Ex eius tumba. Intrygujący szczegół średniowiecznej liturgii godzin

Czesław Grajewski

doi:10.21697/sc.2020.27.1.4

Opublikowane: 2020-09-30

Tom 27 Nr 1 (2020)

Ex eius tumba. Intrygujący szczegół średniowiecznej liturgii godzin

Czesław Grajewski

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.1.4

Abstrakt

Autor analizuje oficja o św. Katarzynie z Aleksandrii. W niektórych oficjach istnieje responsorium Ex eius tumba. Jest to utwór, który istnieje również we wszystkich oficjach o św. Mikołaju. Autor wskazuje, że powodem tej zbieżności jest zjawisko wyciekającego pachnącego i leczniczego oleju z relikwii św. Katarzyny i św. Mikołaja. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie o to, czy oba oficja mogły powstać w klasztorze Św. Trójcy w Rouen w połowie XI w. oraz czy ich twórcami mogli być benedyktyni o imionach Isembert i Ainard.

Słowa kluczowe:

Św. Katarzyna Aleksandryjska, Liturgia Godzin, liturgia, manuskrypt

Inne teksty tego samego autora

Czesław Grajewski, „Romeo i Julia” Piotra Czajkowskiego. W 400-lecie śmierci Wiliama Szekspira , Saeculum Christianum: Tom 24 (2017)
Czesław Grajewski, "Romeo and Juliet" by Peter Tchaikovsky. The 400th anniversary of William Shakespeare's death , Saeculum Christianum: Tom 24 (2017): English edition
Czesław Grajewski, The psalmodic cadence as a characteristic feature of a musical tradition , Saeculum Christianum: Tom 28 Nr 1 (2021)
Czesław Grajewski, Kartuskie źródła officium divinum w polskich zasobach bibliotecznych i archiwalnych (od XIV do XVIII wieku) , Saeculum Christianum: Tom 20 Nr 1 (2013)
Czesław Grajewski, W poszukiwaniu oficjum ainardowego , Saeculum Christianum: Tom 29 Nr 1 (2022)
Czesław Grajewski, Carmina qui quondam. Melodie metrów boecjańskich w zasobach rodzimych na tle repertuaru europejskiego , Saeculum Christianum: Tom 30 Nr 1 (2023)
Czesław Grajewski, Oficjum Ave Gmma Claritatis w źródłach XIII-XVI wieku , Saeculum Christianum: Tom 31 Nr 1 (2024)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Grajewski, C. (2020). Ex eius tumba. Intrygujący szczegół średniowiecznej liturgii godzin. Saeculum Christianum, 27(1), 41–55. https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.1.4

Cited by / Share

Bibliografia

Analecta Hymnica Medii Ævi, t. 18, red. G. M. Dreves, Leipzig 1894.

Blasina J. J., Music and Gender in the Medieval Cult of St. Katherine of Alexandria, c.1050-1300, Cambridge, MA 2015 (praca doktorska, Uniwesytet Harvarda).

Calkin S. Bly, Saracens and the Making of English Identity. The Auchinleck Manuscripts, New York-London 2005.

Corpus Antiphonalium Officii, t. 1 : Manuscripti cursus romanus, t. 2: Manuscripti cursus monasticus, red. R.-J. Hesbert, Rome 1963-1965.

Diard O., Histoire et chant liturgique en Normandie au XIe siècle. Les offices propres particuliers des diocèses d'Evreux et de Rouen, „Annales de Normandie”, 53 (2003), z. 3, s. 195-223.

Fawtier R., Les reliques rouennaises de Sainte Catherine d’Alexandrie, „Analecta Bollandiana”, 41 (1923), s. 357-368.

Gazeau V., Les abbés bénédictins de la Normandie ducale, w: Anglo-Norman Studies, t. 26, red. J. Gillingham, Suffolk 2003, s. 75-86.

Gazeau V., Normannia monastica, t. 2: Prosopographie des abbés bénédictins (Xe-XIIe siècle), Caen 2007.

Hiley D., Liturgische Gesangszyklen zur Heiligenverehrung im Mittelalter. Das Beispiel der h. Katharina, w: Roma quanta fuit. Beiträge zur Architektur-, Kunst- und Kulturgeschichte von der Antike bis zur Gegenwart, red. A. Dietl, G. Dobler, S. Paulus, H. Schüller, Augsburg 2010, s. 315-338.

Hiley D., The Historia sancte Caterine in MS Napoli, Biblioteca Nazionale, XIll.G.24. The Earliest Proper Office for St Catherine of Alexandria?, w: Musica e liturgia a Montecassino nel medioevo. Atti del Simposio internazionale di studi (Cassino, 9-10 dicembre 2010), red. N. Tangari, Rome 2012, s. 21-33.

Jenkins J., Lewis K. J., St. Katherine of Alexandria. Texts and contexts in western medieval Europe, Turnhout 2003.

Lewis K. J., Pilgrimage and the Cult of St Katherine of Alexandria in Late Medieval England, w: Pilgrimage explored, red. J. Stopford, Suffolk-Rochester 1999, s. 145-160.

Oeuvres poétiques d’Adam de S.-Victor, t. 2, red. l. Gautier, Paris 1859.

Orderici Vitalis angligenæ, coenobii uticensis monachi, historiæ ecclesiasticæ, t. 2, red. M. Chibnall, Oxford 1969.

Patrologiæ Grecæ Cursus Completus, t. 116, red. J. P. Migne, Paris 1864, s. 275-302.

Potts C., Monastic revival and regional identity in early Normandy, Suffolk 1997.

Radzimiński A., Średniowieczny żywot jako wyzwanie dla mediewisty: św. Elżbieta z Turyngii, w: Piśmienność pragmatyczna – edytorstwo źródeł historycznych – archiwistyka, red. R. Czaja, R. Kopiński, Toruń 2015, s. 71-87.

Sanctæ Catharinæ virginis et martyris translatio et miracula rotomagensia sæc. XI, red. A. Poncelet, „Analecta Bollandiana”, 22 (1903), s. 423-438.

Schill P., Ikonographie und kult der hl. Katharina von Alexandrien im mittelalter studien zu den szenischen darstellungen aus der Katharinenlegende, München 2005.

Tracz Sz., Wpływ wędrówki relikwii św. Mikołaja biskupa ze Wschodu na Zachód na kształtowanie się jego ikonografii w średniowiecznej Europie, w: Itinera clericorum. Kulturotwórcze i religijne aspekty podróży duchownych, red. D. Quirini-Popławska, Ł. Burkiewicz, Kraków 2014, s. 137-162.

Walsh Ch., The Cult of St Katherine of Alexandria in Early Medieval Europe, Hampshire-Burlington 2007.

Wolnik F., Liturgia godzin w diecezji wrocławskiej w XV wieku, Opole 1994. Google Scholar

Czesław Grajewski

http://orcid.org/0000-0002-2692-8232

Afiliacja:

Instytut Historii Sztuki Uniwersytet Kard. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polska

Biogram

Prof. dr hab. Czesław Grajewski, kierownik Katedry Kultury Artystycznej w Instytucie Historii Sztuki UKSW. Badania naukowe koncentruje wokół zagadnień źródłoznawczych oraz oficjów o św. Katarzynie Aleksandryjskiej