Średniowieczna architektura kościoła parafialnego w Głubczycach od II połowy XIII do początków XVI wieku

Andrzej Legendziewicz

doi:10.21697/sc.2020.27.2.4

Veröffentlicht am: 2021-01-20

Bd. 27 Nr. 2 (2020)

Średniowieczna architektura kościoła parafialnego w Głubczycach od II połowy XIII do początków XVI wieku

Andrzej Legendziewicz

Saeculum Christianum

Rubrik: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.2.4

Abstract

W artykule przedstawiono wyniki badań kościoła parafialnego p.w Narodzenia NMP w Głubczycach. We wstępie przedstawiono analizę źródeł pisanych i ikonograficznych oraz omówiono aktualną literaturę. Na podstawie badań architektonicznych i analizy porównawczej uznano, że pierwszy kościół został prawdopodobnie zbudowany w trzeciej ćwierci XIII wieku i złożony był z prostokątnego dwuprzęsłowego prezbiterium, zakrystii i trójnawowego korpusu bazylikowego z niedokończonym masywem wieżowym. Patronat nad świątynią przekazano Zakonowi Rycerskiego Szpitala Św. Jana w Jerozolimie w 1279 roku. Prawdopodobnie w pierwszej połowie XIV wieku powiększono prezbiterium, a korpus przekształcono nadając mu układ halowy z portalami zachodnimi i południowymi. Po opuszczeniu świątyni przez joannitów w 1526 roku w 1579 r. wzniesiono wieżę południową, zwieńczoną renesansowym hełmem.

Am häufigsten gelesenen Artikel dieser/dieses Autor/in

Andrzej Legendziewicz, Andrzej Peszko, Przemiany architektury kościoła parafialnego w Koźlu od schyłku XIII do końca XVI wieku , Saeculum Christianum: Bd. 30 Nr. 1 (2023)

Dateien herunterladen

PDF (Język Polski)

Zitierregeln

Legendziewicz, A. (2021). Średniowieczna architektura kościoła parafialnego w Głubczycach od II połowy XIII do początków XVI wieku . Saeculum Christianum, 27(2), 46–59. https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.2.4

Zitiert von / Teilen

Literaturhinweise

Archiwum Muzeum Powiatowego w Głubczycach (AMPG).

Architektura gotycka w Polsce, t. 2, red. T. Mroczko, M. Arszyński, Warszawa 1995.

Barczyńska K., Architektura sakralna Śląska z lat 1268-1320, praca doktorska, maszynopis w ar-chiwum Centrum Wiedzy i Informacji naukowej Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2008.

Bednara E., Aus der Frühgeschichte der deutschen Stadt Leobschütz, w: Beiträge zur Heimatkunde Oberschlesiens, Leobschütz 1931, s. 59-164.

Białoskórska K., Tradycjonalizm i jego źródła w architekturze polskiej drugiej połowy XIII wieku i początku XIV wieku, w: Sztuka i ideologia XIV wieku. Materiały sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce, 29-30.09.1973, red. P. Skubiszewski, Warszawa 1975, s. 163-248.

Biermann G., Geschichte der Herzogtümer Troppau und Jägerndorf, cz. 1, Teschen 1874.

Borowsky F., Mittelalterliche Kirchenportale in Oberschlesien, w: Deutsche Kunstdenkmäler in Oberschlesien, Breslau 1934, s. 65-66, il. 52-54.
Chrzanowski T., Koniecki M., Sztuka Śląska Opolskiego, Kraków 1974.

Chmarzyński G., Sztuka Górnego Śląska, w: Ziemie Staropolski. Górny Śląsk, red. K. Popiołek, cz. 1, Poznań 1959, s. 367-406.

Codex diplomaticus et epistolaris regini Bohemiae, t. 1: 805-1197, wyd. G. Friedrich, Pragae 1904-1901.

Codex diplomaticus et epistolaris Moraviae, t. 4: 1268-1293, red A. Boczek, Olomucii 1845.

Codex Diplomaticus Silesiae, t. 7, cz. 2: Regesten zur schlesischen Geschichte, red. C. Grünhagen, Breslau 1857.

Frey D., Die Kunst im Mittelalter, w: Geschichte Schlesien, red. H. Rubin, t. 1, Breslau 1938, s. 438-479.

Gröeger Th., Die katholische Stadtpfarrkirche zu Leobschütz, Leobschütz 1882.

Grzybkowski A., Średniowieczne kaplice zamkowe Piastów Śląskich, Warszawa 1990.

Hasak M., Die katcholische Stadtpfarrkirche zu Leobschütz, „Oberschlesien”, 1907-1908, nr 6, s. 470-474.

Hasak M., Die Erweiterungsbauten der Stadtpfarrkirche zu Leobschütz In Oberschlesien und der Pfarrkirche St. Mauritius zu Friedrichsberg bei Berlin, „Zeitschrift für Christliche Kunst”, 1907, nr 9, s. 259-270.

Hofrichter R., Heimatkunde des Kreises Leobschütz, cz. 2, z. 3, Leobschütz 1914.

Katalog zabytków sztuki w Polsce, woj. opolskie, powiat głubczycki, t. 7, z. 2, red. T. Chrzanowski, M. Kornecki, Warszawa 1961.

Königer E., Kunst in Oberschlesien, Breslau 1938.

Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Katholische Kirche, https://polska-org.pl/513343,Glubczyce,Kosciol_Narodzenia_Najswietszej_Marii_Panny.html (dostęp: 10.12.2019).

Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny, https://fotopolska.eu/Glubczyce/b13040,Kosciol_Narodzenia_Najswietszej_Marii_Panny.html (dostęp: 10.12.2019).

Kozaczewska-Golasz H., Rozwój kościołów halowych na Śląsku w XIII wieku, w: Monumenta con-servanda sunt, red. J. Jasieńko, T. Kaletyn, M. Małachowicz, Wrocław 2001, s. l41-156.

Kozaczewska-Golasz H., Halowe kościoły z XIII wieku na Śląsku, Wrocław 2015.

Kozaczewska-Golasz H., Kozaczewski T., Portale trzynastowiecznej architektury na Śląsku, Wro-cław 2008.

Krassowski W., Dzieje budownictwa i architektury na ziemiach Polski, t. 2, Warszawa 1991.

Kutzner M., Śląsk w Zabytkach Sztuki. Racibórz, Wrocław 1965.

Kutzner M., Społeczne uwarunkowania rozwoju śląskiej architektury w latach 1200-1330, w: Sztuka i ideologia XIII wieku, red P. Skubiszewski, Warszawa 1974, s. 205-279.

Legendziewicz A., Wczesnogotycki kościół parafialny w Grodkowie i jego przekształcenia w okresie późnego średniowiecza, „Czasopismo Techniczne. A, Architektura = Technical Transactions. A, Architecture”, 108/2011, z. 7-A, s. 405-422.

Legendziewicz A., Średniowieczna architektura zakonu Joannitów na Śląsku. Badania komendy w Grobnikach – kontynuacja. Kościół parafialny w Głubczycach, Raporty Zakładu Konserwa-cji Rewaloryzacji Architektury Politechniki Wrocławskiej, maszynopis w archiwum Centrum Wiedzy i Informacji Naukowo-Technicznej Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2010.

Legendziewicz A., Architektura kościoła parafialnego p.w. św. Wawrzyńca w Głuchołazach w świe-tle badań interdyscyplinarnych, w: Opolski Informator Konserwatorski, red. A. Molenda, Opole 2017, s. 24-38.

Legendziewicz A., Średniowieczny budynek komturii Rycerskiego Zakonu Szpitalników św. Jana z Jerozolimy (joannitów) w Grobnikach, „Kwartalnik Opolski”, 2018, nr 2-3, s. 71-86.

Legendziewicz A., Gotycka architektura kościoła konkatedralnego p.w. św. Jadwigi Śląskiej w Zie-lonej Górze i jej przemiany w okresie od XIV do XX wieku, „Architectus”, 4/2019, s. 3-22.

Lutsch H., Die Kunstdenkmäler des reg. Bezirks Oppeln, Breslau 1894.

Maler K., Dzieje Głubczyc do 1742 roku, Opole 2003.

Minsberg F., Geschichte der Stadt Leobschütz, Neisse 1882.

Piechaczek B., Monografia kościoła parafialnego p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Głubczycach, Katolicki Uniwersytet Lubelski, maszynopis pracy magisterskiej, Lublin 2000.

Pilch J., Leksykon zabytków architektury Górnego Śląska, Warszawa 2006.

Ritschny A., Häussler F.J., Geschichte der Malteser-Ritters-Ordens-Kommende St. Johann in Schle-sien. 1100-1931, Troppau 1931.

Schlesisches Urkundenbuch, t. 1, wyd. H. Appelt, W. Irgang, Wien 1978.

Stranjeck A., Historyczne uwagi dziekana Antoniego Stranjeck, Archiwum Parafialne w Głubczy-cach, Leobschütz 1828.

Tintelnot H., Die mittelalterliche Baukunst Schlesiens, Kitzingen 1951.

Troska F., Geschichte der Stadt Leobschütz, Leobschütz 1892.

Wernher F.B., Scenographia urbium Silesiae, Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego, sygn. 2468-IV.B.

Wolny G., Kirchliche Topographie von Mähren, cz 1: Olmützer Erzdiöcese, t. 5, Brünn, 1863. Google Scholar

Andrzej Legendziewicz

andrzej.legendziewicz@pwr.edu.pl
http://orcid.org/0000-0002-9228-296X

Angaben zum Lebenslauf

Andrzej Legendziewicz – dr hab. inż. arch. profesor uczelni, Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej, główne zainteresowania badawcze: historia architektury – głównie średniowiecznych budowli monumentalnych Śląska oraz problematyka konserwacji i rewaloryzacji obiektów zabytkowych.