Rola rodziców, nauczycieli i pasterzy wspólnot w formacji chrześcijańskiej dzieci i młodzieży w świetle wybranych pism Ojców Kapadockich

Stanisław Strękowski

doi:10.21697/snr.2022.59-60.1-2.2

Published: 2022-12-30

Vol. 26 No. 1-2(59-60) (2022)

The role of parents, teachers and community shepherds in formation Christian children and youth in the light of selected writings Cappadocian Fathers

Stanisław Strękowski

Studia nad Rodziną

Section: Artykuły

https://doi.org/10.21697/snr.2022.59-60.1-2.2

Abstract

Every human formation begins in the family environment, where in the ancient era, both in pagan, Jewish and Christian cultures, the father occupied a privileged position as the head of the family responsible for the functioning of this small community. The formation of Christian youth in antiquity was a great challenge for both parents and the church community and concerned the widely discussed issue of access to classical culture.

In the writings of St. Basil and St. Gregory of Nazianzus in the matter of youth formation, there are visible attempts to use the existing educational institutions for the purpose of building the intellectual foundations on which the edifice of the Christian faith should be built. Religious and moral teaching in the Judaic environment was also conducted by teachers sent by God, who, apart from parents, were Moses, priests, prophets, sages and scribes. The master/teacher-student relationship in ancient cultures mirrors the father-son relationship in family education. In Alexandria, from the time of the first Ptolemies, there was a research center called the Museion, a building dedicated to the Muses managed by a priest appointed by the king of this dynasty. In this center, many scientific disciplines were developed that were not dealt with by philosophers and rhetoricians who ran their own schools. The broadly understood Hellenic culture, whose achievements are used to stimulate spiritual and intellectual development in man, are not to be despised and rejected.

In the Regulae fusius tractatae, Basil the Great indicates some methods that the superior of a fraternity should use. It is obvious that the model of the teacher, both for himself and for his superiors, was Jesus Christ, who himself indicated that the greatest commandment that he leaves to his disciples is love. It is very important to constantly watch over the behavior of young people and immediately correct mistakes so that they do not perpetuate. In the family, such people are parents who raise their children with patience and love. Therefore, the Bishop of Caesarea advises that over the boys, someone older, more experienced than others, and known for his patience, be appointed over the boys, so that he can correct the faults of the young with fatherly kindness and words full of wisdom, so that the correction of the transgression will take place in the young man, and the soul will exercise at the same time. mastering the passions. The same method that St. Basil recommends young people to repeat exercises aimed at mastering carnal passions.

Keywords:

parents, teachers, shepherds, upbringing, Cappadocian Fathers

Most read articles by the same author(s)

Stanisław Strękowski, Reconciliation in the family on the basis of Shepherd of Hermas , Studia nad Rodziną: Vol. 18 No. 1(34) (2014): Dialog i pojednanie w rodzinie

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Strękowski, S. (2022). The role of parents, teachers and community shepherds in formation Christian children and youth in the light of selected writings Cappadocian Fathers. Studia Nad Rodziną, 26(1-2(59-60), 11–29. https://doi.org/10.21697/snr.2022.59-60.1-2.2

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Źródła
Google Scholar

Basilius Magnus, Epistulae, PG 32, k. 220-1112, tłum. W. Krzyżaniak, w: Św. Bazyli Wielki, Listy, Warszawa 1972.
Google Scholar

Basilius Magnus, Asceticon magnum sive Quaestiones (Regulae brevius tractatae), PG 31, k. 1052-1305; Reguły krótsze, tłum. J. Naumowicz, w: Św. Bazyli Wielki, Pisma ascetyczne, t. 2, ŹM 5, Kraków-Tyniec 1995, s. 183-453.
Google Scholar

Basilius Magnus, Asceticon magnum sive Quaestiones (Regulae fusius tractatae), PG 31, k. 901-1052; Reguły dłuższe, tłum. J. Naumowicz, w: Św. Bazyli Wielki, Pisma ascetyczne, t. 2, ŹM 6, Kraków-Tyniec 1995, s. 39-181.
Google Scholar

Basilius Magnus, Regulae morales, PG 31, k. 692-869, tłum. J. Naumowicz, w: Św. Bazyli Wielki, Pisma ascetyczne, t. 1, ŹM 5, Kraków-Tyniec 1994, s. 104-247.
Google Scholar

Gregorius Nyssenus, In Ecclesiasten homiliae, ed. P. Alexander, GNO 5, s. 195-442, tłum. M. Przyszychowska, w: Grzegorz z Nyssy, Homilie do Eklezjastesa, ŹMT 51, Kraków 2009.
Google Scholar

Gregorius Nyssenus, Vita sanctae Macrinae, ed. W. Callahan, GNO VIII/1, Leiden 1952, s. 370-414, tłum. W. Kania w: Św. Grzegorz z Nyssy, Życie św. Makryny, „Analecta Cracoviensia” 1971, t. 3, s. 387-404.
Google Scholar

Gregorius Nazianzenus, Epistulae, PG 37, k. 21-388; Listy, tłum. J. Stahr, POK 15, Poznań 2005 (reprint).
Google Scholar

Gregorius Nazianzenus, Orationes, 1-3, ed. J. Bernardi, SCh 247, Paris 1978, 4-5, ed. J. Bernardi, SCh 309, Paris 1983; 6-12, ed. M. A. Calvet-Sebasti, SCh 405, Paris 1995; 13-19, PG 35, k. 852-1064; 20-23, ed. J. Mossay, SCh 270, Paris 1980; 24-26, wyd. J. Mossay, SCh 284, Paris 1981; 27-31, ed. P. Gallay, SCh 250, Paris 1978; 32-37, ed. P. Gallay – C. Moreschini, SCh 318, Paris 1985; 38-41, ed. P. Gallay – C. Moreschini, SCh 358, Paris 1990; 42-43, ed. J. Bernardi, SCh 384, Paris 1992; 44-45, PG 36, k. 608-664; tłum. Św. Grzegorz z Nazjanzu, Mowy wybrane, Warszawa 1967; Mowy (wybór), tłum. J. M. Szymusiak, w: Idem, Grzegorz Teolog. U źródeł chrześcijańskiej myśli IV wieku, Poznań 1965, s. 257-393.
Google Scholar

Plutarchus Chaeronesis, Coniugalia praecepta, ed. W. Paton, J. Wegenhaupt, praefationem scr. M. Pohlenz, vol. I, Leipzig 1925, tłum. Z. Abramowiczówna, w: Plutarch z Cheronei, Moralia. Wybór pism filozoficzno-popularnych, Wrocław 2005, s. 50-70.
Google Scholar

Opracowania
Google Scholar

Aleksandrowicz T., Polityczna rola oratorstwa w działalności Gajusza Juliusza Cezara, w: A. Kunisz (red.), Rzym antyczny: polityka i pieniądz, t. 2, Katowice 1997, s. 38-49.
Google Scholar

Cattaneo E., „Rendila perfetta nell’amore”. Il tema della chiesa nella „Didache” (9-10). Antecedenti e prolungamenti, w: E. Cattaneo, Evangelo, chiesa e carità nei Padri, Roma 1995, s. 13-28.
Google Scholar

Ciemała M., Słowo Boże a życie osobiste i wspólnotowe według pierwotnej katechezy cenobickiej, „Polonia Sacra” 2017, t. 1, nr 3/48, s. 67-83.
Google Scholar

Ciesielski M., Rola wychowawcza ojca w rodzinie rzymskiej według Plutarcha z Cheronei, „Studia Europea Gnesiensia” 2014, t. 9, s. 57-73.
Google Scholar

Cohen A., Talmud. Syntetyczny wykład na temat Talmudu i nauk rabinów dotyczących religii, etyki i prawodawstwa, Warszawa 1995.
Google Scholar

Daniel-Rops H., Życie codzienne w Palestynie w czasach Chrystusa, Warszawa 2001.
Google Scholar

Di Cintio L., Pater patriae e maiestas: un possibile nuovo modello normativo, „Iura and Legal Systems” 2019, vol. 6, nr 2, s. 9-20.
Google Scholar

Dölger E. G., Nonna. Ein Kapitel über christliche Volksfrömmigkeit des vierten Jahrhunderts, „Antike und Christentum” 1936, vol. 5, s. 44-75.
Google Scholar

Drączkowski F., Koncepcja wychowania chrześcijańskiego w ujęciu Klemensa Aleksandryjskiego oraz Jana Chryzostoma, „Vox Patrum” 2009, t. 53-54, s. 313-328.
Google Scholar

Dujarier M., L’Église-Fraternité. Les origines de l’expression „adelphotes-fraternitas” aux trois premiers siécles du christianisme, Paris 1991.
Google Scholar

Dusik-Krupa E., Argumentacja i przykład jako podstawowe narzędzia dydaktyczne służące ukształtowaniu wczesnochrześcijańskiego vir bonus w świetle „O wychowaniu dzieci” Jana Chryzostoma. Zarys zagadnienia, w: J. C. Kałużny (red.), Starożytność chrześcijańska. Materiały zebrane, t. 4, Kraków 2016, s. 37-51.
Google Scholar

Dybski H., Życie monastyczne w ujęciu Bazylego Wielkiego i Grzegorza z Nazjanzu, „Studia Teologiczne. Białystok. Drohiczyn. Łomża” 2010, t. 28, s. 25-41.
Google Scholar

Eckmann A., Starożytna rodzina grecka i rzymska, „Vox Patrum” 1985, t. 8-9, s. 29-50.
Google Scholar

Filipiak M., Problematyka Społeczna w Biblii, Warszawa 1985.
Google Scholar

Girardi M., Apostoli e discepoli nel pensiero di Basilio di Cesarea, w: S.A. Panimolle, Dizionario di Spiritualità Biblico-Patristica, vol. 4, Apostolo-Discepolo-Missione, Roma 1993, s. 333-358.
Google Scholar

Górniewicz J., Mistrz, nauczyciel, wychowawca pokoleń, „Pedagogika Społeczna” 2017, t. 16, nr 2, s. 9-32.
Google Scholar

Grzywaczewski J., Rady św. Bazylego dla młodzieńców, „Ateneum Kapłańskie” 2016, t. 167, z. 1(644), s. 16-29.
Google Scholar

Fraser P. M., Ptolemaic Alexandria, vol. I, Oxford 1972, s. 305-335.
Google Scholar

Jundziłł J., Rodzina rzymska w czasach prosperity i przemian ideowych II wieku. Apulejusz, Fronton, Marek Aureliusz i Tertulian, Bydgoszcz 1996.
Google Scholar

Korus K., Program wychowawczy Plutarcha z Cheronei, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978.
Google Scholar

Kosznicki M., Kształcenie i wychowanie w literaturze zachodniego chrześcijaństwa od I do IV wieku, Gdańsk 1999.
Google Scholar

Kosznicki M., Idee edukacyjne późnoantycznej sofistyki IV wieku, Gdańsk 2014.
Google Scholar

Momigliano A., Macrina: una santa aristocratica vista dal fratello, w: G. Arrigoni (a cura di), Le donne in Grecia, Roma-Bari 2008, s. 331-344.
Google Scholar

Moreschini C., I Padri Cappadoci. Storia, letteratura, teologia, Roma 2008.
Google Scholar

Pałubicki W., Iluk J., Małżeństwo i rodzina w dawnym judaizmie i starożytnym chrześcijaństwie, Gdańsk 1995.
Google Scholar

Stępniewska A., Święta Emmelia – matka św. Bazylego Wielkiego i Grzegorza z Nyssy, „Vox Patrum” 2005, t. 48, s. 67-77.
Google Scholar

Stępniewska A., Święta Nonna – matka św. Grzegorza z Nazjanzu w jego twórczości poetyckiej, „Vox Patrum” 2008, t. 52, s. 1039-1047.
Google Scholar

Strękowski S., Małżeństwo i rodzina w pismach Ojców Kapadockich, Warszawa 2021.
Google Scholar

Strękowski S., Troska o czystość wiary w rodzinie i we wspólnotach eklezjalnych na podstawie pism św. Grzegorza z Nazjanzu, „Studia Ełckie” 2015, t. 17, nr 3, s. 173-190.
Google Scholar

Szada M., Konstrukcja wizerunku Makryny w pismach Grzegorza z Nyssy na tle literackiej tradycji przedstawiania heroicznej kobiety, „Vox Patrum” 2013, t. 60, s. 359-383.
Google Scholar

Szram M., „Wszystko ma swój czas”. Patrystyczna egzegeza Księgi Eklezjastesa 3, 1-8, „Verbum Vitae” 2019, t. 35, s. 345-372.
Google Scholar

Szwarc U., Dzieci i ich wychowanie w Starym Testamencie, w: G. Witaszek (red.), Życie społeczne w Biblii, Lublin 1997, s. 227-247.
Google Scholar

Szymańska B. E., Aktualność nauczania św. Bazylego Wielkiego na temat posługi przełożonego, „Studia Gdańskie” 2011, t. 29, s. 15-28.
Google Scholar

Szymusiak J. M., Grzegorz Teolog. U źródeł chrześcijańskiej myśli IV wieku, Poznań 1965.
Google Scholar

Taranto S., L’esegesi morale di Gregorio Nisseno nelle Omelie sull’Ecclesiaste (VI-VIII), „Annali di Studi Religiosi” 2004, vol. 5, s. 441-462.
Google Scholar

Wacławik D., Uświęcenie człowieka w nauczaniu świętego Bazylego Wielkiego, Poznań 1995.
Google Scholar

Żyromski M., Pozycja ojca (pater familias) w wychowaniu w rodzinie rzymskiej, w: J. Jundziłł (red.), Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX, Materiały z konferencji naukowej Katedry Historii Wychowania – czerwiec 1993, Bydgoszcz 1994, s. 75-80.
Google Scholar