Komunikowanie się jako podstawa partnerstwa edukacyjnego w okresie pandemii z perspektywy pedagogów specjalnych

Marzena Dycht

doi:10.21697/fp.2025.1.4

Opublikowane: 2025-08-27

Tom 15 Nr 1 (2025)

Komunikowanie się jako podstawa partnerstwa edukacyjnego w okresie pandemii z perspektywy pedagogów specjalnych

Marzena Dycht

Forum Pedagogiczne

Dział: Dział tematyczny

https://doi.org/10.21697/fp.2025.1.4

Abstrakt

Cel: W artykule chodzi o rozpoznanie doświadczeń pedagogów specjalnych w zakresie wzajemnej współpracy z pozostałymi podmiotami procesu kształcenia (uczniami, rodzicami, zwierzchnikami i innymi nauczycielami) w okresie pandemii na rzecz zdiagnozowania zaistniałych trudności, jak i ustalenia konstruktywnych rozwiązań dotyczących budowania partnerstwa edukacyjnego.
Metody: Badania przeprowadzono przy wykorzystaniu techniki zogniskowanych wywiadów grupowych wśród 33 pedagogów specjalnych zatrudnionych w szkolnictwie specjalnym i włączającym, drogą komunikacji na odległość. Badani pochodzili z 4 województw (lubelskiego, lubuskiego, warmińsko-mazurskiego, małopolskiego).
Wyniki: Ujawnione w badaniach uwarunkowania i cechy partnerstwa rodziny i szkoły miały charakter: podmiotowy (styl myślenia o edukacji, szkole, postawy i zachowania podmiotów) i pozapodmiotowy (uwarunkowania instytucjonalne). Wykazano zróżnicowanie doświadczeń nauczycieli. Stwierdzono wysokie jakościowe wskaźniki w obszarze tworzenia odpowiedniego klimatu współpracy w zróżnicowanych i wymagających (z uwagi na pandemię) formach komunikacji.
Wnioski: Możliwości i perspektywy, jakie się ujawniają w interakcjach społecznych opartych na niewymuszonej, otwartej komunikacji sprzyjają tworzeniu konstruktywnej płaszczyzny współpracy mającej na celu budowanie dojrzałego, świadomego i autonomicznego partnerstwa edukacyjnego. Uwzględnienie perspektywy wynikającej z doświadczenia na rzecz partnerstwa edukacyjnego nabytego w okresie pandemii może pomóc w planowaniu zaleceń wzmacniających obecną jakość oferty w zakresie edukacji specjalnej.

Słowa kluczowe:

partnerstwo edukacyjne, komunikacja, pandemia COVID-19, pedagodzy specjalni

Inne teksty tego samego autora

Marzena Dycht, Współczesne wyzwania pedagogiki przedszkolnej i szkolnej w obszarze edukacji włączającej dzieci niewidome i słabowidzące , Forum Pedagogiczne: Tom 8 Nr 2 (2018)
Marzena Dycht, Rehabilitacja i edukacja osób z dysfunkcją wzroku w dobie rozwoju nauk i nowych technologii , Forum Pedagogiczne: Tom 6 Nr 1 (2016)
Marzena Dycht, Myths and stereotypes related to people with visual disability , Forum Pedagogiczne: Tom 6 Nr 1 (2016)
Jadwiga Kuczyńska-Kwapisz, Marzena Dycht, Myśl i praktyka tyflopedagogiczna Matki Elżbiety – Róży Czackiej , Forum Pedagogiczne: Tom 9 Nr 1 (2019)
Marzena Dycht, Emilia Śmiechowska-Petrovskij, Jan Niewęgłowski, Od redakcji , Forum Pedagogiczne: Tom 12 Nr 1 (2022): 100-lecie pedagogiki specjalnej
Marzena Dycht, Emilia Śmiechowska-Petrovskij, Prof. Jadwiga Kuczyńska-Kwapisz (1952–2022) , Forum Pedagogiczne: Tom 12 Nr 1 (2022): 100-lecie pedagogiki specjalnej
Marzena Dycht, Pedagogiczne inspiracje Henryka Ruszczyca w teorii i praktyce wychowania osób niewidomych , Forum Pedagogiczne: Tom 9 Nr 1 (2019)
Jacek J. Błeszyński, Marzena Dycht, Emilia Śmiechowska-Petrovskij, Jan Niewęgłowski, Od redakcji , Forum Pedagogiczne: Tom 15 Nr 1 (2025): Komunikacja, mowa, język - interdyscyplinarne dyskursy
Marzena Dycht, „Edukacja wysokiej jakości” – analiza założeń koncepcyjnych i warunki implementacji modelu w polskim systemie edukacji w odniesieniu do uczniów niewidomych i słabowidzących , Forum Pedagogiczne: Tom 11 Nr 1 (2021): Numer jubileuszowy
Marzena Dycht, Wartość osiągnięć pedagogicznych profesor Zofii Sękowskiej (1924–1997) dla pedagogiki specjalnej , Forum Pedagogiczne: Tom 12 Nr 1 (2022): 100-lecie pedagogiki specjalnej

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Dycht, M. (2025). Komunikowanie się jako podstawa partnerstwa edukacyjnego w okresie pandemii z perspektywy pedagogów specjalnych. Forum Pedagogiczne, 15(1), 35–50. https://doi.org/10.21697/fp.2025.1.4

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

ALLFIE. (2020). The Alliance for Inclusive Education’s submission to the Education Select Committee’s „The impact of COVID-19 on education and children’s services”. London, dostępny na: https://committees.parliament.uk/writtenevidence/8754/pdf/ (otwarty: 03.08.2023).
Google Scholar

Battistin T., Mercuriali E., Zanardo V. i in. (2021). Distance support and online intervention to blind and visually impaired children during the pandemic COVID-19. „Research in Developmental Disabilities”, nr 108(103816). https://doi.org/10.1016/j.ridd.2020.103816 DOI: https://doi.org/10.1016/j.ridd.2020.103816
Google Scholar

Bejger H. (2014). Partnerstwo edukacyjne. W: Karbowniczek J. (red.). Mały leksykon pedagoga wczesnoszkolnego. Warszawa: Instytut Wydawniczy Erica.
Google Scholar

Buchner A., Majchrzak M., Wierzbicka M. (2020). Edukacja zdalna w czasie pandemii. Raport z badań. Centrum Cyfrowe, dostępny na: https://centrumcyfrowe.pl/edukacja-zdalna (otwarty: 02.03.2022).
Google Scholar

Celuch M. (2020). Placówki oświatowe w czasie pandemii koronawirusa. Współpraca szkoły z rodzicami. Warszawa: Grupa Wydawnicza OŚWIATA.
Google Scholar

Domagała-Zyśk E. (2021). Włączmy kamerki. Z doświadczeń edukacji zdalnej w szkole i na uczelni. Lublin: Wydawnictwo Episteme.
Google Scholar

Daniels H., Thompson I., Porter J. i in. (2020). School exclusion risks after COVID-19, dostępny na: https://www.researchgate.net/publication/342420485_School_Exclusion
Google Scholar

_Risks_after_COVID-19 (otwarty: 18.04.2022).
Google Scholar

Dycht M., Śmiechowska-Petrovskij E., Kuracki K. (2023). Being the Subject of Education – Pandemic and Post-Pandemic Experiences of Students With Disabilities, Their Teachers and Parents. „International Journal of Specjal Education”, nr 38(3), 107-122. https://doi.org/10.52291/ijse.2023.38.43 DOI: https://doi.org/10.52291/ijse.2023.38.43
Google Scholar

Hamerlińska A., Błeszyński J., Rumińska A., Stefańska-Klar R. (2023). Stress and coping strategies in people with ASDs during the Covid-19 pandemic: A study report. „Journal of Modern Science”, nr 51(2), 571-587. https://doi.org/10.13166/jms/168977 DOI: https://doi.org/10.13166/jms/168977
Google Scholar

Hasło: Partnerstwo wychowawcze. W: Milerski B., Śliwerski B. (red.). (2000). Pedagogika. Leksykon. Warszawa: PWN, s. 144.
Google Scholar

Karbowniczek J. (2016). Zasada partnerstwa edukacyjnego w edukacji wczesnoszkolnej. „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, nr 11, 2(40), 71-84. https://doi.org/10.35765/eetp.2016.1140.05
Google Scholar

Kocór M. (2018). Partnerstwo edukacyjne w szkole. „Edukacja-Technika-Informatyka”, nr 2(24), 266-272. https://doi.org/10.15584/eti.2018.2.37 DOI: https://doi.org/10.15584/eti.2018.2.37
Google Scholar

Leżucha M. (2019). Przywództwo edukacyjne jako nowy model zarządzania w oświacie. „Edukacja – Terapia – Opieka”, nr 1, 76-95. https://doi.org/10.52934/eto.62 DOI: https://doi.org/10.52934/eto.62
Google Scholar

Madalińska-Michalak J. (2012). Skuteczne przywództwo w szkołach na obszarach zaniedbanych społecznie. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/7525-742-7
Google Scholar

Maszke A.W. (2005). Edukacja wobec zmian, współdziałanie – współpraca – partnerstwo. W: Maszke A.W., Lewicki C. (red.). Współpraca i partnerstwo w środowisku lokalnym. Problemy teoretyczno-praktyczne. Tom jubileuszowy, R. 52(65), Rzeszów: Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli.
Google Scholar

Mazurkiewicz G. (2015). Jak budować dobrą szkołę? Potencjał i bariery ewaluacji w oświacie. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. DOI: https://doi.org/10.4467/K9285.26/e/15.15.3821
Google Scholar

Mendel M. (2002) Edukacja społeczna. Partnerstwo rodziny, szkoły i gminy w perspektywie amerykańskiej. Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
Google Scholar

Mendel M. (2009). Nauczyciel z uczniem, rodzicami i lokalną społecznością. Koncepcje partnerstwa edukacyjnego. W: Klus-Stańska D., Szczepska-Pustkowska M. (red.). Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania. Warszawa: WAiP.
Google Scholar

Najwyższa Izba Kontroli (2022). Szkoły w czasach pandemii, dostępny na: https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/szkoly-w-czasach-pandemii.html (otwarty: 20.10.2024).
Google Scholar

OECD (2020). The impact of COVID-19 on student equity and inclusion: supporting vulnerable students during school closures and school re-openings. Organisation for Economic Cooperation and Development, dostępny na: https://read.oecd-ilibrary.org/view/?ref=434_434914-59wd7ekj29&title=The-impact-of-COVID-19-on-student-equity-and-inclusion (otwarty: 21.07.2023).
Google Scholar

Oomen D., Nijhof A.D., Wiersema J.R. (2021). The psychological impact of the COVID-19 pandemic on adults with autism: a survey study across three countries. „Molecular Autism”, nr 12(21). https://doi.org/10.1186/s13229-021-00424-y DOI: https://doi.org/10.1186/s13229-021-00424-y
Google Scholar

Ordon U., Gębora A.K. (2017). Partnerskie relacje rodziny i szkoły w tworzeniu optymalnych warunków procesu edukacji. „Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna”, nr 5, 1(9), 57-64. dostępny na: https://czasopismoippis.up.krakow.pl/wp-content/uploads/2015/01/Urszula-ORDON-Agnieszka-Katarzyna-G%C4%98BORA-Partnerskie-relacje-rodziny-i-szko%C5%82y.pdf (otwarty: 06.11.2024).
Google Scholar

Podgórska-Jachnik D. (2021). Powrót uczniów do szkoły. Potrzeby i mechanizmy wsparcia w okresie (po?)pandemicznym. W: Dycht M., Śmiechowska-Petrovskij E. (red.). Edukacja w sytuacji (post)pandemii – wyzwania i perspektywy. Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
Google Scholar

Podgórska-Jachnik D. (2007). Partnerstwo edukacyjne w pedagogice specjalnej. W: Kosakowski Cz., Krause A., Żyta A. (red.). Dyskursy pedagogiki specjalnej, 6. Olsztyn: Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar

Program wsparcia psychologiczno-pedagogicznego dla uczniów i nauczycieli, finansowany ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki na podstawie Umowy nr MEiN/2021/DPI/76 z dnia 1.06.2021 r.
Google Scholar

Ptaszek G., Bigaj M., Dębski M., Pyżalski J., Stunża G. (2020). Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Skipp A. (2021). Special education during lockdown: Provider and parent experiences, Learning from the COVID crisis for educating children and young people with SEN/disabilities. „Journal of Research in Special Educational Needs”, nr 21(2) 168-184. https://doi.org/10.1111/1471-3802.12513 DOI: https://doi.org/10.1111/1471-3802.12513
Google Scholar

Special Needs Jungle. (2020). Evidence submitted by Special Needs Jungle to the 2020 House of Commons Education Committee Inquiry into the Impact of COVID-19 on Education and Children’s Services), dostępny na: https://committees.parliament.uk/writtenevidence/9019/pdf/ (otwarty: 11.09.2024).
Google Scholar

Szempruch J. (2012). Nauczyciel w warunkach zmiany społecznej i edukacyjnej. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Śliwerski B. (2010). O potrzebie uspołecznienia polskiej szkoły, czyli o niedokończonej zmianie oświatowej. W: Szomburg J., Zbieranek P. (red.). Edukacja dla rozwoju. Polskie Forum Obywatelskie. Wolność i Solidarność, 22. Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
Google Scholar

Wang G., Zhang Y., Zhao J. i in. (2020). Mitigate the effects of home confinement on children during the COVID-19 outbreak. „Lancet”, nr 395, 945-947. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30547-X DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30547-X
Google Scholar

Wai-Cook M.S.S. (2020). The Reality of Home-Based Learning During COVID-19: Roles of Parents, Teachers, and School Administration in Promoting Self-Directed Learning. „Journal of School Administration Research and Development”, nr 5(S2), 86-92, dostępny na: https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1301332.pdf (otwarty: 11.09.2024). DOI: https://doi.org/10.32674/jsard.v5iS2.2841
Google Scholar

Zamkowska A. (2022). Operation of Special Schools for Pupils in Grades 4–8 with Moderate and Severe Intellectual and Multiple Disabilities during the COVID-19 Pandemic in Poland, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, nr 2, 101-117. http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2022.41.2.101-117 DOI: https://doi.org/10.17951/lrp.2022.41.2.101-117
Google Scholar