Współczesne uwarunkowania edukacji regionalnej dzieci i młodzieży w Polsce. Perspektywa socjologiczna

Magdalena Markocka

doi:10.21852/sem.1860

Published: 2025-06-30

Vol. 46 No. 1 (2025)

Contemporary Conditions of Regional Education of Children and Youth in Poland: a Sociological Perspective

Magdalena Markocka

Seminare. Learned Investigations

Section: Articles

https://doi.org/10.21852/sem.1860

Abstract

The inspiration for this study comes from a long-standing discussion among teachers, educators, cultural workers and regionalists about the presence of regional issues in the education system, as well as its goals and functions in the context of educating and raising children and youth. The aim of the study was to show the most important areas of contemporary conditions of regional education, and thus its role in the education of children and youth. A desk research analysis was conducted, covering the most important sources from academic literature as well as existing data. The basic assumptions of regional education were presented, as well as its importance for the individual and the local community in the context of shaping knowledge about the region and the sense of belonging to a “small homeland” among children and young people. The rest of the text attempts to characterize three key areas covering the determinants of contemporary regional education: 1) globalization processes and their role in shaping identity; 2) legal regulations and the role of the teacher in providing children and young people with knowledge about the region, and 3) available opportunities to implement regional content in primary schools.

Keywords:

regional education, children and youth, regionalism, small homeland, local community, sociology of education, sociology of culture

Download files

PDF

Citation rules

Markocka, M. (2025). Contemporary Conditions of Regional Education of Children and Youth in Poland: a Sociological Perspective. Seminare. Learned Investigations, 46(1), 243–254. https://doi.org/10.21852/sem.1860

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Arkabus, Agata. 2018. „Treści z zakresu edukacji regionalnej w podstawach programowych w latach 1999-2017.” [Regional education content in core curricula from 1999 to 2017] Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media 3 (30): 97-116.
Google Scholar

Błachnio, Aleksandra. 2010. „«Małe ojczyzny» w globalnym świecie.” [«Small Homelands» in a global world] In Wileńszczyzna małą ojczyzną, edited by Alicja Szerląg, 151-164. Wrocław.
Google Scholar

Dworska, Urszula. 2016. „Rola nauczyciela w realizacji założeń edukacji regionalnej uczniów w młodszym wieku szkolnym.” [The role of a teacher in implementing the principles of regional education at the younger school age] In Aktywność poznawcza i działaniowa dzieci w badaniach pedagogicznych, edited by Krzysztof Kraszewski and Ingrid Paśko, 378-384. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar

Dworska-Kaczmarczyk, Urszula and Krzysztof Kraszewski. 2020. „Pojęcia z zakresu edukacji regionalnej-dziedzictwa kulturowego w regionie w interpretacji studentów pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej.” [Concepts of regional education – cultural heritage in the region as interpreted by students of preschool and early childhood education] Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna 8 (1): 117-131.
Google Scholar

Józefowicz, Anna. 2013. „Region oraz edukacja regionalna w podstawach programowych wychowania przedszkolnego i szkoły podstawowej.” [The region and regional education in the core curriculum of preschool and primary school education] Ars inter Culturas 2: 105-117.
Google Scholar

Kempiński, Łukasz. 2016. „Edukacja regionalna – wyzwania nauczycieli i regionalistów.” [Regional education – challenges for teachers and regionalists] Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogy XXXII 435: 71-86.
Google Scholar

Konieczka-Śliwińska, Danuta. 2015. „Edukacja regionalna wobec wyzwań przyszłości. Modernizacja treści w świetle najnowszych podstaw programowych.” [Regional education in the view of challenges of the future. modernization of content in the light of the latest curricular bases] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne 142 (2): 309-328.
Google Scholar

Kranz-Szurek, Monika. 2012. „Kultura lokalna a globalizacja kulturowa – próba oceny zjawiska.” [Local culture and cultural globalization – an attempt to assess the phenomenon] Roczniki Nauk Społecznych 4 (40): 2, 11-35.
Google Scholar

Krzysztofek, Kazimierz and Marek S. Szczepański. 2005. Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych. [Understanding development: from traditional to information societies] Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Lisowska, Kinga. 2022. „Miejsce edukacji regionalnej w kształtowaniu tożsamości regionalnej przed i w czasach pandemii.” [Significance of regional education in shaping regional identity before and in the pandemic times] Edukacja Międzykulturowa 2 (17): 172-182.
Google Scholar

Majer, Andrzej. 2011. „Lokalność w cieniu globalizacji.” [Locality in the shadow of globalization] Annales Universitatis Maria Curie-Sklodowska, 36 (1): 27-46.
Google Scholar

Misiak, Władysław. 2007. Globalizacja: więcej niż podręcznik. Społeczeństwa – kultura – polityka. [Globalization: more than a textbook. Societies – culture – politics] Warszawa: Difin.
Google Scholar

Nikitorowicz, Jerzy. 2006. „Edukacja regionalna na pograniczach.” [Regional Education in Borderlands] In Edukacja regionalna, edited by Anna Weronika Brzezińska, Aleksandra Hulewska and Justyna Słomska, 91-114. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Nikitorowicz, Jerzy. 2011. „Edukacja regionalna jako podstawa kreowania społeczeństwa obywatelskiego.” [Regional education as a foundation for shaping civil society] In Kierunki rozwoju edukacji w zmieniającej się przestrzeni społecznej. Księga Jubileuszowa dedykowana profesorowi doktorowi habilitowanemu Michałowi Balickiemu, edited by Agata Cudowska, 23-32. Białystok: Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie.
Google Scholar

Nikitorowicz, Jerzy. 2019. „Pogranicze, tożsamość, edukacja międzykulturowa z perspektywy działalności Katedry Edukacji Międzykulturowej.” [Borderland, identity, and intercultural education from the perspective of the department of intercultural education] In Przestrzenie międzykulturowe w badaniach i praktyce edukacyjnej, edited by Jerzy Nikitorowicz, Anna Młynarczuk-Sokołowska and Urszula Namiotko, 19-32. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Pawelec, Lidia. 2008. „Wymiar regionalny wycieczki szkolnej.”[The regional dimension of a school trip] Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce: Kwartalnik dla Nauczycieli 1-2: 68-77.
Google Scholar

Petrykowski, Piotr. 2003. Edukacja regionalna. Problemy podstawowe i otwarte. [Regional education: fundamental and open issues] Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Rusek, Halina. 2017. „Edukacja regionalna a przemiany społeczności przemysłowych – tworzenie tradycji jako wyzwanie edukacyjne – na przykładzie Zagłębia Dąbrowskiego.” [Regional education and transformation of industrial communities – creation of tradition as an educational challenge – on the example of the Dąbrowa Basin] Pogranicze. Studia Społeczne 30: 181-194.
Google Scholar

Sacharczuk, Joanna and Alina Szwarc. 2019. „Kultura regionu – inspiracje i kierunki rozwoju edukacji regionalnej we współczesnej szkole.” [Regional culture – inspirations and directions for the development of regional education in contemporary schools] Kultura i Edukacja 3 (125): 248-267.
Google Scholar

Sala, Stanisław. 2008. „Wpływ procesów globalizacji na region.” [The impact of globalization processes on the region] Prace Komisji Geografii Przemysłu 10: 56-64.
Google Scholar

Skorowski, Henryk. 1998/1999. Europa regionu. Regionalizm jako kategoria aksjologiczna. [Europe of the regions. Regionalism as an axiological category] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Google Scholar

Synak, Brunon. 2000. „Społecznokulturowe aspekty edukacji regionalnej.” [Socio-cultural aspects of regional education] In Społeczeństwo. Demokracja. Edukacja. Nowe wyzwania w pracy socjalnej, edited by Krystyna Marzec Holka, 47-54. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
Google Scholar

Szczepański, Marek S. 1996. „Ludzie bez ojczyzny prywatnej i edukacja regionalna.” [People without a private homeland and regional education] In Społeczności pogranicza: wielokulturowość, edukacja, edited by Tadeusz Lewowicki and Barbara Grabowska, 157-175. Cieszyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Szpunar, Magdalena. 2006. „Globalizacja – ziszczenie wizji McLuhana.” [Globalization – the fulfillment of McLuhan’s vision] Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy 8: 171-182.
Google Scholar

Szwarc, Alina. 2022. „Edukacja regionalna w opinii uczniów szkół podstawowych – komunikat z badań.” [Regional education in the opinion of primary school students – research report] Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogika 53 (1): 79-97.
Google Scholar

Szymański, Mirosław S. 2010. O metodzie projektów. [On the project method ] Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Google Scholar

Tureczek, Marceli. 2020. „Edukacja regionalna w dobie globalizacji. Problem budowania wspólnot lokalnych – wybrane aspekty.” [Regional education in the age of globalization: selected aspects of building local communities] In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką 14: 161-173.
Google Scholar

Wielecki, Krzysztof. 2004. „Globalizacja, geopolityka i rynek.” [Globalization, geopolitics, and the market]: Studia Europejskie 1: 9-21.
Google Scholar