Edukacja skupiona na karierze, czyli o roli edukacji formalnej i pozaformalnej w przygotowaniu do życia zawodowego

Aleksandra Tłuściak-Deliowska; Ewa Duda

doi:10.21852/sem.2022.1.05

Published: 2022-08-30

Vol. 43 No. 1 (2022)

Career-focused education. The role of formal and non-formal education in preparation for professional life

Aleksandra Tłuściak-Deliowska

, Ewa Duda

Seminare. Learned Investigations

Section: Socio-pedagogical sciences

https://doi.org/10.21852/sem.2022.1.05

Abstract

The text is an overview, and its purpose is to analyze educational activities that are significant for the choices made by teenagers regarding their educational and professional path. The starting point for the undertaken analyzes is the assumption that education plays an important role in shaping the worldview of students, their behavior and career paths by providing various types of experiences. Analyzes of educational activities have been made taking into account the division into formal, non-formal and informal learning.

Keywords:

career education, educational and vocational path, formal education, non-formal education, vocational education, career counseling

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Tłuściak-Deliowska, A., & Duda, E. (2022). Career-focused education. The role of formal and non-formal education in preparation for professional life . Seminare. Learned Investigations, 43(1), 67–78. https://doi.org/10.21852/sem.2022.1.05

Cited by / Share

References

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
Google Scholar

Bajcar, Beata et al. 2006. Psychologia preferencji i zainteresowań zawodowych. Przegląd teorii i metod (Zeszyt informacyjno-metodyczny doradcy zawodowego, nr 34). Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
Google Scholar

Bidwell, Charles E., Stephen Plank i Chandra Muller. 2000. Peer Social Networks and Adolescent Career Development. W: Generating Social Stratification, red. Alan C. Kerckhoff, 107-131. New York: Routledge. DOI:10.4324/9780429500244.
Google Scholar

Brown, Phillip i Manuel Souto-Otero. 2020. The end of the credential society? An analysis of the relationship between education and the labo- ur market using big data. Journal of Education Policy, 35(1), 95-118. DOI: 10.1080/02680939.2018.1549752.
Google Scholar

Carter, Gary W., Kevin W. Cook i David W. Dorsey. 2009. Career paths: Charting courses to success for organizations and their employees. Singapore: Wiley- -Blackwell. DOI:10.1002/9781444315905.
Google Scholar

Creed, Peter A. i Wendy Patton. 2003. Differences in Career Attitude and Career Knowledge for High School Students with and without Paid Work Experience. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 3, 21-33. DOI:10.1023/A:1022674528730.
Google Scholar

Cybal-Michalska, Agnieszka. 2017. Kariera - systematyzacja perspektyw i założeń teoretycznych. Kultura - Społeczeństwo - Edukacja, 1(11), 25-37.
Google Scholar

Czerw, Monika i Klaudia Bielas. 2020. Rola doradcy zawodowego w kształtowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej w opinii studentów. Edukacja Ustawiczna Do-rosłych, 4(111), 79-88.
Google Scholar

Debarliev, Stojan et al. 2020. What can education bring to entrepreneurship? Formal versus non-formal education. Journal of Small Business Management. DOI: 10.1080/00472778.2019.1700691.
Google Scholar

Dziurzyński, Krzysztof i Ewa Duda. 2018. Grade repetition as a consequence of school failures. Journal of Modern Science, 38(3), 133-148. DOI:10.13166/ jms/95080.
Google Scholar

Flaszyńska, Ewa. 2018. Rynek pracy w Polsce - stan i perspektywy. Polityka Społeczna, 1, 2-5.
Google Scholar

Fordham, Paul. 1993. Informal, non-formal and formal education programmes. W: YMCA George Williams College ICE301 Lifelong learning, Unit 1: Appro-aching lifelong learning. London: YMCA George Williams College. Dostęp z nieformalnych archiwów edukacyjnych. Dostęp: 2.06.2021. https://infed. org/mobi/informal-non-formal-and-formal-education-programmes/. Frączek, Piotr. 2018. Edukacja formalna i pozaformalna w procesie profesjonalizacji pracowników socjalnych. Edukacja - Technika - Informatyka, 3, 103-113.
Google Scholar

Goździk, Żaneta. 2003. Edukacja nieformalna a potrzeby rynków pracy w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 170, 133-151.
Google Scholar

Hernandez, Paul R. et al. 2017. Promoting professional identity, motivation, and persistence: Benefits of an informal mentoring program for female un- dergraduate students. Plos One, 12(11), e0187531. DOI:10.1371/journal. pone.0187531. Herr, Edwin L. i Stanley H. Cramer. 2001. Planowanie kariery zawodowej (Zeszyty informacyjno-metodyczne doradcy zawodowego, nr 15). Warszawa: Krajowy Urząd Pracy.
Google Scholar

Jackson, Denise i David Collings. 2018. The influence of Work-Integrated Learning and paid work during studies on graduate employment and underem- ployment. Higher Education, 76, 403-425. DOI:10.1007/s10734-017-0216-z.
Google Scholar

Kangasharju, Aki i Sarri Pekkala. 2002. The Role of Education in Self-Employment Success in Finland. Growth and Change, 33(2), 216-237. DOI:10.1111/0017- 4815.00188.
Google Scholar

Kocór, Marcin. 2019. Nadwyżka czy deficyt kompetencji? Konsekwencje niedopasowania na rynku pracy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Korber, Mailys i Daniel Oesch. 2019. Vocational versus generał education: Employment and earnings over the life course in Switzerland. Advances in Life Course Research, 40. DOI:10.1016/j.alcr.2019.03.003.
Google Scholar

Kowalczyk, Joanna. 2005. Doradca zawodowy w szkole. W: Edukacja zawodoznawcza i edukacja projakościowa w szkole, red. Andrzej Krajna, Leszek Ryk i Krystyna Sujak-Lesz, 91-101. Wrocław: Wyd. MarMar.
Google Scholar

Kwiatkowski, Stefan M. 2013. Kształcenie zawodowe w formach szkolnych - wy¬zwania edukacyjne i gospodarcze. Debata Edukacyjna, 6, 17-26.
Google Scholar

Lotz-Sisitka, Heila i Presha Ramsarup. 2017. Learning Pathways and Articulation: Early Conceptual Explorations and Implications for Research Design(s). SAQA Bulletin: Learning Pathways, the National Qualifications Framework (NQF), and Lifelong Learning in South Africa, 17(1), 31-48.
Google Scholar

Luken, Tom. 2013. Przygotowanie do konstruowania kariery (career learning) - czy rzeczywiście zmierzamy w dobrym kierunku? Studia Poradoznawcze, 2, 131-147.
Google Scholar

Mazurek, Emilia i Tomasz Stępień. 2019. Potrzeby aktywności edukacyjnej i rozwoju kompetencji kluczowych osób dorosłych. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 3(106), 62-77.
Google Scholar

McDonald, Steve et al. 2007. Informal mentoring and young adult employment. Social Science Research, 36(4), 1328-1347. DOI:10.1016/j.ssrese- arch.2007.01.008. McGuinness, Seamus, Konstantinos Pouliakas i Paul Redmond. 2017. How Useful is the Concept of Skills Mismatch? Geneva: International Labour Organization. DOI:10.2139/ssrn.2979934.
Google Scholar

Meijers, Frans. 2009. Career guidance: a complex learning process. W: Career learning: Research and practice in education, red. Frans Meijers i Marinka Kuijpers, 3-18. The Netherlands: Euroguidance.
Google Scholar

Myszka-Strychalska, Lucyna. 2017a. Znaczenie kariery zawodowej dla człowieka. Kultura - Społeczeństwo - Edukacja, 1, 264-270.
Google Scholar

Myszka-Strychalska, Lucyna. 2017b. Koncepcje rozwoju zawodowego - przegląd wybranych stanowisk teoretycznych. Szkoła - Zawód - Praca, 14, 52-81.
Google Scholar

Nowak, Janusz. 2018. Doradztwo edukacyjno-zawodowe w szkole podstawowej. Pedagogika, 2, 217-230.
Google Scholar

Ogunleye, Christianah et al. 2020. A Peer-Led Social Media Intervention to Im- prove Interest in Research Careers Among Urban Youth: Mixed Methods Study. JMIR Medical Education, 6(1):e16392.
Google Scholar

Okoń, Wincenty. 1992. Słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Orientacja i poradnictwo zawodowe. Materiały informacyjno-metodyczne, red. Ryszard Parzęcki, Krzysztof Symela i Bogdan Zawadzki. 1995. Radom: Instytut Technologii Eksploatacji.
Google Scholar

Paszkowska-Rogacz, Anna. 2009. Doradztwo zawodowe. Wybrane metody badań. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Google Scholar

Piorunek, Magdalena. 2017. Kariera w narracjach młodzieży na etapie wczesnej adolescencji. Kultura - Społeczeństwo - Edukacja, 1(11), 39-52.
Google Scholar

Pierścieniak, Krzysztof. 2009. Nieformalna edukacja dorosłych. Wokół zakresów i znaczeń. Rocznik Andragogiczny, 16, 79-98.
Google Scholar

Pryor, Robert G. L. i Jim Bright. 2003. The chaos theory of careers. Australian Journal of Career Development, 12, 12-20.
Google Scholar

Solarczyk-Ambrozik, Ewa. 2015. Nowe trendy w teoriach rozwoju karier - implikacje dla poradnictwa kariery. Studia Edukacyjne, 35, 21-53. DOI: 10.14746/ se.2015.35.2.
Google Scholar

Stalończyk, Izabela. 2014. Edukacja formalna i pozaformalna w procesie kształtowania społeczeństwa wiedzy. Nierówności społeczne a Wzrost Gospodarczy, 37, 320-332.
Google Scholar

Straś-Romanowska, Maria. 1996. Poradnictwo wobec problemów egzystencjalnych człowieka. W: Dramaturgia poradnictwa, red. Alicja Kargulowa, 16-23. Wrocław: Wydawnictwo UWr. Szlosek, Franciszek. 2018. Znaczenie informacji o zawodach w edukacji formalnej i pozaformalnej. Polityka Społeczna, 1, 26-29. Sztyber, Władysław Bogdan. 2020. Wpływ poziomu wykształcenia na za¬trudnienie pracowników. Polityka Społeczna, 553(4), 1-8. DOI: 5604/01.3001.0014.1163.
Google Scholar

Schweri, Juerg, Annina Eymann i Manuel Aepli. 2020. Horizontal mismatch and vocational education. Applied Economics, 52, 3464-3478. DOI: 10.1080/00036846.2020.1713292.
Google Scholar

Wiatrowska, Kinga Joanna. 2019. Uczestnictwo młodych ludzi na rynku pracy. Zeszyty Naukowe ZPSB Firma i Rynek, 1(55), 153-162.
Google Scholar

Wojtasik, Bożena. 2011. Podstawy poradnictwa kariery. Podręcznik dla nauczycieli. Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej.
Google Scholar