Uniwersum poetyki. Prolegomena

Ewa Szczęsna

doi:10.21697/zk.2021.8.02 temat

Published: 2021-12-31

No. 8 (2021)

The Universe of Poetics. Prolegomena

Ewa Szczęsna

Załącznik Kulturoznawczy

Section: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zk.2021.8.02%20temat

Abstract

The article analyzes the influence of semiotic systems typical of various artistic discourses on the poetics of the text (especially the modeling of rhetorical figures) and the creation of textual meanings. The thesis put forward is that the comparative characterization of textual forms makes it possible, on the one hand, to extract universal mechanisms of creating meanings (constitutive features of figures – ‘genetic information’ of poetics), and on the other hand, to examine their many representations that determine the multivariance of poetics. Migrations of figure variants from one discursive environment to another cause a ‘semantic explosion’ and determine the development of discursive forms and, as a result, the dynamics of culture. This issue is shown on the example of the forms of an ellipse in art – the ways of realizing the unsolvable and solvable concealment in literature and film. Literary and cinematic procedures are analyzed, which transform the grammatical and rhetorical ellipse into an artistic strategy.

Keywords:

poetics, semiopoetics, rhetorical figures, ellipse, literature-film relations

Most read articles by the same author(s)

Ewa Szczęsna, Wspomnienie o Profesorze Edwardzie Kasperskim , Załącznik Kulturoznawczy: No. 3 (2016)
Ewa Szczęsna, Oblicza sterowania. O perswazji niewerbalnej w sztuce i reklamie , Załącznik Kulturoznawczy: No. 5 (2018)

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Szczęsna, E. (2021). The Universe of Poetics. Prolegomena. Załącznik Kulturoznawczy, (8), 29–50. https://doi.org/10.21697/zk.2021.8.02 temat

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Rudolf Arnheim, Film jako sztuka, tłum. W. Wertenstein, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1961.
Google Scholar

Mieke Bal, Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Krótki przewodnik, tłum. M. Bucholc, NCK Warszawa 2012.
Google Scholar

Stanisław Balbus, Zagłada gatunków, [w:] Genologia dzisiaj, red. W. Bolecki, I. Opacki, IBL PAN, Warszawa 2000.
Google Scholar

Edward Balcerzan, Literackość. Modele, gradacje, eksperymenty, Wydawnictwo UMK, Toruń 2013.
Google Scholar

Roland Barthes, Przyjemność tekstu, tłum. A. Lewańska, Wydawnictwo KR, Warszawa 1997.
Google Scholar

Roland Barthes, Lektury, tłum. K. Kłosiński, M.P. Markowski, E. Wieleżyńska, Wydawnictwo KR, Warszawa 2001.
Google Scholar

Robert Birkholc, Podwójna perspektywa. O subiektywizacji zapośredniczonej w filmie, Universitas, Kraków 2019.
Google Scholar

Anna Burzyńska, Anty-teoria literatury, Universitas, Kraków 2006.
Google Scholar

Julio Cortázar, Opowiadania, tłum. Z. Chądzyńska, Muza, Warszawa 1996.
Google Scholar

Dawid Biedrzyński, Pojęcie harmonii w filozofii Empedoklesa, „Idea. Studia nad Strukturą i Rozwojem Pojęć Filozoficznych” 2014, nr 26.
Google Scholar

Monika Fludernik, Towards a „Natural” Narratology, Taylor&Francis Group, London-New York 2005.
Google Scholar

Maciej Grochowski, O pojęciu elipsy, „Pamiętnik Literacki” 1976, z. 1.
Google Scholar

Wojciech Kalaga, Semioza literacka: ślad i głos, [w:] Znak i semioza. Z zagadnień semiotyki tekstu literackiego, red. W. Kalaga, T. Sławek, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach” 1985, nr 668.
Google Scholar

Katarzyna Kobro, Władysław Strzemiński, Kompozycja przestrzeni. Obliczenia rytmu czasoprzestrzennego, [w:] Nika Strzemińska, Katarzyna Kobro, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004.
Google Scholar

Piotr Kubiński, Gry wideo. Zarys poetyki, Universitas, Kraków 2016.
Google Scholar

Jurij Łotman, Nieprzewidywalne mechanizmy kultury, tłum. B. Żyłko, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2018.
Google Scholar

Jurij Łotman, Uniwersum umysłu. Semiotyczna teoria kultury, tłum. B. Żyłko, Wydawnictwo UG, Gdańsk 2008.
Google Scholar

Jerzy Madejski, Interdyscyplinarne problemy poetyki, [w:] Polonistyka w przebudowie, t.1, red. M. Czermińska, Universitas, Kraków 2004.
Google Scholar

Brygida Pawłowska-Jądrzyk, Uczta pod Wiszącą Skałą. Metafizyczność i nieokreśloność w sztuce (nie tylko) literackiej, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2011.
Google Scholar

Platon, Timaios, [w:], idem, Dialogi, tłum. W. Witwicki, oprac. A. Lam, Verum, Warszawa 1993.
Google Scholar

ScreenPlay: Cinema/Videogames/Interfaces, eds. G. King, T. Krzywinska, London 2002.
Google Scholar

Roberto Simanowski, Digital Art and Meaning. Reading Kinetic Poetry, Text Machines, Mapping Art, and Interactive Installations, University of Minnesota Press, Minneapolis-London, 2011.
Google Scholar

Stefania Skwarczyńska, Przemilczenie jako element strukturalny dzieła literackiego, [w:] idem, Z teorii literatury. Cztery rozprawy, Poligrafika, Łódz 1947.
Google Scholar

Janusz Sławiński, Co nam zostało ze strukturalizmu?, [w:] Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze, red. W. Bolecki, R. Nycz, IBL PAN, Warszawa 2002.
Google Scholar

Borys Uspienski, Strukturalna wspólnota różnych sztuk. Ogólne zasady organizacji dzieła malarskiego i literackiego, [w:] idem, Poetyka kompozycji. Struktura tekstu artystycznego i typologia form kompozycji, tłum. P. Fast, Wydawca Śląsk, Katowice 1997.
Google Scholar

Jerzy Ziomek, Retoryka opisowa, Ossolineum, Warszawa-Wrocław-Kraków 2000.
Google Scholar