Fotografia w kole hermeneutycznym. "Koncert dla Berkutu" z protestu w Kijowie

Marek Maksymczak

doi:10.21697/zk.2025.12.31

Opublikowane: 2025-12-15

Nr 12 (2025)

Fotografia w kole hermeneutycznym. "Koncert dla Berkutu" z protestu w Kijowie

Marek Maksymczak

Załącznik Kulturoznawczy

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zk.2025.12.31

Abstrakt

Artykuł stanowi wnikliwą analizę fotografii "Koncert dla Berkutu", autorstwa Markijana i Ołeha Macechów oraz Andrija Meakowskijego, wykonanej w 2013 roku w Kijowie podczas rewolucji godności. Zdjęcie zostało omówione w perspektywie historycznej, jak również hermeneutycznej. W rozpoznaniu wstępnym praca mówi o kontraście między dwoma stronami konfliktu: protestującym a policjantami, co w trakcie lektury zostało poddane rewizji, umożliwiającej dotarcie do prawdy kompozycji, jej fenomenu i wizualnego sensu, które zasadzają się na interesującej zależność semantyki zdjęcia od jej syntaksy. To okazało się rozstrzygające w określeniu ikoniczności dzieła, która nie jest tu rozumiana jako „ikona” danych wydarzeń, lecz wyjątkowy zestrój formy i treści, charakterystyczny dla nielicznych realizacji o wysokiej wartości artystycznej. Do takich prac można zaliczyć Koncert dla Berkutu, którego ikoniczność polega na semantycznej produktywność strukturalnych cech realizacji.

Słowa kluczowe:

fotografia, rewolucja godności, hermeneutyka

Podobne artykuły

Magdalena Szczypiorska-Chrzanowska, „…testament zapisany na zdjęciu: oto tak wszystko powinno wyglądać”: fotografia między narracją o katastrofie a katastrofą narracji – na przykładzie opowiadania Savyon Liebrecht „Album mamy” , Załącznik Kulturoznawczy: Nr 11 (2024)
Paweł Kuciński, Kulturowe czy polityczne wojny domowe? Mit i rewolucja w prawicowej poezji dwudziestolecia międzywojennego , Załącznik Kulturoznawczy: Nr 8 (2021)
Izabela Tomczyk-Jarzyna, Photography and Nostalgia. About the "Cold War" Film by Paweł Pawlikowski , Załącznik Kulturoznawczy: Nr 11 (2024)
Elżbieta Stachowiak-Dudzik, Wokół estetyki filmowej kulturotwórczych żywiołów. Analiza wybranych kadrów z filmu „Romeo i Julia" Baza Luhrmanna , Załącznik Kulturoznawczy: Nr 11 (2024)
Krzysztof Loska, Teoria krajobrazu (fūkeiron)Masao Matsudy jako narzędzie krytyki politycznej w japońskim filmie i fotografii , Załącznik Kulturoznawczy: Nr 12 (2025)

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Maksymczak, M. (2025). Fotografia w kole hermeneutycznym. "Koncert dla Berkutu" z protestu w Kijowie. Załącznik Kulturoznawczy, (12), 599–617. https://doi.org/10.21697/zk.2025.12.31

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Stanisław Czekalski, ‘Close reading’ fotografii reporterskiej: Nick Ut, ‘Groza wojny’, „Biuletyn Historii Sztuki”, tom 85, 4(2023), s. 83-98. DOI: https://doi.org/10.36744/bhs.1730
Google Scholar

Декомунізували 1320 пам'ятників Леніну, Бандері поставили 4, „Українська правда” 16.01.2017, https://pda.pravda.com.ua/news/id_7132563/ (dostęp 29.05.2025).
Google Scholar

Hans-Georg Gadamer, Język i rozumienie, wybór, przekład i posłowie P. Dehnel i B. Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003.
Google Scholar

Hans-Georg Gadamer, Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przeł. B. Baran, Wydawnictwo Inter Esse, Kraków 1993.
Google Scholar

Vicki Goldberg, The Power of Photography: How Photographs Changed Our Lives, Abbeville Publishing Group, New York-London 1991.
Google Scholar

Robert Hariman, John Louis Lucaites, No Caption Needed: Iconic Photographs, Public Culture, and Liberal Democracy, The University of Chicago Press, Chicago-London 2007.
Google Scholar

Martin Heidegger, Bycie i czas, przeł. i przypisami opatrzył B. Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
Google Scholar

Martin Heidegger, Holzwege, [w:] idem, Gesamtsausgabe, Wydawnictwo Vittorio Klostermann, Frankfurt am Mein 1978.
Google Scholar

Liana Hurska-Kowalczyk, Rola opozycji parlamentarnej w rewolucji godności – Euromajdanie (2013-2014), [w:] Rewolucja w imię godności. Ukraiński Euromajdan 2013-2014, red. nauk. G. Skrukwa, M. Studenna-Skrukwa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015, ss. 66-84.
Google Scholar

Michał Januszkiewicz, W-koło hermeneutyki literackiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007
Google Scholar

Maciej Potępa, Przełom w hermeneutyce – F. D. Schleiermacher, „Edukacja Filozoficzna” 1991, vol. 11.
Google Scholar

Katarzyna Rosner, Hermeneutyczny model obcowania z tekstem literackim, [w:] Problemy teorii literatury. Seria 4. Prace z lat 1985-1994, red. H. Markiewicz, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1999, ss. 164-174.
Google Scholar

Ewa Sułek, Chłopak z pianinem. O sztuce i wojnie na Ukrainie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.
Google Scholar

Cezary Woźniak, Martina Heideggera myślenie sztuki, Universitas, Kraków 1997.
Google Scholar

Źródła internetowe
Google Scholar

Accountability for killings in Ukraine from January 2014 to May 2016, dokument wydany online przez: Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights w 2016 r., https://www.ohchr.org/sites/default/files/Documents/Countries/UA/OHCHRThematicReportUkraineJan2014-May2016_EN.pdf (dostęp 29.05.2025).
Google Scholar

Дмитрий Бальтерманц: «так это было…», 9.06.2020 r., https://diletant.media/articles/45288006/ (dostęp 26.08.2025).
Google Scholar

Erica Buist, That’s me in the picture: Markiyan Matsekh plays the piano for riot police in Kiev, 7 December 2013, „The Guardian”, 5.12.2014, https://www.theguardian.com/artanddesign/2014/dec/05/thats-me-in-picture-ukraine-protest-piano-matsekh (dostęp 29.05.2025).
Google Scholar

Spis ilustracji:
Google Scholar

1. Markijan Macech, Ołeh Macech, Andrij Meakowskij, Koncert dla Berkutu, 2013. Dzięki uprzejmości autorów, fot. Andrij Meakowskij.
Google Scholar

2. Caspar David Friedrich, Wędrowiec nad morzem mgły, 1818, olej, płótno, ze zbiorów Hamburger Kunsthalle, źródło: domena publiczna Wikimedia Commons.
Google Scholar

3. Ołeh Macech, bez tytułu, 2013, repr. za: Ewa Sułek, Chłopak z pianinem, Warszawa 2018, s. 32.
Google Scholar

4. Andrij Meakowskij, bez tytułu, 2013, fot. dzięki uprzejmości autora.
Google Scholar

5. Dmitri Baltermants, Czajkowski, 1945 r., repr. za: https://diletant.media
Google Scholar

6. Anonim, bez tytułu [Rosyjski żołnierz w parku w Groznym], 6.02.1994 r., fot. Agencja Reuters, repr. za: http://empiresilesia.pl
Google Scholar