Wykorzystanie modeli językowych w edukacji

Kamil Wroński

doi:10.21852/sem.1853

Opublikowane: 30.06.2025

Tom 46 Nr 1 (2025)

Wykorzystanie modeli językowych w edukacji

Kamil Wroński

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21852/sem.1853

Abstrakt

Celem artykułu było przeanalizowanie sposobów wykorzystania modeli językowych w edukacji z perspektywy teorii podwójnej artykulacji mediów. Podjęcie tego zagadnienia jest istotne ze względu na rosnącą rolę sztucznej inteligencji w procesach edukacyjnych. Przeprowadzono jakościowe, eksploracyjne badanie desk research, wykorzystując 38 źródeł wybranych ze względu na ich trafność i wkład merytoryczny. Źródła te obejmowały raporty międzynarodowych instytucji (takich jak OECD), krajowe badania, dokumenty rządowe oraz publicznie dostępne materiały online. W ramach badań przeprowadzonych przez pryzmat artykulacji materialnej modele językowe zidentyfikowano jako narzędzia wspierające proces nauki poprzez personalizację oraz zwiększające dostępność wiedzy. W ramach artykulacji symbolicznej narzędzia te stanowią nową formę komunikacji i organizacji nauczania, które wpływają na proces przyswajania informacji przez uczniów oraz prowadzą do zmiany tradycyjnych metod nauczania. Modele językowe stanowią zarówno szansę, jak i wyzwanie w edukacji. Chociaż pojawiają się już pierwsze regulacje dotyczące ich wykorzystania, wciąż istnieje potrzeba opracowania szczegółowych rozwiązań prawnych, etycznych i wdrożeniowych.

Słowa kluczowe:

edukacja, młodzież, modele językowe

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Wroński, K. (2025). Wykorzystanie modeli językowych w edukacji . Seminare. Poszukiwania Naukowe, 46(1), 19–31. https://doi.org/10.21852/sem.1853

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Aguilar, Bianca. 2025. Fast Food Education. Access: 02.02.2025. https://www.kernelmag.io/1/fast-food-education.
Google Scholar

Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. 2025. AI w nauce i edukacji [AI in Science and Education]. Access: 07.02.2025. https://ai.aps.edu.pl/q-a-pytania-i-odpowiedzi/?cookieInfo=1.
Google Scholar

Baszyński, Adam. 2020. „Crowdlearning – od pruskiego modelu edukacji do nauczania zdalnego dzięki społeczności” [Crowdlearning – From the Prussian Model of Education to Remote Learning Through Community]. In Przedsiębiorstwo, gospodarka i społeczeństwo, edited by Ryszard Kamiński, 81-82. Poznan: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Poznaniu.
Google Scholar

Nee, Chee Ken et al. 2023. “Exploring the Trend and Potential Distribution of Chatbot in Education: A Systematic Review”. International Journal of Information and Education Technology 516-525.
Google Scholar

Opara, Emmanuel, Theresa Adalikwu Mfon-Ette and Caroline Aduke Torunleke. 2023. “ChatGPT for Teaching, Learning and Research: Prospects and Challenges”. Global Academic Journal of Humanities and Social Sciences 33-40.
Google Scholar

Cholewa, Justyna and Zofia Rak. 2023. “ChatGPT jako przyjaciel pokolenia Z” [ChatGPT as a Friend of Generation Z]. Języki Obce w Szkole 29-37.
Google Scholar

Commint. 2025. Rodzaje wiedzy. 7 rodzajów wiedzy: Jawna, ukryta, milcząca i… [Types of Knowledge. 7 Types of Knowledge: Explicit, Tacit, Silent and...]. Access: 02.02.2025. https://www.commint.pl/baza-wiedzy-w-firmie/rodzaje-wiedzy-7-rodzajow-wiedzy-jawna-ukryta milczaca-i.
Google Scholar

Czerski, Wojciech. 2023. “Chat GPT – Potrzebne narzędzie, czy przekleństwo naszych czasów” [Chat GPT – A Useful Tool or the Curse of Our Times]. Dydaktyka Informatyki 55-63.
Google Scholar

Franczyk, Agnieszka and Anna Rajchel. 2024. “Postawy studentów wobec ChatGPT w edukacji” [Students’ Attitudes Towards ChatGPT in Education]. Horyzonty Wychowania 89-101.
Google Scholar

Holmes, Wayne, Maya Bialik and Charles Fadel. 2019. Artificial Intelligence in Education: Promises and Implications for Teaching and Learning, Center for Curriculum Redesing. Boston: The Center for Curriculum Redesign.
Google Scholar

Hong, Wilson C.H. 2023. “The impact of ChatGPT on foreign language teaching and learning: opportunities in education and research”. Journal of Educational Technology and Innovation 37-45.
Google Scholar

Janus-Sitarz, Anna. 2023. “Cena sztucznej inteligencji. Edukacja polonistyczna w dobie OpenAI – zagrożenie czy szansa?” [The Price of Artificial Intelligence. Polish Language Education in the Age of OpenAI – Threat or Opportunity?]. Refleksje. Dydaktyka (w) Przyszłości 13-24.
Google Scholar

Jaskuła, Sylwia. 2023. “Sztuczna inteligencja w edukacji we współczesnej rzeczywistości hybrydalnej” [Artificial Intelligence in Education in the Contemporary Hybrid Reality]. Perspektywy Kultury 13-18.
Google Scholar

Köbis, Nils and Luca Mossink. 2020. “Artificial Intelligence versus Maya Angelou: Experimential Evidence that People Cannot Differentiate AI- Generated from Human Written Poetry”. Computers in Human Behavior 1-13.
Google Scholar

Koziej, Sławomir. “Możliwości wykorzystania sztucznej inteligencji do wspierania edukacji inkluzywnej” [The Potential of Artificial Intelligence in Supporting Inclusive Education]. Student Niepełnosprawny. Szkice i Rozprawy 11-20.
Google Scholar

Krakowska, Monika. 2022. Zachowania informacyjne człowieka w kontekście zjawiska epistemicznej bańki informacyjnej. Propozycja nowej koncepcji [Human Information Behaviors in the Context of the Epistemic Information Bubble. A Proposal for a New Concept]. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Krzypkowska, Pamela. 2023. “Sztuczna inteligencja? Obecna!” [Artificial Intelligence? Present!]. Edukacja Pomorska 5-8.
Google Scholar

Lakshmi, Vijaya and Ishfaq Majid. 2022. “Chatbots in Education System”. University News: A Weekly Journal of Higher Education 14-18.
Google Scholar

Lamri, Jérémy. 2021. Kompetencje XXI wieku. Kreatywność, komunikacja, krytyczne myślenie, kooperacja [21st Century Skills. Creativity, Communication, Critical Thinking, Cooperation]. Warsaw: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Łukawski, Tomasz, Adam Łukawski and Mateusz Rafał. 2023. Do czego AI nie służy – Przewodnik dla nauczycieli stworzony przez grupę roboczą ds. AI. [What AI Is Not For – A Teacher’s Guide Created by the AI Task Force]. Warsaw: Ministerstwo Edukacji i Nauki.
Google Scholar

Machura, Michał. 2023. Chat GPT w szkole. Szanse i zagrożenia [Chat GPT in School: Opportunities and Threats]. Warszawa: Ministerstwo Edukacji i Nauki.
Google Scholar

Nosek-Kozłowska, Katarzyna. 2024. “Importance of Teacher’s Personality in the Process of Establishing Proper Relations with Students – Experiences of Adult Pupils”. Seminare 45 (1): 89-105.
Google Scholar

Olszowy, Joanna and Patryk Nanek. 2024. “Edukacja w Erze Chat GPT i AI: Szansa na Rozwój” [Education in the Era of Chat GPT and AI: A Development Opportunity]. In Kognitywne i technologiczne przeobrażenia społeczeństwa. Edukacja, konsupcjonizm i rynek pracy w kontekście rozwoju sztucznej inteligencji i przemysłu 5.0, edited by Joanna Olszowy, 13-47. Łódź: ArchaeGraph.
Google Scholar

Pane, John F. et al. 2017. How does personalized learning affect student achievement? Access: 02.02.2025. https://www.rand.org/pubs/research_briefs/RB9994.html.
Google Scholar

Pedagogium. Wyższa Szkoła Nauk Społecznych. 2025. Pedagogika Opiekuńczo-Wychowawcza z Pedagogiką Artystyczną zintegrowana z AI. Access: 02.02.2025. https://pedagogium.pl/studia/pedagogika-opiekunczo-wychowawcza-z-pedagogika-artystyczna-zintegrowana-z-ai/.
Google Scholar

Pięta, Karolina. 2024. “Chat GPT w edukacji – szanse i zagrożenia” [Chat GPT in Education – Opportunities and Threats]. Roczniki Nauk Społecznych 151-165.
Google Scholar

Podkowińska, Monika. 2024. “Cyberspace – Threats to Young People and Family”. Seminare 45 (2): 1-13.
Google Scholar

Porwoł, Monika. 2023. “Czy sztuczna inteligencja zmienia sposób myślenia o plagiacie w kontekście rzetelności akademickiej?” [Does Artificial Intelligence Change the Way We Think About Plagiarism in the Context of Academic Integrity?]. Eunomia 57-68.
Google Scholar

Silverstone, Robert. 1994. Television and Everyday Life. London: Routledge.
Google Scholar

Storey, John. 2003. Studia kulturowe i badania kultury popularnej. Teorie i metody [Cultural Studies and Popular Culture. Theories and Methods]. Translated by Janusz Barański. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Tarasiuk, Gabriel and Grzegorz Czapski. 2023. “Chat GPT a przyszłość pracy: wpływ na rynek zatrudnienia i zadań” [Chat GPT and the Future of Work: Impact on the Labour Market and Tasks]. In Koła naukowe – szkołą twórczego działania. Edycja dziewiąta, edited by Dominik Dąbrowski and Ewelina Niźnikowska, 53-57. Biała Podlaska: Akademia Bialska im. Jana Pawła II.
Google Scholar

Tayebinik, Maryam and Marlia Puteh. 2012. “Blended Learning or E-learning?”. International Magazine on Advances in Computer Science and Telecommunications 100-110.
Google Scholar

Training Industry. 2025. Conceptual Knowledge. Access: 02.02.2025. https://trainingindustry.com/glossary/conceptual-knowledge/.
Google Scholar

Tu, Yun- Fang. 2024. “Roles and functionalities of ChatGPT for students with different growth mindsets: Findings of drawing analysis”. Educational Technology & Society 198-214.
Google Scholar

Vincent-Lancrin, Stéphan and Reyer Van der Vlies. 2020. “Trustworthy artificial intelligence (AI) in education: Promises and challenges”. OECD Education Working Papers 1-16.
Google Scholar

Vincent-Lancrin, Stéphan. 2019. Measuring Innovation in Education 2019: What Has Changed in the Classroom?, Educational Research and Innovation. Paris: OECD Publishing.
Google Scholar

Walton Family Foundation. 2023. ChatGPT Used by Teachers More Than Students, New Survey from Walton eFamily Foundation Finds. Access: 02.02.2025. https://www.waltonfamilyfoundation.org/chatgpt-used-by-teachers-more-than-students-new-survey-from-walton-family-foundation-finds.
Google Scholar

Zieliński, Cezary. 2023. “Robotyka: technika, funkcje, rola społeczna. Cz. 3. Roboty a problemy społeczne” [ Robotics: Technology, Functions, Social Role. Part 3. Robots and Social Issues]. Pomiary – Automatyka – Robotyka 5-20.
Google Scholar