Między odwróceniem duszy a poznaniem mistycznym. Interpretacje początku i końca filozofii w dialogach Platona

Marcin Subczak

doi:10.26142/stgd-2018-018

Opublikowane: 06-03-2021

Tom 42 (2018)

Między odwróceniem duszy a poznaniem mistycznym. Interpretacje początku i końca filozofii w dialogach Platona

Marcin Subczak

Studia Gdańskie

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.26142/stgd-2018-018

Abstrakt

W niniejszym artykule zwracam uwagę na kwestię platońskiego rozumienia filozofii. Rozpoczynam od pytania, kim jest miłośnik mądrości, jaką rolę wyznaczył mu Platon i jaki jest warunek bycia filozofem. Innymi słowy: analizuję to, co czyni filozofa filozofem i co stanowi o jego istocie. W tym kontekście wskazuję na dwa charakterystyczne dla platońskiego pojmowania filozofii „momenty”, to jest „początek” i „koniec” filozofii. Zwracam uwagę na to, że w fabule platońskiej alegorii jaskini obecne jest pewne wydarzenie, które badacze sytuują w obu wzmiankowanych miejscach – to jest zarazem u początku filozoficznej drogi, jak i u jej kresu. Chodzi o motyw nawrócenia-odwrócenia duszy (gr. periagoge). Wskażę na to, że periagoge faktycznie stanowi o istocie miłośnika mądrości, ale zdecydowanie wykracza ono tak poza początek, jak i koniec filozofii.

Słowa kluczowe:

Platon, periagoge, odwrócenie duszy, poznanie mistyczne, filozofia

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Subczak , M. (2021). Między odwróceniem duszy a poznaniem mistycznym. Interpretacje początku i końca filozofii w dialogach Platona. Studia Gdańskie, 42, 281–300. https://doi.org/10.26142/stgd-2018-018

Cited by / Share

Bibliografia

Albert, K., Studia o historii filozofii, tł. B. Baran, J. Marzęcki, Warszawa 2006.
Google Scholar

Albert, K., Wprowadzenie do filozoficznej mistyki, tł. J. Marzęcki, Kęty 2002.
Google Scholar

Arystoteles, Metafizyka, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. II, tł. K. Leśniak i in., Warszawa 1990 s. 615-857.
Google Scholar

Blackburn, S., Platon. Państwo, Biografia, tł. A. Dzierzgowska, Warszawa 2007.
Google Scholar

Blandzi, S., Platoński projekt filozofii pierwszej, Warszawa 2002.
Google Scholar

Brown, P., Augustyn z Hippony, tł. W. Radwański, Warszawa 1993.
Google Scholar

Chadwick, H., Augustyn, tł. T. Szafrański, Warszawa 2000.
Google Scholar

Chesterton, G.K., Kościół katolicki i konwersja. Droga do nawrócenia, tł. M. Reda, Sandomierz 2012.
Google Scholar

Dembiński, B., Teoria idei. Ewolucja myśli platońskiej, Katowice 2004.
Google Scholar

Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, tł. I. Krońska, K. Leśniak, W. Olszewski, B. Kupis, Warszawa 2004.
Google Scholar

Dzieje Apostolskie, w: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem, Częstochowa 2008.
Google Scholar

Eksaiphnes, w: Słownik grecko-polski, red. O. Jurewicz, t. I, Warszawa 2000, s. 316.
Google Scholar

Gadamer, H.-G., Idea dobra w dyskusji między Platonem i Arystotelesem, tł. Z. Nerczuk, Kęty 2002.
Google Scholar

Gilson, E., Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, tł. S. Zalewski, Warszawa 1966.
Google Scholar

Guthrie, W. K. C., A history of Greek Philosophy, vol. IV: Plato: The man and his dialogues: earlier period, Cambridge 1998.
Google Scholar

Guthrie, W. K. C., A history of Greek Philosophy, vol. V: The later Plato and the Academy, Cambridge 1996.
Google Scholar

Hadot, P., Czym jest filozofia starożytna?, tł. P. Domański, Warszawa 2000.
Google Scholar

Hadot, P., Filozofia jako ćwiczenie duchowe, tł. P. Domański, Warszawa 2003.
Google Scholar

Heidegger, M., Platona nauka o prawdzie, w: M. Heidegger, Znaki drogi, tł. S. Blandzi i in., Warszawa 1999, s. 179-209.
Google Scholar

Jaeger, W., Paideia. Formowanie człowieka greckiego, tł. M. Plezia, H. Bednarek, Warszawa 2001.
Google Scholar

Jaskóła, J., Światy możliwe jako uprawomocnienie filozofowania. PLATON, Wrocław 2000.
Google Scholar

Kijas, Z., Święty Bonawentura, Kraków 2002.
Google Scholar

Kijewska, A., Święty Augustyn, Warszawa 2007.
Google Scholar

Kowalczyk, S., Człowiek i Bóg w nauce św. Augustyna, Warszawa 1987.
Google Scholar

Krokiewicz, A., Zarys filozofii greckiej, Warszawa 2000.
Google Scholar

Marrou, H., Augustyn, tł. J. Łoś, Kraków 1966.
Google Scholar

McGinn, B., Mistyczna myśl Mistrza Eckharta człowieka, przed którym Bóg niczego nie skrył, tł. S. Szymański, Kraków 2009.
Google Scholar

McGinn, B., Obecność Boga: historia mistyki zachodniochrześcijańskiej, t. I: Fundamenty mistyki. (Do V wieku), tł. T. Dekert, Kraków 2009.
Google Scholar

Otto, R., Mistyka Wschodu i Zachodu. Analogie i różnice wyjaśniające jej istotę, tł. T. Duliński, Warszawa 2000.
Google Scholar

Paczkowski, P., Filozoficzne modele życia w klasycznym antyku. (IV w p.n.e.), Rzeszów 2005.
Google Scholar

Periago, w: A Greek-English Lexicon, ed. H.G. Liddel, R. Scott (revised by H.S. Jones), Oxford 1968, s. 1367.
Google Scholar

Periago, w: Słownik grecko-polski, red. O. Jurewicz, t. II, Warszawa 2001, 179.
Google Scholar

Periago, w: Słownik grecko-polski, red. Z. Abramowiczówna, t. III, Warszawa 1962, s 479-480.
Google Scholar

Piórczyński, J., Mistrz Eckhart. Mistyka jako filozofia, Wrocław 1997.
Google Scholar

Platon, Fajdros, w: Platon, Dialogi, t. I, tł. W. Witwicki, Kęty 2005, s. 107-186.
Google Scholar

Platon, Fedon, w: Platon, Dialogi, t. I, tł. W. Witwicki, Kęty 2005, s. 625-714.
Google Scholar

Platon, Kratylos, tł. Z. Brzostowska, Lublin 1990.
Google Scholar

Platon, Laches, w: Platon, Dialogi, t. I, tł. W. Witwicki, Kęty 2005, s. 211-248.
Google Scholar

Platon, List drugi, w: Platon, Listy, tł. M. Maykowska, Warszawa 1987, s. 5-12.
Google Scholar

Platon, List siódmy, w: Platon, Listy, tł. M. Maykowska, Warszawa 1987, s. 24-68.
Google Scholar

Platon, Menon, w: Platon, Dialogi, t. I, tł. W. Witwicki, Kęty 2005, s. 457-503.
Google Scholar

Platon, Obrona Sokratesa, w: Platon, Dialogi, t. I, tł. W. Witwicki, Kęty 2005, s. 551-583.
Google Scholar

Platon, Państwo, w: Platon, Państwo, Prawa (VII ksiąg), tł. W. Witwicki, Kęty 2001, s. 11-338.
Google Scholar

Platon, Sofista, w: Platon, Dialogi, t. II, tł. W. Witwicki, Kęty 2005, s. 431-500.
Google Scholar

Platon, Teajtet, w: Platon, Dialogi, t. II, tł. W. Witwicki, Kęty 2005, s. 327-430.
Google Scholar

Platon, Timajos, w: Platon, Dialogi, t. II, tł. W. Witwicki, Kęty 2005, s. 663-743.
Google Scholar

Platon, Uczta, w: Platon, Dialogi, t. II, tł. W. Witwicki, Kęty 2005, s. 28-89.
Google Scholar

Popper, K.R., Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t. I: Urok Platona, tł. H. Krahelska, Warszawa 2006.
Google Scholar

Reale, G., Historia filozofii starożytnej, t. II: Platon i Arystoteles, tł. E. I. Zieliński, Lublin 2005.
Google Scholar

Sieroń, J., Status jednostki i państwa w greckiej polis w świetle filozofii Sokratesa, Platona i Arystotelesa, Katowice 2003.
Google Scholar

Skrzypek-Faluszczak, J., Ocalenie od zła w filozofii Platona, Kraków 2010.
Google Scholar

Słownik grecko-polski, red. O. Jurewicz, t. I, Warszawa 2000.
Google Scholar

Słownik grecko-polski, red. O. Jurewicz, t. II, Warszawa 2001.
Google Scholar

Słownik grecko-polski, red. Z. Abramowiczówna, t. III, Warszawa 1962.
Google Scholar

Stróżewski, W., Wykłady o Platonie. Ontologia, Kraków 1992.
Google Scholar

Szlezák, T. A., O nowej interpretacji platońskich dialogów, tł. P. Domański, Kęty 2005.
Google Scholar

Św. Augustyn (Augustinus Aurelius), Wyznania, tł. Z. Kubiak, Kraków 1997.
Google Scholar

Św. Jan od Krzyża, Pieśń duchowa, w: św. Jan od Krzyża, Dzieła, t. III, tł. O. Bernard od Matki Bożej, Kraków 1949, s. 271-278.
Google Scholar

Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, tł. P. Bełch, Londyn 1982.
Google Scholar

Voegelin, E., Platon, tł. A. Legutko-Dybowska, Warszawa 2009.
Google Scholar

Weizsacker, C. F., Jedność przyrody, tł. K. Napiórkowski, Warszawa 1978.
Google Scholar

Witczyk, H., Machniak, J., Orzeszyna, J., Nawrócenie, w: Encyklopedia katolicka, red. E. Gigilewicz, t. XIII, Lublin 2009, s. 852-856.
Google Scholar

Wodziński, C., Logo nieśmiertelności. Przypisy Platona do Sokratesa, Gdańsk 2008.
Google Scholar

Wolicka, E., Mimetyka i mitologia Platona. U początków hermeneutyki filozoficznej, Lublin 1994.
Google Scholar

Wróblewski, W., Arystokratyzm Platona, Warszawa-Poznań 1972.
Google Scholar