Abstrakt

Żywa dyskusja, która pochłania wiele wpływowych kręgów teologicznych, a także jest manifestacją w oficjalnych deklaracjach Magisterium rzymskokatolickiego jest dowodem na to, że koncepcja tzw opcja fundamentalna nadal pozostaje istotnym i aktualnym elementem współczesnej teologii moralnej. Zapewnia nie tylko odpowiedni kontekst, który pozwala na ukazanie bogatej tematyki z nią związanej problematykę ludzkiego działania, ale także odzwierciedla postępującą odnowę w teologii moralnej, sięgającą do niej najgłębsze fundamentalne założenia. Trzeba przyznać, że ten fundamentalny wybór umożliwia wykazanie związanych z tym zagadnień z chrześcijańską koncepcją ludzkiego działania w szerszej perspektywie odpowiedzialnej wolności rozumiana jako dar i zadanie. Dzięki temu indywidualne decyzje i wybory moralne nie mają charakterystyczne dla „odosobnionych całości” rozumianych w kategoriach jednostkowych i autonomicznych, ale są pisane w całościowy plan życia ukierunkowany na realizację powołania osoby ludzkiej w złożonym stworzeniu perspektywa zbawienia. Jako integralna część koncepcji działania moralnego, opcja podstawowa ma swoje korzenie w personalistycznym rozumieniu norm moralnych. Pozwala to na demonstrację pełniejszego prawdy o człowieku zarówno w perspektywie naturalnej, jak i nadprzyrodzonej. W odniesieniu do współczesnych problemów teologiczno-moralnych opcja fundamentalna jest odzwierciedleniem głębokie przemiany prowadzące do odnowy tradycji teologicznej szkoły neoscholastycznej myśl. Przez kontakt z innymi nurtami współczesnego myślenia – w szczególności przez kontakt z filozofia transcendentalna – teologia neoscholastyczna odkrywa nowe fundamenty uwolnione od panowały nad nią statyczne i ograniczone esencjalistyczne kategorie. Świadomość tego faktu pokazuje że krytyczna ocena koncepcji opcji fundamentalnej nie tyle skupia się na wątpliwościach co do jego stosowności i teologicznej poprawności, ale podkreśla potrzebę – skierowaną w równym stopniu swoim największym krytykom, jak i zwolennikom – krytycznej oceny, metafizycznego uzasadnienia i naukowe pogłębienie omawianych problemów.