Non scholae sed vitae… Kształcenie, religia i społeczeństwo w teoriach pedagogicznych J. F. Herbarta i F. D. E. Schleiermachera

Dariusz  Stępkowski

doi:10.21852/sem.2015.2.08

Published: 2022-12-21

Vol. 36 No. 2 (2015)

Non scholae sed vitae… Bildung, Religion and Society in Herbart & Schleiermacher’s Pedagogical Theory

Dariusz Stępkowski

Seminare. Learned Investigations

Section: Socio-pedagogical sciences

https://doi.org/10.21852/sem.2015.2.08

Abstract

The papers is based on the pedagogical theories of J. F. Herbart and F.D.E. Schleiermacher. Despite the fact that they both lived a long time ago – at the turn of the 18th and 19th centuries – their observations are still valid. In addition, they were both protagonists of general pedagogy as an independent scientific field. The paper is divided into three parts. In the first, the term Bildung will be explained with the help of the metaphor of a ship. Bildung is an individual process as well as a social process of becoming an individual, in which a combination of teaching and learning plays the key role. In the second part, Herbart’s views on the ‘place’ of religion in Bildung, as well as in school education, will be presented. The third part of the article will revolve around Schleiermacher’s theory of Bildung. According to this theory, we can distinguish four major communities within the social environment in which an individual human being is formed: the country (German: Staat), science (German: Wissenschaft), the church (German: Kirche), and independent social organizations (German: freie Gesellichkeit). Becoming aware of the similarities and differences between them induces a re-evaluation of the current attitude toward religion that is unjustly eliminated from the widely understood social discourse.

Keywords:

general pedagogy, religion, Bildung, learning, teaching

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Stępkowski, D. . (2022). Non scholae sed vitae… Bildung, Religion and Society in Herbart & Schleiermacher’s Pedagogical Theory . Seminare. Learned Investigations, 36(2), 93–104. https://doi.org/10.21852/sem.2015.2.08

Cited by / Share

References

Benner D., Brüggen F., Bildsamkeit/Bildung, [w:] Historisches Wörterbuch der Pädagogik, red. D. Benner, J. Oelkers, Verlag Beltz, Weinheim–Basel 2004.
Google Scholar

Benner D., Brüggen F., Das Konzept der perfectibilité bei Jean-Jacques Rousseau. Ein Versuch, Rousseaus Programm theoretischer und praktischer Urteilsbildung problemgeschichtlich und systematisch zu lesen, [w:] Seminar. Der pädagogische Rousseau, (red.) O. Hansmann, vol. 2, Weinheim 1996.
Google Scholar

Benner D., Kemper H., Theorie und Geschichte der Reformpädagogik, t. 1, Die pädagogische Bewegung von der Aufklärung bis zum Neuhumanismus, Beltz Verlag, Weinheim–Basel 2003.
Google Scholar

Benner D., Kształcenie a religia. Rozważania o ich problematycznym stosunku oraz współczesnych zadaniach nauczania religii w szkole, przeł. z jęz. niem. D. Stępkowski, [w:] tenże, Edukacja jako kształcenie i kształtowanie. Moralność – kultura – demokracja – religia, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2008.
Google Scholar

Benner D., Nieprzemijające znaczenie herbartowskiej koncepcji nauczania wychowującego, przeł. z jęz. niem. D. Stępkowski, „Horyzonty Wychowania” 13 (2008).
Google Scholar

Benner D., Stępkowski D., Pedagogika filozoficzna a badania edukacyjne. Próba zrekonstruowania ich powiązań w kontekście aktualnych tendencji rozwojowych, „Kultura i Wychowanie” 1 (2014).
Google Scholar

Brüggen F., Die Pädagogik F. D. Schleiermachers, Kurseinheit IV-VI, Fernuniversität–Gesamthochschule, Hagen 1990.
Google Scholar

Filipowicz S., Gładziuk N., Józefowicz S., Republika: rozważania o przemianach archetypu, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1995.
Google Scholar

Herbart J.F., Kurze Enzyklopädie der Philosophie aus praktischen Gesichtspunkten, Halle 1841,
Google Scholar

Herbart J.F., Pedagogika ogólna wywiedziona z celu wychowania, przeł. z jęz. niem. T. Stera, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2007.
Google Scholar

Hogan P., Recent Trends in Anglophone Philosophy of Education, [w:] Filozofia wychowania w XX wieku, (red.) S. Sztobryn, E. Łatacz, J. Bochalska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010
Google Scholar

Knowledge society. See: http://en.wikipedia.org/wiki/Knowledge_society (opened 20.02.2014)
Google Scholar

Oelkers J., Die große Aspiration: zur Herausbildung der Erziehungswissenschaft im 19. Jahrhundert, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1989.
Google Scholar

Schleiermacher F.D.E., Grundzüge der Erziehungskunst (Vorlesungen 1826), [w:] tenże, Texte zur Pädagogik, vol. 2, oprac. M. Winkler, J. Brachmann, Suhrkamp, Frankfurt a.M. 2000.
Google Scholar

Schleiermacher F.D.E., Mowy o religii do wykształconych spośród tych, którzy nią gardzą, przeł. z jęz. niem. J. Prokopiuk, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995.
Google Scholar

Schleiermacher F.D.E., Vorlesungen zur Pädagogik (1813-1814), [w:] tenże, Texte zur Pädagogik, vol. 1, (red.) M. Winkler, J. Brachmann, Suhrkamp, Frankfurt a.M. 2000.
Google Scholar

Schmied-Kowarzik W., Schleiermachers dialektische Grundlegung der Pädagogik als praktischer Wissenschaft, [w:] Internationaler Schleiermacher-Kongress Berlin 1984, (red.) K.-V. Selge, Verlag de Gruyter, Berlin–New York 1985.
Google Scholar

Seneca Minor, Epistula CVI, [in:] id., Epistulae morales ad Lucilium, lib. XVII, ep. CVI, available at: http://www.thelatinlibrary.com/sen/seneca.ep17-18.shtml (opened 21.02. 2014).
Google Scholar

Stępkowski D., Pedagogika ogólna a religia. (Re)konstrukcja zapomnianego wątku na podstawie teorii Johanna F. Herbarta i Friedricha D.E. Schleiermachera, Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego, Warszawa 2010.
Google Scholar

Stępkowski D., Ukształcalność jako zasada działania edukacyjnego. W sprawie zapomnianej kategorii Herbarta i jej współczesnej reinterpretacji, [w:] Przestrzeń edukacyjna – dylematy, doświadczenia i oczekiwania społeczne, (red.) M. Kowalski, A. Pawlak, A. Jamuła-Jurczak, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.
Google Scholar

Zdybicka Z.J., Religia, [w:] Katolicyzm A-Z, (red.) Z. Pawlak, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1982.
Google Scholar