W poszukiwaniu oficjum ainardowego

Czesław Grajewski

doi:10.21697/sc.2022.29.1.4

Opublikowane: 2022-10-03

Tom 29 Nr 1 (2022)

W poszukiwaniu oficjum ainardowego

Czesław Grajewski

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2022.29.1.4

Abstrakt

Artykuł jest próbą dotarcia do pierwotnej struktury oficjum o św. Katarzynie z Aleksandrii. Wiadomo z przekazów historycznych, że takie oficjum skomponował mnich benedyktyński Ainard z klasztoru Św. Trójcy w Rouen po 1030 r. Niestety, nie mamy obecnie pewności, jak ono wyglądało. Autor analizuje liturgię brewiarzową w dniu św. Katarzyny zawartą w XIII-w. ordo z klasztoru Notre Dame de St. Pierre-sur-Dives, zakładając, że uformował ją pierwszy opat - właśnie Ainard, który został tam przeniesiony z Rouen z misją stworzenia ośrodka benedyktyńskiego. Zdaniem autora, w dotarciu do pierwotnego oficjum powinno pomóc kilka wyznaczników, m.in. tekst mówiący o uzdrawiającym olejku sączącym się z sarkofagu Świętej, który zadziałał leczniczo na chorobę dziąseł przełożonego klasztoru Św. Trójcy, Isemberta, a świadkiem tego wydarzenia był właśnie Ainard, jeden z pierwszych promotorów kultu św. Katarzyny.

Słowa kluczowe:

św. Katarzyna, Ainard, klasztor Notre Dame de St. Pierre-sur-Dives, klasztor Trinité-du-Mont

Inne teksty tego samego autora

Czesław Grajewski, „Romeo i Julia” Piotra Czajkowskiego. W 400-lecie śmierci Wiliama Szekspira , Saeculum Christianum: Tom 24 (2017)
Czesław Grajewski, Ex eius tumba. Intrygujący szczegół średniowiecznej liturgii godzin , Saeculum Christianum: Tom 27 Nr 1 (2020)
Czesław Grajewski, "Romeo and Juliet" by Peter Tchaikovsky. The 400th anniversary of William Shakespeare's death , Saeculum Christianum: Tom 24 (2017): English edition
Czesław Grajewski, The psalmodic cadence as a characteristic feature of a musical tradition , Saeculum Christianum: Tom 28 Nr 1 (2021)
Czesław Grajewski, Kartuskie źródła officium divinum w polskich zasobach bibliotecznych i archiwalnych (od XIV do XVIII wieku) , Saeculum Christianum: Tom 20 Nr 1 (2013)
Czesław Grajewski, Carmina qui quondam. Melodie metrów boecjańskich w zasobach rodzimych na tle repertuaru europejskiego , Saeculum Christianum: Tom 30 Nr 1 (2023)
Czesław Grajewski, Oficjum Ave Gmma Claritatis w źródłach XIII-XVI wieku , Saeculum Christianum: Tom 31 Nr 1 (2024)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Grajewski, C. (2022). W poszukiwaniu oficjum ainardowego. Saeculum Christianum, 29(1), 50–62. https://doi.org/10.21697/sc.2022.29.1.4

Cited by / Share

Bibliografia

Analecta Hymnica Medii Aevi, t. IV, red. G. M. Dreves, Leipzig 1888.
Biographical Index of the Middle Ages, t. 1, red. B. Wispelwey, München 2008.
Blasina J. J., Music and Gender in the Medieval Cult of St. Katherine of Alexandria, c.1050-1300 (dysertacja doktorska) University of Harvard 2015.
Blin J.-B.-N., Ordinal de l’abbaye de Saint-Pierre-sur-Dive précédé d'une notice historique sur Lesceline la bienheureuse contesse d'Exmes et sur le vénérable Ainard premier abbé de Saint-Pierre, Paris 1887.
Bly Calkin S., Saracens and the Making of English Identity. The Auchinleck Manuscripts, New York–London 2005.
Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France. Departements – tome premier. Rouen, red. H. Omont, Paris 1886.
Chronicon triplex, Rouen, Bibliothèque Municipale, ms. 1201 (Y 124).
Diard O., Histoire et chant liturgique en Normandie au XIe siècle. Les offices propres particuliers des diocèses d’Evreux et de Rouen, „Annales de Normandie”, 53/2003, z. 3, s. 195-223.
Gazeau V., Normannia monastica, t. 1: Princes normands et abbés bénédictins (Xe-XIIe siècle), t. 2: Prosopographie des abbés bénédictins (Xe-XIIe siècle), Caen 2007.
Grajewski Cz., Ex eius tumba. Intrygujący szczegół średniowiecznej liturgii godzin, „Saeculum Christianum”, 27/2020, nr 1, s. 41-55.
Grajewski Cz., Koncepcja oficjum modularnego w badaniach nad monodią liturgiczną. Na podstawie oficjów o św. Katarzynie, „Musica Ecclesiastica”, 15/2020, s. 51-64.
Guéry C., Le culte de sainte Catherine d’Alexandrie à Rouen et à Vernon, Évreux 1912.
Hiley D., Liturgische Gesangszyklen zur Heiligenverehrung im Mittelalter. Das Beispiel der h. Katharina, w: Roma quanta fuit. Beiträge zur Architektur-, Kunst- und Kulturgeschichte von der Antike bis zur Gegenwart, red. A. Dietl, G. Dobler, S. Paulus, H. Schüller, Augsburg 2010, s. 315-338.
Hiley D., The Historia sancte Caterine in MS Napoli, Biblioteca Nazionale, XIll.G.24. The Earliest Proper Office for St Catherine of Alexandria?, w: Musica e liturgia a Montecassino nel medioevo. Atti del Simposio internazionale di studi (Cassino, 9-10 dicembre 2010), red. N. Tangari, Rome 2012, s. 21-44.
Hollister C. W., Henry I, red. A. Clark Frost, New Haven 2001.
Jenkins J., Lewis K. J., St. Katherine of Alexandria. Texts and contexts in western medieval Europe, Turnhout 2003.
Leroquais V., Les bréviaires manuscrits des bibliothèques publiques de France, t. 3, Paris 1934.
Lewis K. J., Pilgrimage and the Cult of St Katherine of Alexandria in Late Medieval England, w: Pilgrimage explored, red. J. Stopford, Woodbridge–Rochester 1999, s. 145-160.
Mearns J., Early Latin hymnaries. An index of hymns in hymnaries before 1100 with an appendix from later sources, Cambridge 1913.
Normanniae nova chronica ab anno Christi CCCCLXXIII ad annum MCCCLXXVIII e Tribus Chronicis Mss. Sancti Laudi, Sanctae Catharinae et Majoris Ecclesiae Rotomagensium, red. A. Chéruel, L. Delisle, Cadomi 1850.
Orderici Vitalis ecclesiasticæ historiæ libri tredecim, t. 2, red. A. Le Prevost, Paris 1840.
Paczkowski M. C., Kult Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej na Synaju, w: Święta Katarzyna Aleksandryjska w wierze, pobożności, teologii i sztuce – dawniej i dziś, red. J. Jezierski, K. Parzych-Blakiewicz, P. Rabczyński, Olsztyn 2016, s. 67-84.
Potts C., Monastic revival and regional identity in early Normandy, Woodbridge–Rochester 1997.
Repertorium Hymnologicum, t. II, red. U. Chevalier, Louvain 1897.
Schill P., Ikonographie und kult der hl. Katharina von Alexandrien im mittelalter studien zu den szenischen darstellungen aus der Katharinenlegende, München 2005 (dysertacja doktorska, Ludwig-Maximilians-Universität München).
Walsh Ch., The Cult of St Katherine of Alexandria in Early Medieval Europe, Hampshire–Burlington 2007. Google Scholar

Czesław Grajewski

http://orcid.org/0000-0002-2692-8232

Afiliacja:

Instytut Historii Sztuki Uniwersytet Kard. Stefana Wyszyńskiego, Warszawa Polska

Biogram

Prof. dr hab. Czesław Grajewski, dyrektor Instytutu Historii Sztuki i kierownik Katedry Kultury Artystycznej UKSW. Badania naukowe koncentruje wokół zagadnień źródłoznawczych oraz oficjów o św. Katarzynie Aleksandryjskiej.