Państwowe Grono Konserwatorów Zabytków Archeologicznych i Państwowe Muzeum Archeologiczne i ich rola w ochronie zabytków archeologicznych

Marcin Karczewski

doi:10.21852/sem.2015.4.14

Opublikowane: 2022-12-19

Tom 36 Nr 4 (2015)

Państwowe Grono Konserwatorów Zabytków Archeologicznych i Państwowe Muzeum Archeologiczne i ich rola w ochronie zabytków archeologicznych

Marcin Karczewski

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dział: Z problematyki historycznej

https://doi.org/10.21852/sem.2015.4.14

Abstrakt

Państwowa Rada Ochrony Zabytków Prahistorii była pierwszą nieformalną grupą zajmującą się ochroną dziedzictwa archeologicznego w dziejach Polski. Rada działała na podstawie ustawy o ochronie zabytków wydanej przez Radę Regencyjną Królestwa Polskiego w dniu 31 października 1918 r. Po zmianach legislacyjnych w 1928 r. Rada została rozwiązana i zastąpiona przez Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie. Artykuł przedstawia burzliwą historię tych dwóch instytucji oraz system ochrony dziedzictwa kulturowego w okresie międzywojennym.

Słowa kluczowe:

PGKZP, PMA, Stefan Krukowski, Roman Jakimowicz, archeologia, Włodzimierz Antoniewicz, ochrona zabytków

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Karczewski , M. (2022). Państwowe Grono Konserwatorów Zabytków Archeologicznych i Państwowe Muzeum Archeologiczne i ich rola w ochronie zabytków archeologicznych . Seminare. Poszukiwania Naukowe, 36(4), 183–197. https://doi.org/10.21852/sem.2015.4.14

Cited by / Share

Bibliografia

W. Antoniewicz, Powstanie i losy Muzeum Archeologicznego Erazma Majewskiego, Światowit T. XIII (1923), s. 1–19.
Google Scholar

W. Antoniewicz, O ochronę zabytków prehistorycznych w Polsce, Przegląd współczesny T. 23 (1927) nr. 66-68, s. 518–526.
Google Scholar

M. M. Blomberg, Opieka nad zabytkami Archeologicznymi w Polsce do roku 1928 w: Tadeusz Roman Żurowski i konserwatorstwo archeologiczne w Polsce XX wieku, red. J. Wysocki i Z. Kobyliński, Warszawa 1999, s.115–131.
Google Scholar

E. Bulanda, Polski Instytut Archeologiczny, Wiadomości Archeologiczne T. V (1920) z. 1-2, s. 84–86.
Google Scholar

W. Demetrykiewicz, W sprawie gruntownej reformy i nowego urządzenia instytucji publicznych przeznaczonych do badań naukowych nad wykopaliskami archeologicznymi w Polsce, jako też do umiejętnej ich ochrony, Wiadomości Archeologiczne T. V (1920) z. 1-2, s. 3–20.
Google Scholar

R. Jakimowicz, Państwowe Muzeum Archeologiczne, cele, organizacja i dotychczasowe dokonania, Wiadomości Archeologiczne T. XIV (1936 ), s. 204–220.
Google Scholar

K. Jażdżewski, Pamiętniki: Wspomnienia polskiego archeologa z XX wieku, Łódź 1995, s. 91.
Google Scholar

M. Karczewski, Stefan Krukowski (1890 – 1982): Kustosz Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Seminare T. 34 (2013), s. 253 – 268.
Google Scholar

S. K. Kozłowski, Włodzimierz Antoniewicz: Profesor z Warszawy, Warszawa 2009.
Google Scholar

J. Lech (red.), Pół wieku z dziejów archeologii polskiej (1939–1989), Warszawa 2007.
Google Scholar

Stanisław Małkowski, O prehistoryku polskim Zygmuncie Szmicie, Wiadomości Konserwatorskie [dodatek do czasopisma Ziemia], 1929 nr. 17, s. 293-297.
Google Scholar

D. Piotrowska, Z dziejów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Wiadomości Archeologiczne T.LVI (2002-2003), s. 13-36.
Google Scholar

D. Piotrowska, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie w latach 1939-1989 w: Pół wieku z dziejów archeologii polskiej (1939–1989), red. J. Lech, Warszawa 2007, s. 27 – 102.
Google Scholar

B. Stolpiak, Rozwój prahistorii polskiej w okresie dwudziestolecia międzywojennego: Część I: 1918-1928, Poznań 1984.
Google Scholar

J. Wysocki i Z. Kobyliński (red.), Tadeusz Roman Żurowski i konserwatorstwo archeologiczne w Polsce XX wieku, Warszawa 1999.
Google Scholar

J. Wysocki, Konserwatorstwo Archeologiczne w Polsce w latach 1920 – 1940 w: Tadeusz Roman Żurowski i konserwatorstwo archeologiczne w Polsce XX wieku, red. J. Wysocki i Z. Kobyliński, Warszawa 1999, s. 133–145.
Google Scholar

J. Wysocki, Państwowe Grono Konserwatorów Zabytków Przedhistorycznych, Tekst opublikowany w aneksie książki S.K. Kozłowskiego Włodzimierz Antoniewicz: profesor z Warszawy, Warszawa 2009, s. 243-249
Google Scholar

Organizacja ochrony zabytków przedhistorycznych w Polsce, „Wiadomości Archeologiczne” T. V (1920) z. 1-2, s. 77.
Google Scholar

Tymczasowy skład Państwowego Grona Konserwatorów Z.P., Wiadomości Archeologiczne T. V (1920) z. 1–2, s. 82–83.
Google Scholar

Sprawozdanie z działalności prezydjum Państwowego Grona Konserwatorów zabytków Przedhistorycznych w r. 1920, Wiadomości Archeologiczne T. V (1920) z. 3–4, s. 222–227.
Google Scholar

Sprawozdanie z działalności Państwowego Grona Konserwatorów Zabytków Przedhistorycznych w r. 1921, Wiadomości Archeologiczne T. VI (1921), s. 142–145.
Google Scholar

Sprawozdanie z IV konferencji konserwatorów okręgowych odbytej w Krakowie w dn. 26-28 listopada 1922 r., Wiadomości Archeologiczne T. VIII (1922) z.1, s. 56–59.
Google Scholar

Projekt Statutu Państwowego Instytutu Prehistorycznego, Wiadomości Archeologiczne T. VIII (1923) z. 1, s. 59–63.
Google Scholar

Sprawozdanie z V konferencji konserwatorów zabytków przedhistorycznych, odbytej w Warszawie 11 i 12 lutego 1923, Wiadomości Archeologiczne T. IX (1924) z.1-2, s. 127
Google Scholar

Sprawozdanie z VI konferencji konserwatorów okręgowych odbytej w Warszawie w dniach 15,16,17 Grudnia 1923 roku, Wiadomości Archeologiczne T. IX (1924) z. 1-2, s. 127–131.
Google Scholar

Budżety Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Wiadomości Archeologiczne T. IX (1924), s. 131.
Google Scholar

Okólnik do pp. Konserwatorów Okręgowych zabytków przedhistorycznych, T. IX (1924) z.1-2, s. 133.
Google Scholar

Statut Państwowego Muzeum Archeologicznego, Wiadomości Archeologiczne T. X (1929), s. 178–172.
Google Scholar

Archiwalia:
Google Scholar

K. Adamczyk, Bohdan Janusz w świetle spuścizny pośmiertnej, Maszynopis APD UKSW, Warszawa 2011. (Praca magisterska)
Google Scholar

W. Antoniewicz, W sprawie organizacji prehistorji polskiej, Nadbitka ze zbiorów biblioteki IAiE PAN. (pierwotnie w księgozbiorze Ludwika Sawickiego)
Google Scholar

Pismo Stefana Krukowskiego do Prezydium PGKZP z dnia 20 marca 1923 r., PDN PMA sygn. 6205/39. (spuścizna po Stefanie Krukowski)
Google Scholar

Wniosek komisji ds. opinii o kandydatach na dyrektora PMA, Akta osobowe Romana Jakimowicza, Zbiory ministerstwa WRiOP ,AAN mikrofilm sygn. B-2980.
Google Scholar

Pismo W. Antoniewicza, M. Drewki i L. Sawickiego do Ministerstwa WRiOP z dn. 28 kwietnia 1928 r., Akta osobowe Romana Jakimowicza, Zbiory ministerstwa WRiOP ,AAN mikrofilm sygn. B-2980.
Google Scholar

List Włodzimierza Demetrykiewicza z dn. 16.VIII.1928, Akta osobowe Romana Jakimowicza, Zbiory ministerstwa WRiOP, AAN, sygn. B-2980, s. 186;
Google Scholar

List Józefa Kostrzewskiego z dnia 26.VIII. 1928 r., Akta osobowe Romana Jakimowicza, Zbiory ministerstwa WRiOP, AAN, sygn. B-2980.
Google Scholar

List Zygmunta Zakrzewskiego z dnia 5.VIII.1928 r., Akta osobowe Romana Jakimowicza, Zbiory ministerstwa WRiOP, AAN, sygn. B-2980.
Google Scholar

Pismo Romana Jakimowicza do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z dnia 3 stycznia 1938 r., Akta Min WROiP, AAN, B-9266.
Google Scholar

Pismo z dnia 8 stycznia do MSW w sprawie działki pod budowę, Akta Min WROiP, AAN, B-9266.
Google Scholar

Pismo dyrektora Skawińskiego do Min. WRIOP z dnia 19 maja 1938 r, Akta Min WROiP, AAN, B-9266
Google Scholar

Pismo Romona Jakimowicza do min WRiOP z dnia 4 czerwca 1938, Akta Min WROiP, AAN, B-9266.
Google Scholar

Pismo MSW do Min WRiOP z dnia 4 kwietnia 1939 r., Akta Min WROiP, AAN, B-9266
Google Scholar

Akty prawne:
Google Scholar

Dekret Rady Regencyjnej o Opiece nad Zabytkami Sztuki i Kultury z dnia 31 Października 1918 r., Dz. P. Nr. 16 (1918).
Google Scholar

Rozporządzenie Prezydenta RP z 6 marca 1928 r., Dz. U. 1928, nr. 29 poz. 265.
Google Scholar

Rozporządzenie Prezydenta RP z 22 marca 1928 r., Dz. U. 1928, nr 36 poz. 346.
Google Scholar