ANTONI MESSING, WSPÓŁTWÓRCA POMNIKA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY PRZED KOŚCIOŁEM REFORMATÓW I SERII WZOROWANYCH NA NIM  NAGROBKÓW WZNIESIONYCH NA CMENTARZACH WARSZAWY

Marta Wiraszka

doi:10.21697/sc.2016.23.16

Published: 2017-09-22

Vol. 23 (2016)

ANTONI MESSING, WSPÓŁTWÓRCA POMNIKA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY PRZED KOŚCIOŁEM REFORMATÓW I SERII WZOROWANYCH NA NIM NAGROBKÓW WZNIESIONYCH NA CMENTARZACH WARSZAWY

Marta Wiraszka

Saeculum Christianum. Historical Writings

Section: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2016.23.16

Abstract

Antoni Messing (ca. 1821-1867) the owner of the stone workshop located in Warsaw on 6 Powązkowska Street (mtge. 27C) is currently most famous for one monument- the Statue of the Virgin Mary of Immaculate Conception which was placed in front of the Church of St Antony of Padua on Senatorska Street (1851). What made this monument different from other independently standing monuments was the use of lanterns which at evening time illuminated the statue of the Virgin (1853). The innovative idea spread not only around Warsaw, but also outside the city boundaries.

References to the monument elevated by Messing were not limited to the way and form of illuminating the statue. The inventory research conducted on Warsaw cemeteries enable the extraction of a group of tombstones imitating the shape and the decor of the plinth of the statue of the Virgin. The number of examples of this collection of tombstones numbers 19. Their execution dates back to the period 1853-1874 - with one exception only, all of them were elevated during the period of Antoni Messing’s ownership of the stone workshop. All of them represent the same commemoration in the form of a crucifix located on a plinth. Examples can be separated into two groups. One, comprising 8 tombstones, the closest to the original, the other, comprising 11 examples preserves the architectural structure without the sculptural decor. The origin of the formal concept is to be traced in the project of Henryk Marconi’s garden vase designed for Wilanowski Park (ca. 1845-1851) as well as the finishing elements of the Stanisław and Antoni Potocki’s tombstones. Consequently, the contribution of Messing consists in the creation of the series of tombstones modeled on the statue of the Virgin Mary rather than the originality of the project.

Most read articles by the same author(s)

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Wiraszka, M. (2017). ANTONI MESSING, WSPÓŁTWÓRCA POMNIKA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY PRZED KOŚCIOŁEM REFORMATÓW I SERII WZOROWANYCH NA NIM NAGROBKÓW WZNIESIONYCH NA CMENTARZACH WARSZAWY. Saeculum Christianum. Historical Writings, 23, 208–222. https://doi.org/10.21697/sc.2016.23.16

Cited by / Share

References

Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej Na-wiedzenia NMP w Warszawie, Akt małżeństwa nr 32/ 1851. Materiał pochodzi z serwisu www.szukajwarchiwach.pl [dostęp z dn. 15.03.2016].
Google Scholar

Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej św. Aleksandra w Warszawie, Akt zgonu nr 302/ 1853. Materiał pochodzi z serwisu www.szukajwarchiwach.pl [dostęp z dn. 15.03.2016].
Google Scholar

Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej św. Andrzeja w Warszawie, Akt zgonu nr 153/ 1855. Materiał pochodzi z serwisu www.szukajwarchiwach.pl [dostęp z dn. 15.03.2016].
Google Scholar

Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, Akta stanu cywilnego parafii rzymskoka¬tolic¬kiej św. Krzyża w Warszawie, Akt zgonu nr 2594/1855. Materiał pochodzi z serwisu www.szukajwarchiwach.pl [dostęp z dn. 15.03.2016].
Google Scholar

Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej św. Krzyża w Warszawie, Akt zgonu nr 1799/ 1856. Materiał pochodzi z serwisu www.szukajwarchiwach.pl [dostęp z dn. 15.03.2016].
Google Scholar

Bartoszewicz J., Kościoły warszawskie rzymsko-katolickie opisane pod względem historycz-nym, Warszawa 1855.
Google Scholar

Bieniecki Z., Dom własny rzeźbiarza warszawskiego Jana Józefa Mantzla, „Rocznik War-szawski” 11/ 1972, s. 173-204.
Google Scholar

Cydzik J., Fijałkowski W., Wilanów – dzieje, architektura, konserwacja, Warszawa 1989.
Google Scholar

Dubrowska M., Rzemiosło artystyczne Minterów: 1828-1881, Warszawa 1987.
Google Scholar

Dwieście lat bielskiej nekropolii, „Бельскі гостінэць” 3/ 2000, nr 8-9. Artykuł zamieszczony na stronie: http://kamunikat.fontel.net [dostęp z dn. 22.03.2016 r.].
Google Scholar

Dzierżanowski W., Przewodnik warszawski informacyjno-adresowy na rok 1869, Warszawa 1869.
Google Scholar

Fijałkowski W., Mauzoleum Potockich w Wilanowie, „Spotkania z Zabytkami” 2011, nr 3-4, s. 38-41.
Google Scholar

„Gazeta Warszawska” 1857, nr 42, s. 6.
Google Scholar

Gomulicki W., Szmideberg I., Ilustrowany przewodnik po Warszawie, Warszawa 1880.
Google Scholar

Grygiel T., Dom Lesserów w Warszawie – nieznane dzieło „stylu maksymiliańskiego, w: Ar-chitektura XIX i początku XX wieku, red. Idem, Wrocław, Warszawa, Kraków 1991, s. 39-53.
Google Scholar

Ilustrowany przewodnik po Warszawie wraz z treściwym opisem okolic miasta, Warszawa 1893.
Google Scholar

„Kalendarz Warszawski Popularno-Naukowy J. Ungra” 1856, s. 109-111.
Google Scholar

Kalinowski K., Lubiąż, Wrocław, Warszawa, Kraków 1970.
Google Scholar

Kalinowski K., Rzeźba barokowa na Śląsku, Warszawa 1986.
Google Scholar

Katalog rysunków architektonicznych Henryka i Leandra Marconich w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, oprac. T.S. Jaroszewski i A. Rottermund, Warszawa 1977.
Google Scholar

„Korespondent Warszawski” 1831, nr 38, s. 99.
Google Scholar

Księga adresowa przemysłu fabrycznego w Królestwie Polskim na rok 1906, Warszawa 1905.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1830, nr 339, s. 1760.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1834, nr 47, s. 242.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1834, nr 249, s. 1376.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1837, nr 184, s. 2.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1848, nr 179, s. 858.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1850, nr 290, s. 1548.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1851, nr 284, s. 1490.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1851, nr 326, s. 1739-1740.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1852, nr 3, s. 9-10.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1852, nr 173, s. 915.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1852, nr 219, s. 1155.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1852, nr 223, s. 1175.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1852, nr 231, s. 1215.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1852, nr 283, s. 1482.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1852, nr 310, s. 1620-1621.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1852, nr 320, s. 1672.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1853, nr 38, s. 202.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1853, nr 152, s. 773.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1853, nr 196, s. 965.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1853, nr 204, s. 1005.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1853, nr 211, s. 1037.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1853, nr 225, s. 1109.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1853, nr 304, s. 1497.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1853, nr 322, s. 1589.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1853, nr 336, s. 1687.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1854, nr 6, s. 30.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1854, nr 123, s. 651.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1854, nr 179, s. 949.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1854, nr 208, s. 1094.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1854, nr 211, s. 1107.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1854, nr 267, s. 1364.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1854, nr 300, s. 1521.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1855, nr 65, s. 313. DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(02)79043-0
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1855, nr 70, s. 334.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1855, nr 18, s. 85.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1855, nr 202, s. 1038.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1855, nr 213, s. 1094-1095.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1855, nr 229, s. 1179.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1855, nr 280, s. 1422.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1855, nr 325, s. 1649.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1855, nr 346, s. 1765.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1856, nr 121, s. 619-620.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1856, nr 127, s. 655-656.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1856, nr 199, s. 1030.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1856, nr 215, s. 1110.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1857, nr 5, s. 21.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1857, nr 119, s. 629.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1857, nr 119, s. 630.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1857, nr 207, s. 1125. DOI: https://doi.org/10.1002/mmnd.48018570125
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1857, nr 257, s. 1386.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1858, nr 81, s. 413.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1858, nr 247, s. 1321.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1859, nr 46, s. 233.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1859, nr 171, s. 4. DOI: https://doi.org/10.1136/bmj.s4-1.113.171-a
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1859, nr 238, s. 1291.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1860, nr 146, s. 814.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1862, nr 13, s. 68.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1862, nr 47, s. 253.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1862, nr 238, s. 1371.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1862, nr 261, s. 1483.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1863, nr 204, s. 1009.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1864, nr 31, s. 190.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1864, nr 247, s. 1417.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1866, nr 274, s. 1609.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1867, nr 9, s. 45.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1867, nr 245, s. 1548.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1869, nr 12, s. 4.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1873, nr 250, s. 3.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1885, nr 343a, s. 3.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1886, nr 389a, s. 3.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1898, nr 77, s. 4. DOI: https://doi.org/10.1288/00005537-189801000-00048
Google Scholar

Kwiatkowska M.I., Melbechowska-Luty A., Antoni Messing (ok. 1822-1867), w: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r): malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 5, red. J. Derwojed, Warszawa 1993, s. 495.
Google Scholar

Kwiatkowska M.I., Józef Jan Mantzel – warszawski rzeźbiarz i przedsiębiorca, „Rocznik Warszawski” 26/ 1996, s. 47-76.
Google Scholar

Kwiatkowska M.I., Józef Jan Mantzel (1834-1904), w: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r): malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 5, red. J. Derwo-jed, Warszawa 1993, s. 333-335.
Google Scholar

Kwiatkowska M.I., Józef Jan Mantzel (ok. 1772-1846), w: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r): malarze, rzeźbiarze, graficy, red. J. Derwojed, t. 5, Warszawa 1993, s. 333.
Google Scholar

Kwiatkowska M.I., Rzeźbiarze warszawscy XIX wieku, Warszawa 1995.
Google Scholar

Lorentz S., Natolin, Warszawa 1948.
Google Scholar

Łoza S., Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954.
Google Scholar

Łoza S., Henryk Marconi i jego rodzina, Warszawa 1954.
Google Scholar

Pomniki święte w Warszawie, „Kalendarz Warszawski Popularno-Naukowy J. Ungra” 1855, s. 57-63.
Google Scholar

„Przewodnik Warszawski” 1/ 1826, s. 10.
Google Scholar

„Przewodnik Warszawski” 1/ 1826, s. 101.
Google Scholar

„Przewodnik Warszawski” 2/ 1827, s. 11.
Google Scholar

„Przewodnik Warszawski” 3/ 1829, s. 11.
Google Scholar

Reychman K., Szkice genealogiczne, Warszawa 1936.
Google Scholar

Rogalska B., Pałacyk przy Srebrnej, „Almanach Muzealny” 1/ 1997, s. 117-124.
Google Scholar

Roguska J., Warszawski pałacyk „Pod Karczochem” świadectwem trzech epok?, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 1982, z. 1-2, s. 109-127.
Google Scholar

Skimborowicz H., Gerson W., Wilanów. Album widoków i pamiątek, Warszawa 1877.
Google Scholar

Skorowidz mieszkańców miasta Warszawy z przedmieściami na rok 1854 ułożony pod kierun-kiem Zarządu Policji, Warszawa 1854.
Google Scholar

Sobieszczański F.M., Kościół oo. Reformatów w Warszawie, „Tygodnik Ilustrowany” 8/ 1863, nr 208, s. 364-365.
Google Scholar

Sobieszczański F.M., Warszawa. Wybór publikacji, t. 2, Warszawa 1967.
Google Scholar

Statua Matki Boskiej przed kościołem św. Antoniego w Warszawie, „Kłosy” 20/ 1875, nr 500, s. 52, 55.
Google Scholar

Szenic S., Cmentarz Powązkowski 1790-1850. Zmarli i ich rodziny, t. 1, Warszawa 1979.
Google Scholar

Szteinke A.J., Kościół Świętego Antoniego i klasztor franciszkanów-reformatów w Warszawie 1623-1987, Kraków 1990.
Google Scholar

Szulc E., Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie. Zmarli i ich rodziny, Warszawa 1989.
Google Scholar

Szulcowie J. i E., Cmentarz ewangelicko-reformowany w Warszawie. Zmarli i ich rodziny, Warszawa 1989.
Google Scholar

Świątek T.W., Rody starej Warszawy, Warszawa 2000.
Google Scholar

Taryfa domów miasta Warszawy i Pragi z planem ogólnym i 128 szczegółowych planików ulic i domów – ułożone przez inż. m. Warszawy H. Świątkowskiego, Warszawa 1852.
Google Scholar

„Tygodnik Ilustrowany” 7/ 1863, nr 192, s. 209.
Google Scholar

Tyszka A.T., Nekrologi „Kuriera Warszawskiego” 1821-1939, t. 2, 1846-1852, Warszawa 2004.
Google Scholar

Tyszka A.T., Nekrologi „Kuriera Warszawskiego” 1821-1939, t. 3, 1853-1858, Warszawa 2007.
Google Scholar

Tyszka A.T., Nekrologi „Kuriera Warszawskiego” 1821-1939, t. 4, 1859-1861, Warszawa 2012.
Google Scholar

Wóycicki K.W., Cmentarz Powązkowski pod Warszawą, t. 2, Warszawa 1856.
Google Scholar

Marta Wiraszka

saeculum.christianum@uksw.edu.pl
http://orcid.org/0000-0002-8634-2380

Affiliation:

IHS UKSW, Warszawa Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

dr Marta Wiraszka, wykładowca historii architektury w Instytucie Historii Sztuki UKSW w Warszawie. Zajmuje się zagadnieniami z historii urbanistyki i architektury XIX i pierwszej połowy XX w., w szczególności byłych kresów południowo-wschodnich Rzeczypospolitej oraz kaplic i mauzoleów budowanych na polskich cmentarzach wyznań chrześcijańskich.