Walory historyczno-kulturowe i artystyczne kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni

Jacek Bramorski

doi:10.26142/stgd-2024-007

Opublikowane: 20-12-2024

Tom 54 (2024)

Walory historyczno-kulturowe i artystyczne kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni

Jacek Bramorski

Studia Gdańskie

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.26142/stgd-2024-007

Abstrakt

W artykule podjęto problematykę wartości kulturowo-historycznych oraz artystycznych kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni. Świątynia ta jako jeden z pierwszych wybudowanych po wojnie kościołów w Gdyni stanowi świadectwo wiary i determinacji proboszcza ks. prałata Hilarego Jastaka oraz parafian i mieszkańców miasta. Kościół budowany był pomimo szykan ówczesnych władz komunistycznych jako wotum z okazji 1000-lecia Chrztu Polski. Jest dziełem wybitnych architektów: prof. Jana Borowskiego i prof. Leopolda Taraszkiewicza, którzy nadali mu monumentalny, modernistyczny charakter. Bardzo cenny pod względem artystycznym jest także wystrój kościoła, co w dużej mierze jest zasługą wspaniałych mozaik autorstwa gdańskiego plastyka Bogusława Marszala. Kościół jest świadkiem ważnych wydarzeń historycznych. Tutaj znajduje się Kaplica Stoczniowców, Portowców i Ludzi Morza, w której przechowywane są pamiątki dramatu Grudnia 1970 oraz sierpniowego zrywu Solidarności z 1980 roku. Wszystko to zdecydowało o wpisaniu kościoła do rejestru zabytków w 2015 roku. Wówczas rozpoczęły się prace konserwatorskie, mające na celu przywrócenie pierwotnego piękna tej słynnej świątyni nazywanej „perłą gdyńskiego modernizmu”.

Słowa kluczowe:

kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni, ks. Hilary Jastak, modernizm, konserwacja zabytków

Inne teksty tego samego autora

Jacek Bramorski, Antyczne źródła estetyki muzycznej , Studia Gdańskie: Tom 46 (2020)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Bramorski, J. (2024). Walory historyczno-kulturowe i artystyczne kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni. Studia Gdańskie, 54, 97–108. https://doi.org/10.26142/stgd-2024-007

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Abramowicz, A. 2021. Betonowe świątynie. Powojenne kościoły śródmieścia Gdyni. W: Gdyńskie perły, czyli więcej niż modernizm, Gdynia: Muzeum Miasta Gdyni, 58-93.
Google Scholar

Barton-Piórkowska, J. 2015. Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego – Kościół rzymskokatolicki parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Gdańsk: Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Google Scholar

Bednarska, B. 2006. Dulny Bernard. W: M. Sokołowska (red.), Encyklopedia Gdyni, Gdynia: Verbi Causa, 156.
Google Scholar

Bramorski, J. 2024, Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa jako modernistyczny zabytek Gdyni, Renowacje i Zabytki 3, 96-103.
Google Scholar

Bruno, F. 2005. Żelbetowe katedry dekady monumentalizmu. Odwołania do gotyku w polskiej architekturze lat trzydziestych XX wieku, Ikonotheka 19, 87-102.
Google Scholar

Brzeziński, P. 2010. Ballada o Janku Wiśniewskim, Biuletyn IPN. Pismo o najnowszej historii Polski 12, 75-79.
Google Scholar

Ciemnołoński, J. i Stankiewicz, J. 1990. Architekt Jan Borowski (1890-1966), Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 35(3-4), 243-252.
Google Scholar

Eisler, J. 2000. Grudzień 1970. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa: Sensacje XX wieku.
Google Scholar

Gromnicka, A. 2012. Wokół projektu Bazyliki Morskiej w Gdyni – dyskusje i polemiki. W: D. Konstantynów i M. Omilanowska (red.), Polska nad Bałtykiem. Konstruowanie identyfikacji kulturowej państwa nad morzem 1918–1939, Gdańsk: Wyd. słowo/obraz terytoria, 184-197.
Google Scholar

Hirsch, R. 2021. Ochrona i konserwacja historycznej architektury modernistycznej Gdyni, Gdańsk: Wyd. Politechniki Gdańskiej.
Google Scholar

Kołodziej, A. 2010. Gdyńscy komunardzi. Sierpień 1980 w Stoczni Gdynia, Warszawa: Wyd. Presspublica.
Google Scholar

Kwiatkowska, W. 1991, My trzymamy z Bogiem, Gdynia: Urząd Miejski w Gdyni.
Google Scholar

Mackiewicz, H. 2023, Zabytek Zadbany AD 2023, Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Google Scholar

Majewski, T. i Niedostatkiewicz, M. 2017. Techniczne uwarunkowania remontu wieży dzwonnicy Kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni. W: M. Kaszyńska (red.), Awarie budowlane. Zapobieganie, diagnostyka, naprawy, rekonstrukcje, Szczecin: Wyd. Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego, 195-204.
Google Scholar

Niedostatkiewicz, M. i Bramorski, J. 2023. Revitalizing the Sacral Complex of the Parish of the Sacred Heart of Jesus in Gdynia: A Comprehensive Restoration Project in Alignment with Monument Conservator's Guidelines and Technical Prerequisites, Modern Engineering 2, 19-48.
Google Scholar

Niedostatkiewicz, M. 2023. Prace remontowo-naprawcze w obiektach zabytkowych. Wybrane przykłady, Pelplin: Bernardinum.
Google Scholar

Pasternak, P. 2017. Gdyński olbrzym, czyli organy Zygmunta kamińskiego w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni. W: J. Bramorski (red.), Tożsamość muzyki sakralnej w dialogu z kulturą współczesną, Gdańsk: Wyd. Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki, 251-285.
Google Scholar

Sadowska, D. 2012. Rola i znaczenie strajków sierpniowych w Gdyni, Zeszyty Gdyńskie 7, 211-214.
Google Scholar

Sadowska, D. 2018. Niezłomny Kaszëba. Ksiądz Hilary Jastak (1914-2000), Biuletyn IPN. Pismo o najnowszej historii Polski 12, 80-91.
Google Scholar

Sadowska, D. 2020. Jak trwoga, to do księdza Jastaka. Biuletyn IPN. Pismo o najnowszej historii Polski 12, 94-101.
Google Scholar

Sołtysik, M. J. 2019. Kościoły międzywojennej Gdyni – kontekst urbanistyczny i architektura. W: M.J. Sołtysik, R. Hirsch (red.), Architektura XX wieku, jej badania i popularyzacja w Gdyni i w Europie, Gdynia – Gdańsk: Urząd Miasta Gdyni, 193-202.
Google Scholar

Sołtysik, M. 1993. Gdynia miasto dwudziestolecia międzywojennego. Urbanistyka i architektura, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, art. 3. pkt 1, Dz.U. 2003 nr 162 poz. 1568.
Google Scholar

Wąsowicz, J. 2009. Posługa duszpasterska ks. Prałata Hilarego Jastaka podczas strajków gdyńskich stoczniowców i portowców w czasie Sierpnia ’80, Zeszyty Gdyńskie 4, 89-139.
Google Scholar

Więckowiak, J. 2000. Kościół Katolicki w Gdyni, Gdynia- Pelplin: Bernardinum.
Google Scholar

Wójcicki, K. 2014. Rozmowy z księdzem Hilarym Jastakiem, Gdynia: Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna.
Google Scholar