"Człowiek dążący", czyli antropologia filozoficzna w twórczości Krystiana Lupy. Analiza zjawiska na podstawie wybranych spektakli

Sylwia Merk

doi:10.21697/zk.2019.6.26

Published: 2019-12-31

No. 6 (2019)

A Seeking Man – the Philosophical Anthropology in the Works of Krystian Lupa. Analysis of the Phenomenon on the Basis of Selected Performances

Sylwia Merk

Załącznik Kulturoznawczy

Section: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zk.2019.6.26

Abstract

The starting point of Krystian Lupa’s work seems to coincide with the postulate that funds philosophical anthropology – get to know yourself. For the director, cognition is a kind of process, a constant study of himself and a constant verification of his status in the world. Lupa considers the striving for understanding to be the essence of humanity. The central issue of his work is therefore the ‘seeking man’. This study outlines the philosophical context of the director’s work, and also exposes in its context such problems as: the status of carnality, sexuality and eroticism, the question of utterance, and the meaning of unconsciousness and dreams in art. These reflections are subordinated to the extraction of anthropological motifs in Lupa’s investigations, as well as to the explanation of the concept of ‘the seeking man’.

Keywords:

Krystian Lupa, theater, philosophical anthropology, seeking man, unconsciousness, City of Dream, The Trial

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Merk, S. (2019). A Seeking Man – the Philosophical Anthropology in the Works of Krystian Lupa. Analysis of the Phenomenon on the Basis of Selected Performances. Załącznik Kulturoznawczy, (6), 501–586. https://doi.org/10.21697/zk.2019.6.26

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Arystoteles, Poetyka, tłum. i oprac. H. Podbielski Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa 1983.
Google Scholar

Georges Bataille, Historia erotyzmu, tłum. I. Kania, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2008.
Google Scholar

Walter Benjamin, Anioł Historii. Eseje, szkice, fragmenty, wyb. i oprac. H. Orłowski, tłum. K. Krzemieniowa, H. Orłowski, J. Sikorski, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1996.
Google Scholar

Henri Bergson, O bezpośrednich danych świadomości, tłum. K. Bobrowska, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2016.
Google Scholar

Jan Błoński, Witkacy: sztukmistrz, filozof, estetyk, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2001.
Google Scholar

Janusz Degler, Spotkanie z Witkacym, Teatr im. Cypriana Kamila Norwida, Jelenia Góra 1979. Michel Foucault, Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, tłum. H. Kęszycka, wstęp
Google Scholar

M. Czerwiński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987.
Google Scholar

Krystyna Gonet, Jakby to powiedzieć… Rozmowy z Krystianem Lupą, Wydawnictwo Krakowskie, Kraków 2002.
Google Scholar

Gerd Haeffner, Wprowadzenie do Antropologii Filozoficznej, tłum. W. Szymona, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006.
Google Scholar

Jolande Jacobi, Psychologia C.G. Junga, tłum. S. Łypacewicz, Szafa, Warszawa 2001.
Google Scholar

Karl Jaspers, Wprowadzenie do filozofii: dwanaście odczytów radiowych, tłum. A. Wołkowicz, Siedmiogród, Wrocław 1998.
Google Scholar

Leszek Kołakowski, Bergson, PWN, Warszawa 1997.
Google Scholar

Krystian Lupa, Franz Kafka – Proces, [egzemplarz inspicjenta, źródło własne]. Krystian Lupa, Utopia 2. Penetracje, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003.
Google Scholar

Krystian Lupa, Utopia i jej mieszkańcy, wstęp i oprac. M. Wąs-Klotzer, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 1994.
Google Scholar

Krystian Lupa, Łukasz Maciejewski, Koniec świata wartości, tłum. S. Gauger, P. Śliwiński, Wydawnictwo Biblioteki PWSFTviT, Łódź 2017.
Google Scholar

Beata Matkowska-Święs, Podróż do nieuchwytnego. Rozmowy z Krystianem Lupą, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003.
Google Scholar

John Stuart Mill, Utylitaryzm. O wolności, tłum. M. Ossowska, A. Kurlandzka, wstęp T. Kotarbiński, PWN, Warszawa 1959.
Google Scholar

Fryderyk Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, tłum. W. Berent, Wydawnictwo Tentent, Gdynia 1991.
Google Scholar

Grzegorz Niziołek, Sobowtór i utopia: teatr Krystiana Lupy, TAiWPN Universitas, Kraków 1997.
Google Scholar

Proces: Lupa / Kafka, [według F. Kafki, tłum. J. Ekier, reż, adaptacja, scenografia i światła K. Lupa, przekł. scen. na j. ang. D. Gajewska, A. Zapałowski], Nowy Teatr, Warszawa 2017.
Google Scholar

Roman Rudziński, Jaspers, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978.
Google Scholar

Arthur Schopenhauer, Świat jako wola i przedstawienie, tłum., wstęp i koment. J. Garewicz, PWN, Warszawa 1994.
Google Scholar

Uta Schorlemmer, Magia zbliżenia i tajemnica dystansu. Krystiana Lupy poszukiwania „nowych mitów” w teatrze, tłum. K. Jabłecka-Mróz, T. Jabłecki, wstęp J. Łukosz, TAiWPN Universitas, Kraków 2007.
Google Scholar

Władysław Szewczyk, Kim jest człowiek. Zarys antropologii filozoficznej, Wydawnictwo Biblos, Tarnów 1998.
Google Scholar

Olga Śmiechowicz, Polski teatr po upadku komunizmu: Lupa, Warlikowski, Klata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.
Google Scholar

Ludwig Wittgenstein, Dociekania filozoficzne, tłum., wstęp i przyp. B. Wolniewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Google Scholar

Ludwig Wittgenstein, Tractatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz, PWN, Warszawa 1997.
Google Scholar

Elżbieta Baniewicz, Czy sen prowadzi do prawdy?, „Twórczość” 2013, nr 2.
Google Scholar

Kazimierz Bardzik, Kilka myśli o Mieście snu, „Didaskalia” 2012, nr 112.
Google Scholar

Anna Burzyńska, Lekcje ciemności, „Notatnik Teatralny” 2011–2012, nr 66/67.
Google Scholar

Julia Kluzowicz, Faktoryjka – rozmowa z aktorami, „Didaskalia” 2008, nr 84.
Google Scholar

Julia Kluzowicz, Teatr a seksualność, „Didaskalia” 2008, nr 83.
Google Scholar

Marcin Kościelniak, Zdejmij spodnie: Lupa o ciele i granicach człowieka, „Tygodnik Powszechny” 2012, nr 47.
Google Scholar

Krystian Lupa, Ciemne rejony duszy, rozm. przepr. R. Derejczyk, „Tygodnik Powszechny”, 1996, nr 22.
Google Scholar

Krystian Lupa, Jaskunia, rozm. przepr. K. Mieszkowski, „Notatnik Teatralny” 2009, nr 54/55.
Google Scholar

Krystian Lupa, Miasto snu, „Notatnik Teatralny” 2012–2013, nr 70/71.
Google Scholar

Krystian Lupa, Między kryzysami, rozm. przepr. Ł. Maciejewski, „Notatnik Teatralny” 2009, nr 54/55.
Google Scholar

Krystian Lupa, Moja historia – rozmowa z Krystianem Lupą, rozm. przepr. M. Urbaniak, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie, 2016, nagranie własne.
Google Scholar

Tomasz Man, Estetyka intymności, „Notatnik Teatralny” 1999, nr 18/19.
Google Scholar

Halina Rasiakówna, Dotknąćskrywanego, rozm. przepr. J. Kowalska, „Teatr” 2015, nr 7/8.
Google Scholar

Piotr Skiba, Racja marzenia, rozm. przepr. P. Rudzki, „Notatnik Teatralny” 2011– 2012, nr 66/67.
Google Scholar

Joanna Targoń, Arkadina z Arkadii – rozmowa z Marią Maj, „Didaskalia” 2012, nr 112.
Google Scholar

Inscenizacje
Google Scholar

Lupa Krystian, Proces [spektakl], Warszawa, 15.11.2017.
Google Scholar

Lupa Krystian, Miasto snu [spektakl], Warszawa, 20.11.2014.
Google Scholar

Lupa Krystian, Kalkwerk [DVD-ROM], Telewizja Polska S.A., Warszawa 1998.
Google Scholar