Rafał. 2000. Protestanci i prawosławni. Patronat wyznaniowy Radziwiłłów birżańskich nad Cerkwią prawosławną w księstwie słuckim w XVII w. Warszawa: NERITON.
Google Scholar

Derwich, Marek i Mikhaïl V. Dmitriev. 2003. Être catholique, être orthodoxe, être protestant. Confessions et identités culturelles en Europe médiévale et moderne. Études réunies et publiées. Wroclaw: LARHCOR.
Google Scholar

Jarczykowa, Mariola. 1995. Książka i literatura w kręgu Radziwiłłów birżańskich w pierwszej połowie XVII wieku. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Kamieniecki, Jan. 2002. Szymon Budny – zapomniana postać polskiej reformacji. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Klimek, Jolanta. 2009. Mowa duchowna przy szlubie… Piotra Mohyły. Prawosławna realizacja stylu religijno-kościelnego. W: Język i styl twórcy w kręgu badań współczesnej humanistyki, red. Joanna Gorzelana, Krzysztof Maćkowiak i Cezary Piątkowski, 169-176. Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Google Scholar

Kłoczowski, Jan Andrzej. 1994. Między samotnością a wspólnotą. Wstęp do filozofii religii. Tarnów: BIBLOS.
Google Scholar

Kempa, Tomasz. 2007. Wobec kontrreformacji. Protestanci i prawosławni w obronie swobód wyznaniowych w Rzeczypospolitej w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Kotłubaj, Edward. 1859. Życie Janusza Radziwiłła. Wilno-Witebsk: Wildenson.
Google Scholar

Kosman, Marceli, 1978. Protestanci i kontrreformacja: z dziejów tolerancji w Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku. Wrocław: Ossolineum.
Google Scholar

Melnyk, Marek. 2018. Pre-ekumenizm i konfesjonalizm prawosławnych dążeń zjednoczeniowych w I Rzeczypospolitej (1590-1596). Kraków: Collegium Columbinum.
Google Scholar

Melnyk, Marek. 2005. Problematyka antropologiczna w pismach Piotra Mohyły. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar

Oboleński, Dmitrij. 1971. The Byzantine Commonwealth: Eastern Europe 500-1453. New York: Praeger Publishers.
Google Scholar

Papierzyńska-Turek, Mirosława. 1998. Prawosławie i unia w filozofii dziejów Ukrainy Michajła Hruszewskiego. W: Polska – Ukraina: 1000 lat sąsiedztwa, t. 4, red. Stanisław Stępień, s. 239-245. Przemyśl: Instytut Południowo-Wschodni.
Google Scholar

Przekop, Edmund. 1987, Rzym – Konstantynopol. Na drogach podziału i pojednania. Olsztyn: Wydawnictwo Diecezji Warmińskiej.
Google Scholar

Pseudo-Dionizy Areopagita. 1995. O Imionach Bożych, tłum. Emanuel Bułhak. Lublin: Wyd. Onion.
Google Scholar

Radyszewśkyj, Ryszard. 1996. Polskojęzyczna poezja ukraińska od końca XVI do początku XVIII wieku, cz. 1: Monografia. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Zawieranie małżeństwa w różnych systemach prawnych, religiach i kulturach, red. Ryszard Sztychmiler. 2009. Olsztyn: Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar

Ševčenko, Igor.1996. Ukraina między Wschodem a Zachodem. Różne oblicza świata Piotra Mohyły. Polska w dziejach Ukrainy. Warszawa: OBTA.
Google Scholar

Tazbir, Janusz. 1983. Kultura szlachecka w Polsce. Rozwit – upadek – relikty. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Widacka, Hanna. 2019. Mołdawska małżonka Janusza Radziwiłła. Data dostępu: 20.05.2019, http://www.wilanow-palac.pl/moldawska_malzonka_janusza_radziwilla.html.
Google Scholar

Wisner, Henryk. 2000. Janusz Radziwiłł 1612-1655. Warszawa: MADA.
Google Scholar

Chrześcijaństwo w dialogu kultur na ziemiach Rzeczypospolitej, red. Stanisław Wilk. 2003. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Zdybicka, Zofia J. 1988. Człowiek i religia. Zarys filozofii religii. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Google Scholar

Дмитриев, Михаи́л Влади́мирович. 2003. Между Римом и Царьградом. Генезис Брестской церковной унии 1595-1596 гг. Мocква: Изд-во МГУ.
Google Scholar

Дмитриев, Михаи́л Влади́мирович. 1990. Православие и Реформация. Реформационные движения в восточнославянских землях Речи Посполитой во второй половине XVI века. Мocква: Изд-во МГУ.
Google Scholar

Грушевський, Михайло. 1925. З історії релігійної думки на Україні. Львів: 3 друкарні наукового товариства ім. Шевченка.
Google Scholar

Запаско, Яким Ісаєвич, Ярослав. 1981. Пам'ятки книжкового мистецтва. Каталог стародруків виданих на Україні. Книга перша (1574-1700). Львів: Вища школа.
Google Scholar