Seksualizacja i estetyzacja Holokaustu w "Nocnym portierze" (Il portiere di notte, 1974) Liliany Cavani

Piotr Kletowski

doi:10.21697/zk.2025.12.15

Opublikowane: 2025-12-15

Nr 12 (2025)

Seksualizacja i estetyzacja Holokaustu w "Nocnym portierze" (Il portiere di notte, 1974) Liliany Cavani

Piotr Kletowski

Załącznik Kulturoznawczy

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zk.2025.12.15

Abstrakt

Film Liliany Cavani "Nocny portier" z 1974 r. uchodzi za jeden z najbardziej kontrowersyjnych filmów w historii kina dotykających kwestii Holokaustu. Autor tekstu bada film Cavani w kontekście całej twórczości włoskiej reżyserki, ukazując jego nieoczywiste związki nie tylko z innymi jej filmami poświęconymi nazizmowi, lecz także z filmami uchodzącymi za religijne. Najważniejszym elementem tekstu jest przyjrzenie się Nocnemu portierowi jako filmowi seksualizującemu i estetyzującemu Holokaust, wpisującemu tragiczne wydarzenia związane z Zagładą w kody charakterystyczne dla kina pozornie odległego od realizmu, a jednak właśnie przez swoją stylizację docierającego do istoty relacji przemocy, zależności, miłości podszytej perwersją, emanujących ze związku kata i ofiary, kluczowych dla problematyki Holokaustu.

Inne teksty tego samego autora

Piotr Kletowski, Wypełnić puste miejsca. O fascynacjach literackich i praktykach adaptacyjnych Federica Felliniego , Załącznik Kulturoznawczy: Nr 9 (2022)

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Kletowski, P. (2025). Seksualizacja i estetyzacja Holokaustu w "Nocnym portierze" (Il portiere di notte, 1974) Liliany Cavani . Załącznik Kulturoznawczy, (12), 271–291. https://doi.org/10.21697/zk.2025.12.15

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bielańska Anita, Spadkobiercy neorealizmu i włoskie kino gatunków, [w:] Historia kina tom III: Kino epoki nowofalowej, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Universitas, Kraków 2015.
Google Scholar

Bondanella Peter, Italian Cinema from Neorealism to the Present, Continuum, New York 1983.
Google Scholar

Cottino-Jones Marga, Il portiere di notte, The Sexual Power Game and its Impact on Women and Men, Macmillan, New York 2010. DOI: https://doi.org/10.1057/9780230105485_8
Google Scholar

Jefferson Kline T., Orfeusz transcendujący: Ostatnie tango w Paryżu Bertolucciego, tłum. E. Modzelewska-Sikora, „Konteksty” 1992, nr. 3 – 4.
Google Scholar

Kamiński Piotr, Tysiąc i jedna opera, tom I, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Google Scholar

Kinomisja Pulp Crew, Piękne jak swastyka – krótka historia kina nazisploittion, Europejskie kino gatunków 4, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2023.
Google Scholar

Lichtner Giacomo, Fascism In Italian Cinema Since 1945. The Politics and Aesthetics of Memory, Palgrave Macmillan, New York 2013. DOI: https://doi.org/10.1057/9781137316622
Google Scholar

Marrone Gaetana, The Gaze and the Labyrinth. The Cinema of Liliana Cavani, Princeton University Press, Princeton, New Jersey 2000. DOI: https://doi.org/10.1515/9780691236971
Google Scholar

Miczka Tadeusz, Kino włoskie, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2009.
Google Scholar

Moliterno Gino, Historical Dictionary of Italian Cinema, Rowman & Littlefield, Rowman, London 2021. DOI: https://doi.org/10.5040/9798881822286
Google Scholar

Panorama współczesnej myśli filmowej, red. A. Helman, Universitas, Kraków 1992.
Google Scholar

Ostrowska Joanna, Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej, Marginesy, Warszawa 2018.
Google Scholar

Ravetto Kris, Unmaking of Fascist Aesthetics, University of Minnesota Press, New York 2001.
Google Scholar

Reich Wilhelm, Psychologia mas wobec faszyzmu, tłum. E. Drzazgowska, M. Abraham-Diefenbach, Aletheia, Warszawa 2009.
Google Scholar

Reimer Robert C., Historical Dictionary of Holocaust Cinema, The Scarecrow Press Inc., Plymouth 2012. DOI: https://doi.org/10.5771/9780810879867
Google Scholar

Sontag Susan, Pod znakiem Saturna, tłum. D. Żukowski, Karakter, Kraków 2014.
Google Scholar

Stiglegger Marcus, Cinema beyond Good and Evil? Nazi Exploitation in the Cinema of the 1970s and its Heritage, [w:] Nazisploitation! The Nazi Image In Low-Brow Cinema Culture, red. Magilow D. H., Bridges E. and Vande Lugt K. T., Continuum, New York 2012. DOI: https://doi.org/10.5040/9781628928228.ch-001
Google Scholar

Waxman Zoë, Kobiety Holocaustu. Historia feministyczna, tłum. Joanna Bednarek, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2019.
Google Scholar

Źródła internetowe
Google Scholar

Nocny portier, https://www.imdb.com/find/?q=nocny%20portier&ref_=nv_sr_sm (dostęp: 26.08.2024)
Google Scholar

Liliana Cavini Biography, https://www.lilianacavani.it/en/ (dostęp: 26.08.2024)
Google Scholar

Liliana Cavani on The Night Porter, https://www.youtube.com/watch?v=BesjVkbpcls (dostęp:28.09.2024)
Google Scholar