Axiotherapy of Non-Accountable Perpetrators of Criminal Acts

Grzegorz Kudlak

doi:10.21852/sem.2022.4.10

Opublikowane: 2022-12-31

Tom 43 Nr 4 (2022)

Aksjoterapia niepoczytalnych sprawców czynów zabronionych

Grzegorz Kudlak

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dział: Z problematyki społeczno-pedagogicznej

https://doi.org/10.21852/sem.2022.4.10

Abstrakt

Aksjoterapia jest autorskim projektem opartej na wartościach terapii, który jest realizowany na oddziale psychiatrii sądowej, gdzie przebywają osoby, które w przeszłości popełniły czyn zabroniony i zostały uznane przez sąd za niepoczytalne lub ich poczytalność w czasie czynu była ograniczona i w ramach realizacji środka zabezpieczającego zostały skierowane na leczenie. Pacjenci leczeni na oddziale psychiatrii sądowej najczęściej są sprawcami agresywnych czynów zabronionych. Osoby te, chorując na różnego rodzaju zaburzenia psychiczne, przejawiają także zachowania impulsywne, które w tym przypadku zakończyły się popełnieniem czynu zabronionego. Takie zachowania mają daleko idące konsekwencje zarówno dla samego pacjenta, jak i ogółu społeczeństwa. Zaburzenia psychiczne pacjentów oddziałów psychiatrii sądowej, ich przebieg, stopień agresji i towarzyszące okoliczności (np. uzależnienia, zaburzenia preferencji seksualnych, zaburzenia osobowości) wskazują na kryzys w sferze wartości, który może być jednym z czynników, który doprowadził do popełnienia ciężkiego czynu zabronionego. Praca z systemem wartości determinującym indywidualne postępowanie danej osoby jest jednocześnie pracą nad system, który motywuje, aktywizuje i może się zmieniać. Aksjoterapia ma prowadzić pacjentów do przepracowania systemu wartości i określenia właściwie swoich transcendentaliów.

Słowa kluczowe:

wartości, niepoczytalność, detencja, aksjoterapia

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Kudlak, G. (2022). Aksjoterapia niepoczytalnych sprawców czynów zabronionych. Seminare. Poszukiwania Naukowe, 43(4), 147–159. https://doi.org/10.21852/sem.2022.4.10

Cited by / Share

Licencja

Bibliografia

Aleksandrowicz, Jerzy W. 2000. „Psychoterapia a filozofia.” Przegląd Filozoficzny — Nowa Seria 3(35): 5-17.
Google Scholar

Aleksandrowicz, Jerzy and Jan Czesław Czabała. 2012. “Podstawy psychoterapii.” In Psychiatria, vol. 3: Metody leczenia, zagadnienia etyczne, prawne, publiczne, społeczne, edited by Jacek Wciórka, Stanisław Pużyński and Janusz Rybakowski, 256-268. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
Google Scholar

Bąbel, Przemysław. 2011. “Terapia behawioralna zaburzeń rozwoju z perspektywy analizy zachowania.” Psychologia rozwojowa 3(16): 27-38.
Google Scholar

Bojarski, Marek. 2020. Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Bomba, Jacek. 2010. „Badania nad efektywnością psychoterapii w leczeniu zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży.” Psychoterapia 3(154): 37-47.
Google Scholar

Brzozowski, Piotr. 1989. Skala Wartości (SW). Polska adaptacja Value Survey M. Rokeacha. Podręcznik. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Google Scholar

Buksik, Dariusz. 2000. „Wybrane psychologiczne teorie cech osobowości.” Seminare. Poszukiwania naukowe 16: 191-206.
Google Scholar

Chuchra, Maria. 2008. „Zmiany osobowości u chorych na schizofrenię paranoidalną w percepcji pacjentów i ich rodziców.” Psychiatria Polska 42(4): 547-559.
Google Scholar

Cieciuch, Jan. 2013. Kształtowanie się systemu wartości od dzieciństwa do wczesnej dorosłości. Warszawa: Liberi Libri.
Google Scholar

Connell, Catriona et al. 2019. “External factors influencing length of stay in forensic services – a European evaluation.” Psychiatria Polska 53(3): 673-689. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/99299.
Google Scholar

Czabała, Jan Czesław. 2006. Czynniki leczące w psychoterapii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

DeGirolamo, Giovanni et al. 2019. “European violence risk and mental disorders (EU-VIORMED): a multi-centre prospective cohort study protocol.” BMC Psychiatry 19 (Article number: 410). DOI: 10.1186/s12888-019-2379-x.
Google Scholar

DeSisto, Michael et al. 1995. “The Maine and Vermont three-decade studies of serious mental illness: I. Matched comparison of cross-sectional outcome.” British Journal of Psychiatry 167(3): 331-338. DOI: 10.1192/bjp.167.3.331.
Google Scholar

Druk nr 2393. 2015. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. Uzasadnienie, które weszło w życie jako Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. 2015, poz. 396.
Google Scholar

Frankl, Victor E. 1998. Homo patiens. Translated by Roman Czernecki and Józef Morawski. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Google Scholar

Frankl, Victor E. 2021. Lekarz i dusza. Wprowadzenie do logoterapii i analizy egzystencjalnej. Translated by Roman Skrzypczak. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Google Scholar

Golonka, Anna. 2013. Niepoczytalność i poczytalność ograniczona. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Heitzman, Janusz and Inga Markiewicz. 2017. „Finansowanie psychiatrii sądowej a jakość leczenia i zagrożenie bezpieczeństwa publicznego.” Psychiatria Polska 51(4): 599-608.
Google Scholar

Heitzman, Janusz and Inga Markiewicz. 2012. „Niepoczytalność – doktryna, praktyka, skuteczność, alternatywa.” Psychiatria po dyplomie 9(3): 1-6.
Google Scholar

Huflejt-Łukasik, Mirosława et al. 2015. „Zmiany w Ja w toku psychoterapii.” Roczniki Psychologiczne 3(18): 433-448.
Google Scholar

Kaszyński, Hubert. 2013. Praca socjalna z osobami chorującymi psychicznie. Studium socjologiczne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Kendall, Philip and Lauren Braswell. 1982. “Cognitive-behavioral self-control therapy for children: A components analysis.” Journal of Consulting and Clinical Psychology 50(5): 672-689. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-006X.50.5.672.
Google Scholar

Kendall, Philip. 2021. Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji Techniki terapeutyczne dla profesjonalistów i rodziców. Tanslated by Joanna Kowlaczewska. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Kirchbach, Godela. 2003. „Ogólne wprowadzenie do Logoterapii i Analizy Egzystencjalnej.” European Psychotherapy 1(4): 33-46.
Google Scholar

Kosewski, Marek. 1985. Ludzie w sytuacji pokusy i upokorzenia. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Kościuch, Jan. 1983. „Koncepcja wartości Miltona Rokeacha.” Studia Philosophiae Christianae 19(1): 83-96.
Google Scholar

Kramer, Ueli et al. 2020. “How Personality Disorders Change in Psychotherapy: a Concise Review of Process.” Current Psychiatry Reports 22(8): 41. DOI: https://doi.org/10.1007/s11920-020-01162-3.
Google Scholar

Längle, Alfried. 2003. “Analiza egzystencjalna – poszukiwanie zgody na życie.” Psychoterapia 2(125): 33-46.
Google Scholar

Makin, Peter, Cary Cooper and Charles Cox. 2000. Organizacje a kontrakt psychologiczny. Zarządzanie ludźmi w pracy. Translated by Grażyna Kranas. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Makowski, Wincenty. 1932. Kodeks karny. Komentarz. Część ogólna. Warszawa: Drukarnia „Monolit”, nakładem Księgarni F. Hoesicka „Monolit”.
Google Scholar

Manukyan, Victoria, Larisa Golovey and Olga Strizhitskaya. 2015. “Psychological Society Formation of personality psychological maturity and adulthood crises.” Psychology in Russia: State of the Art 8(2): 99-112.
Google Scholar

Marchewka, Katarzyna. 2021. Wartości w psychoterapii wrażliwej kulturowo. Perspektywa poznawczo-behawioralna. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Google Scholar

Marcinkiewicz, Paweł. 2011. „Motywacja sprawcy czynu zabronionego jako przesłanka odpowiedzialności karnej.” Prokuratura i Prawo 5: 24-38.
Google Scholar

McAleavey, Andrew A. and Louis G. Castonguay. 2015. “The process of change in psychotherapy: Common and unique factors.” In Psychotherapy Research: Foundations, Process, and Outcome, edited by Omar C.G. Gelo, Alfred Pritz and Bernd Rieken, 293-310. New York: Springer-Verlag Publishing. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-7091-1382-0_15.
Google Scholar

Mellibruda, Jerzy. 2021. Psychologia i wartości. Accessed by: 2.12.2022. https://psychologia.edu.pl/component/content/article/115-teksty/1378-psychoterapia-i-wartosci.html.
Google Scholar

Moldovan, Ramona and Sebastian Pintea. 2015. “Mechanisms of change in psychotherapy: Methodological and statistical considerations.” Cognition, Brain, Behavior. An Interdisciplinary Journal 19(4): 299-311.
Google Scholar

Niewiadomska, Iwona and Joanna Chwaszcz. 2010. Jak skutecznie zapobiegać karierze przestępczej. Lublin: Drukarnia TEKST.
Google Scholar

Oleś, Piotr. 2002. „Z badań nad wartościami i wartościowaniem: niektóre kwestie metodologiczne.” Roczniki Psychologiczne 5: 53-75.
Google Scholar

Opozda-Suder, Sylwia and Barbara Ostafińska-Molik. 2020. „Aksjologiczny kontekst procesu dewiacji zachowania u dorastających.” Lubelski Rocznik Pedagogiczny 39(4): 117-137. DOI: https://doi.org/10.17951/lrp.2020.39.4.117-137.
Google Scholar

Pankiewicz, Piotr and Janusz Szeluga. 2006. „Aksjoterapia: Psychoterapia aksjologiczna. Zarys metody.” Gabinet Prywatny 6/7: 57-61.
Google Scholar

Prochaska, James and John Norcross. 2006. Systemy psychoterapeutyczne. Analiza transteoretyczna. Translated by Maria Zakrzewska. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia.
Google Scholar

Robbins, Stephen and Mary Coulter. 2005. Management. Prentice Hall: Pearson Education.
Google Scholar

Rokeach, Milton and David McLellan. 1972. “Feedback of information about the values and attitudes of self and alters as determinants of long-term cognitive and behavioral change.” Journal of Applied Social Psychylogy 2: 236-256.
Google Scholar

Rokeach Milton. 1968. Beliefs, Attitudes and Values. San Francisco: Jose Bass Inc.
Google Scholar

Rokeach, Milton. 1973. The nature of human values. New York: The Free Press.
Google Scholar

Sampson, Stephanie et.al. 2016. “Long-Term Forensic Mental Health Services: An Exploratory Comparison of 18 European Countries. Project: COST Action IS1302 – Towards an EU Research Framework on Forensic Psychiatric Care.” International Journal of Forensic Mental Health 15(4): 1-19. DOI: https://doi.org/10.1080/14999013.2016.1221484.
Google Scholar

Sass-Stańczak, Katarzyna and Jan Czesław Czabała. 2015. „Relacja terapeutyczna – co na nią wpływa i jak ona wpływa na proces psychoterapii?” Psychoterapia 1(172): 5-17.
Google Scholar

Schwartz, Shalom H. 1992. “Universals in the Content and Structure of Values: Theoretical Advances and Empirical Tests in 20 Countries.” Advances in Experimental Social Psychology 25: 1-65.
Google Scholar

Shams, Lida, Ali Akbari Sari and Shahram Yazdani. 2016. „Values in Health Policy – A Concept Analysis.” International Journal of Health Policy and Management 5 (11): 623-630. DOI: https://doi.org/10.15171/ijhpm.2016.102.
Google Scholar

Simourd, Linda and Donald A. Andrews. 1994. “Correlates of Delinquency: A Look at Gender Differences.” Forum on Corrections Research 6(1): 26-31.
Google Scholar

Szcześniak, Ewa. 2011. „Proces psychoterapii indywidualnej i grupowej w leczeniu uzależnień.” Studia Gdańskie. Wizje i Rzeczywistość 8: 293-302.
Google Scholar

Szeluga, Janusz, Piotr Pankiewicz and Rafał Miętkiewicz. 2020. „Dylematy aksjologiczne w psychiatrii sądowej.” Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny 12(1-2): 12-17.
Google Scholar

Wampold, Bruce E. 2015. „How important are the common factors in psychotherapy? An update.” World Psychiatry 14(3): 270-7. DOI: https://doi.org/10.1002/wps.20238.
Google Scholar

Waszyńska, Katarzyna, Przemysław Bury and Monika Filipiak. 2016. „Socjoterapia a psychoterapia – refleksje teoretyczne.” In Współczesne konteksty psychoterapii i socjoterapii. Wybrane zagadnienia z teorii i praktyki, edited by Katarzyna Waszyńska and Monika Filipiak, 93-116. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2002 r., syg. akt III KK 58/02. Lex nr 56846.
Google Scholar

Zduński, Igor. 2015. „Środki zabezpieczające w projekcie nowelizacji kodeksu karnego.” Prokuratura i Prawo 3: 51-72.
Google Scholar

Żywucka-Kozłowska, Elżbieta. 2021. „‘Gdzie kończy się norma, (…) a zaczyna patologia’. Kilka uwag o niepoczytalności na gruncie wielomodelowego definiowania zdrowia psychicznego w świetle rozważań George’a E. Vaillanta.” Studia Prawnoustrojowe 52: 569-588. DOI: https://doi.org/10.31648/sp.6570.
Google Scholar