W poszukiwaniu źródeł inspiracji dla pomników nagrobnych na cmentarzach warszawskich

Marta Wiraszka

doi:10.21697/an.14435

Published: 2024-12-20

No. 8 (2024)

In search of sources of inspiration for funerary monuments in the cemeteries of Warsaw

Marta Wiraszka

Artifex Novus

Section: Z badań podstawowych historii sztuki

https://doi.org/10.21697/an.14435

Abstract

The object of the paper is formal and iconographic analysis of five funerary monuments commemorating: Stanisław Wroński (d. 24 Nov. 1874, aged 48), a Treasury commissary of the Siedlce Treasury Office; Kazimierz Woyda (d. 15 May 1877, aged 65), mayor of the city of Warsaw, Aleksander Ławrynowicz (d. 2 May 1879, aged 70), director of the office of the Chamber of Audit, both located at the Powązki Cemetery, of Wilhelm Thiel (d. 20 Sept. 1882, aged 43), a master baker, and spouses, Mr and Mrs Huhle, Elżbieta (d. 17 May 1841, aged 49) and Jan Piotr (d. 27 Jan. 1847, aged 61), buried at the Evangelical Lutheran cemetery at Młynarska Street in Warsaw. All of these monuments were modelled on designs by the Württemberg architects: Wilhelm Bäumer (1829–1895) and Conrad Dollinger (1840–1925) published in the Gewerbehalle, a journal dealing with various disciplines of industrial design. Its founders and first editors were the architect Wilhelm Bäumer and draughtsman Julius Schnorr. The monthly magazine, printed in Stuttgart in the publishing house of J. Engelhorn, appeared from 1863 to 1893.

Keywords:

Journal the Gewerbehalle, funerary monument, the Powązki Cemetery, the Evangelical Lutheran cemetery, Warsaw, Conrad Dollinger, Wilhelm Bäumer

Most read articles by the same author(s)

Marta Wiraszka, Wzorniki Normanda i Quaglia. Wykorzystanie publikacji francuskich przy realizacji nagrobków na cmentarzach Warszawy w latach 1840-1860 , Artifex Novus: No. 1 (2017): Numer tematyczny: Sztuka na Mazowszu
Beata Lewińska, Marta Wiraszka, Editor's Note , Artifex Novus: No. 8 (2024): Sztuka i dydaktyka
Marta Wiraszka, Jubileusz 70-lecia historii sztuki na ATK/UKSW , Artifex Novus: No. 8 (2024): Sztuka i dydaktyka

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Wiraszka, M. (2024). In search of sources of inspiration for funerary monuments in the cemeteries of Warsaw. Artifex Novus, (8), 188–205. https://doi.org/10.21697/an.14435

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Archiwum Archidiecezjalne Warszawskie, Akt zgonu Stanisława Wrońskiego, par. św. Aleksandra w Warszawie, 1874, nr 757.
Google Scholar

Archiwum Diecezjalne w Płocku, Akt chrztu Stanisława Adolfa Wrońskiego, par. w Pułtusku, 1831, nr 75.
Google Scholar

Archiwum Państwowe m.st. Warszawy (dalej: APW)
Google Scholar

APW, Akt chrztu Jana Kazimierza Karola Woydy, par. św. Andrzeja w Warszawie, 1826, nr 65.
Google Scholar

APW, Akt małżeństwa Jana Huhle i Elżbiety Boesler (Bösler), Warszawa ASC Cyrkuł IV, 1817, nr 123.
Google Scholar

APW, Akt małżeństwa Kazimierza Woydy i Henryki Korytowskiej, par. Nawiedzenia NMP w Warszawie, 1836, nr 24.
Google Scholar

APW, Akt małżeństwa Jana Piotra Huhle i Karoliny Krystyny Suckert, par. ewangelicko-augsburska św. Trójcy w Warszawie, 1842, nr 107.
Google Scholar

APW, Akt małżeństwa Stanisława Wrońskiego i Izabelli Leszczyńskiej, par. św. Andrzeja w Warszawie, 1862, nr 292.
Google Scholar

APW, Akt urodzenia Jana Kazimierza Karola Woydy, Warszawa ASC Cyrkuł VII, 1810, nr 93.
Google Scholar

Daly Cèsar, Architecture funéraire contemporaine. Spécimens de tombeaux, chapelles funéraires, mausolées, sarcophages, stèles, pierres tombales, etc.… choisis principalement dans les cimetières de Paris et exprimant les trois idées radicales de l'architecture funéraire: la mort, l’hommage rendu au mort, l’invocation religieuse à propos du mort, Paris 1871.
Google Scholar

Normand Louis-Marie, Monuments funéraires choisis dans les cimetières de Paris et des principales villes de France, Paris 1832.
Google Scholar

Quaglia Ferdinand, Le Père Lachaise ou Recueil de dessins au trait et dans leurs justes proportions des principaux monuments de ce cimetière, Paris 1832.
Google Scholar

Marty Joseph, Les principaux monuments funéraires du Père-Lachaise, de Montmartre, du Mont-Parnasse et autres cimetières de Paris, Paris 1839.
Google Scholar

Architektenlexikon Wien 1770–1945. Herausgegeben vom Architekturzentrum Wien, Wien 2007. Architekturzentrum Wien (architektenlexikon.at) [dostęp 15 XII 2023].
Google Scholar

Bäumer Wilhelm, in: Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von Antike bis zur Gegenwart, Band 2, Hrsg. von Ulrich Thieme, Felix Becker, Leipzig 1908, s. 350.
Google Scholar

Beisbarth Carl Friedrich Senior, in: Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von Antike bis zur Gegenwart, Band 3, Hrsg. Ulrich Thieme, Felix Becker, Leipzig 1909, s. 211–212.
Google Scholar

Cappeller Johann Viktor, in: Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von Antike bis zur Gegenwart, Band 5, Hrsg. von Ulrich Thieme, Felix Becker, Leipzig 1911, s. 549.
Google Scholar

Denk Claudia, Ziesemer John, Kunst und Memoria. Der Alte Südliche Friedhof in München, Berlin–München 2014.
Google Scholar

Dollinger Conrad, in: Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von Antike bis zur Gegenwart, Band 9, Hrsg. von Ulrich Thieme, Felix Becker, Leipzig 1913, s. 394.
Google Scholar

„Gewerbehalle”, 1863, Nr. 2, s. 23; 1864, Nr. 1, s. 14; 1864, Nr. 6, s. 88; 1864, Nr. 10, s. 158; 1866, Nr. 4, s. 62; 1867, Nr. 1, s. 8; 1868, Nr. 1, s. 8; 1868, Nr. 11, s. 170; 1869, Nr. 6, s. 90; 1869, Nr. 8, s. 127; 1870, Nr. 10, s. 152; 1871, Nr. 9, s. 138; 1871, Nr. 11, s. 171; 1875, Nr. 5, s. 78.
Google Scholar

„Kalendarzyk Polityczny”, 1834, s. 76; 1835, s. 104; 1836, nr 143; 1837, s. 123; 1838, s. 105; 1840, s. 252; 1841, s. 258; 1842, s. 246; 1843, s. 342; 1844, s. 345; 1845, s. 357; 1847, s. 356.
Google Scholar

Kolbuszewski Jacek, Cmentarze, Wrocław 1996.
Google Scholar

Köning Karl, in: Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von Antike bis zur Gegenwart, Band 21, Hrsg. Hans Vollmer, Leipzig 1927, s. 157–158.
Google Scholar

„Kurier Codzienny”, 1878, nr 109, s. 2.
Google Scholar

„Kurier Warszawski”, 1841, nr 132, s. 625; 1847, nr 27, s. 125; 1874, nr 261, s. 3; 1877, nr 106, s. 3; 1878, nr 109, s. 4; 1879, nr 98, s. 4; 1882, nr 211, s. 5; 1885, nr 128, s. 4; 1887, nr 169, s. 6; 1895, nr 312, s. 5; 1896, nr 211 dod. por., s. 2; 1904, nr 200, s. 6; 1907, nr 237, s. 5; 1913, nr 117, s. 10; 1924, nr 200 wyd. wiecz., s. 8.
Google Scholar

Leins Christian Friedrich von, in: Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von Antike bis zur Gegenwart, Band 22, Hrsg. Hans Vollmer, Leipzig 1928, s. 596–597.
Google Scholar

Nekrologia [Kazimierz Woyda], „Wędrowiec”, t. 1, 1877, nr 21, s. 336.
Google Scholar

Ortwein August, in: Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von Antike bis zur Gegenwart, Band 26, Hrsg. Hans Vollmer, Leipzig 1932, s. 68.
Google Scholar

Procyk Wiesław, XIX-wieczny wzornik pomników nagrobnych. Próba określenia sposobów i zakresu wykorzystania wzorów na cmentarzu Powązkowskim, w: Cemetery art – Sztuka cmentarna – L’Art de cimetière. Dokumenty sympozjum naukowego, 28-30 października 1993 r., red. Olgierd Czerner, Iwona Juszkiewicz, Wrocław 1995, s. 277–286.
Google Scholar

Reinhardt Robert von, in: Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von Antike bis zur Gegenwart, Band 28, Hrsg. Hans Vollmer, Leipzig 1934, s. 128.
Google Scholar

Rippe Johannes, in: Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von Antike bis zur Gegenwart, Band 28, Hrsg. Hans Vollmer, Leipzig 1934, s. 376.
Google Scholar

Schmidt Rudolf, Deutsche Buchhändler. Deutsche Buchdrucker. Beiträge zu einer Firmengeschichte des deutschen Buchgewerbes, Band 2: Ebbecke – Hartung, Berlin 1903.
Google Scholar

Schmidt Rudolf, Deutsche Buchhändler. Deutsche Buchdrucker. Beiträge zu einer Firmengeschichte des deutschen Buchgewerbes, Band 3: Hartung – Kröner, Berlin 1905.
Google Scholar

Skotniczna Ewa, Widoki architektury w grafice XIX wieku. Z problematyki kształtowania kanonu zabytków narodowych, Kraków 2018.
Google Scholar

Szenic Stanisław, Cmentarz Powązkowski 1851–1890. Zmarli i ich rodziny, Warszawa 1982.
Google Scholar

Wintterlin August, Württembergische Künstler in Lebensbildern, Stuttgart–Leipzig–Berlin–Wien 1895.
Google Scholar

Wiraszka Marta, Wykorzystanie publikacji francuskich przy realizacji nagrobków na cmentarzach Warszawy w latach 1840–1860. Wzorniki Normanda i Quaglia, „Artifex Novus”, 2017, nr 1, s. 46–61.
Google Scholar

Wiraszka Marta, Kaplice i mauzolea na cmentarzach Warszawy w XIX i pierwszej połowie XX wieku, t. 1: Dzieła i ich twórcy, Warszawa 2017.
Google Scholar

Wiraszka Marta, Wykorzystanie publikacji francuskich przy realizacji nagrobków na cmentarzach Warszawy w latach 1840–1860. Wzornik Josepha Marty’ego, „Saeculum Christianum”, t. XXV, 2018, s. 284–311.
Google Scholar

Wiraszka Marta, Kaplice i mauzolea na cmentarzach Warszawy w XIX i pierwszej połowie XX wieku, t. 2: Źródła inspiracji, Warszawa 2019.
Google Scholar