Utrata urzędu proboszcza

JÓZEF WROCEŃSKI

doi:10.21697/pk.2020.63.1.01

Opublikowane: 2020-03-31

Tom 63 Nr 1 (2020)

Utrata urzędu proboszcza

JÓZEF WROCEŃSKI

Prawo Kanoniczne

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/pk.2020.63.1.01

Abstrakt

Z urzędem proboszcza istotowo związana jest pasterska troska o powierzoną mu wspólnotę wiernych. Oznacza to, że do spełnienia swej misji został on powołany na podstawie uczestniczenia razem z biskupem w kapłaństwie Chrystusa i powierzonego sobie urzędu. Z tej racji proboszcz cieszy się w prawie określoną stabilnością, która ma na celu ścisłe i trwałe związanie go z powierzonym mu ludem, mobilizowanie go do ofiarnej i owocnej pracy duszpasterskiej. Jednakże stabilność ta nie ma charakteru bezwzględnego. Stąd też prawodawca kodeksowy zniósł urząd proboszcza nieusuwalnego, ponadto proboszcz swego urzędu nie sprawuje w sposób autonomiczny i bez żadnej zależności, lecz z upoważnienia biskupa diecezjalnego, który z mocy prawa Bożego jest pasterzem Kościoła partykularnego. Ze względu na dobro wiernych albo konieczność lub pożytek Kościoła albo też inne okoliczności życiowe tenże prawodawca przewiduje kilka sposobów utraty urzędu proboszcza. Na podstawie norm ogólnych urząd kościelny, w tym także urząd proboszcza, traci się po upływie czasu, po osiągnięciu określonego prawem wieku, na skutek rezygnacji, przeniesienia, usunięcia, a także pozbawienia. Naturalną przyczyną utraty każdego urzędu kościelnego jest śmierć osoby go piastującej. Pomimo tych postanowień prawodawca kościelny dla urzędu proboszcza odrębnie określa sposoby utraty, zaliczając do nich usunięcie lub przeniesienie dokonane zgodnie z przepisami prawa, zrzeczenie się dla słusznej przyczyny oraz upływ czasu. Szczególnie w przypadku usunięcia lub przeniesienia przewiduje specjalne procedury administracyjne. Chodzi nie o karne, lecz czysto administracyjne usunięcie lub przeniesienie proboszcza do innej parafii lub na inny urząd, ze względu na dobro wiernych. Wyodrębnienie tych dwóch procedur, które są znane w Kościele od dawna, wynika przede wszystkim z doniosłej roli, jaką w życiu wspólnoty parafialnej ma do spełnienia proboszcz oraz z faktu stałości jego urzędu. Procedury te mają na celu wyeliminowanie sytuacji, w której określone nadużycia ze strony proboszcza mogłyby pozbawić wiernych dóbr duchowych, do których mają prawo, nie pomijając też dobra proboszcza. Wszystkie sposoby utraty urzędu proboszcza, oprócz skutków szczegółowych określonych przez prawodawcę, powodują wakat parafii.

Słowa kluczowe:

urząd kościelny; utrata urzędu; proboszcz; procedura; prawodawca kościelny; skutki prawne

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

WROCEŃSKI, J. (2020). Utrata urzędu proboszcza . Prawo Kanoniczne, 63(1), 3–33. https://doi.org/10.21697/pk.2020.63.1.01

Cited by / Share

Bibliografia

A. Źródła
Google Scholar

Aby byli jedno. Drugi Synod Diecezji Sandomierskiej, Sandomierz 1999.
Google Scholar

I Synod Diecezji Ełckiej, Ełk 1999.
Google Scholar

I Synod Archidiecezji Białostockiej, Białystok 2000.
Google Scholar

I Synod Diecezji Łomżyńskiej, Łomża 2005.
Google Scholar

IV Synod Diecezji Tarnowskiej, Tarnów 1999.
Google Scholar

BENEDICTUS XVI, Motu proprio Antiqua ordinatione, AAS 100(2008) 513-538.
Google Scholar

CODEX IURIS CANONICI Pii X Pontificis Maximi iusu digestus Benedicti Papae XV auctoritae promulgatus, Roman 1936.
Google Scholar

CODEX IURIS CANONICI auictoritatae Joannie Pauli PP. II promulgatus. Kodeks Prawa Kanonicznego, przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Pallottinum 1984.
Google Scholar

Drugi Synod Częstochowski, Częstochowa 1987.
Google Scholar

JAN PAWEŁ II, Konstytucja apostolska Spirituali militum curae, AAS 78(1986) 481-486.
Google Scholar

JAN PAWEŁ II, Konstytucja apostolska Pastor Bonus, w: Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór Źródeł, red. W. Kacprzyk, M. Sitarz, Lublin 2006, s. 217-257.
Google Scholar

PAWEŁ VI, Motu proprio Ecclesiae Sanctae, AAS 58(1966) 757-787.
Google Scholar

Pierwszy Synod Diecezji Warszawsko-Praskiej, Warszawa 2000.
Google Scholar

Pierwszy Synod Diecezji Kaliskiej, Kalisz 2009.
Google Scholar

Pierwszy Synod Diecezji Toruńskiej, Toruń 2011.
Google Scholar

Sobór Watykański II, Dekret Christus Dominus, w Sobór Watykański II Konstytucje Dekrety Deklaracje, Pallottinum 2002, s. 236-258.
Google Scholar

Synod Archidiecezji Przemyskiej 1995-2000, Przemyśl 2000.
Google Scholar

Uchwały XLII Synodu Płockiego, w: Miesięcznik Pasterski Płocki LXXXVI(1991).
Google Scholar

Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego, Dz. U. 2014 poz.1741.
Google Scholar

B. Literatura
Google Scholar

CHIAPETTA L., Il Codice di Diritto Canonico. Commento giuridico-pastorale, Napoli 1988.
Google Scholar

DZIERŻON G., Przeniesienie z urzędu kościelnego (kan. 190-191), Seminare 26(2009), s. 159-170.
Google Scholar

GROCHOLEWSKI Z., Transferimento e remozione del parroco, w: La parrocchia, Città del Vaticano 1997.
Google Scholar

KRUKOWSKI J., Procedura przy usuwaniu lub przenoszeniu proboszczów, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. V, red. J. Krakowski, Pallottinum 2007.
Google Scholar

KRUKOWSKI J., Parafie, proboszczowie i wikariusze parafialni, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. II/1, red. J. Krukowski, Pallottinum 2005.
Google Scholar

KRUKOWSKI J., Prawo administracyjne w Kościele, Warszawa 2011.
Google Scholar

LEWICKA M., Rezygnacja, w: Encyklopedia Katolicka, t. XVII, Lublin 2012.
Google Scholar

LESZCZYŃSKI G., Kościelna procedura administracyjna w Kodeksie Prawa Kanonicznego Jana Pawła II, Warszawa 2008.
Google Scholar

LESZCZYŃSKI G., Procedura rekursu do II Sekcji Sygnatury Apostolskiej, Prawo Kanoniczne 57(2014 nr 2, s. 71-90. DOI: https://doi.org/10.21697/pk.2014.57.2.04
Google Scholar

PAWLUK T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. IV, Olsztyn 1990.
Google Scholar

PIERONEK T., Administracyjne usunięcie lub przeniesienie proboszcza, Prawo Kanoniczne 32(1989) nr 1.2, s. 27-44. DOI: https://doi.org/10.21697/pk.1989.32.1-2.02
Google Scholar

SĄDEL J., Kanoniczne powierzenie urzędu kościelnego w Kodeksach Prawa Kanonicznego z 1917 i 1983 r., Rzeszów 2008.
Google Scholar

SOBAŃSKI R., Utrata urzędu kościelnego, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. I, red. J. Krakowski, Pallottinum 2003.
Google Scholar

SZTAFROWSKI E., Podręcznik prawa kanonicznego, t. I, Warszawa 1985.
Google Scholar

SZTAFROWSKI E., Pozycja proboszcza w prawie kodeksowym, Prawo Kanoniczne 35(1992) nr 1-2, s. 35-70. DOI: https://doi.org/10.21697/pk.1992.35.1-2.03
Google Scholar

STOKŁOSA M., Utrata stanu duchownego w aktualnym ustawodawstwie Kościoła łacińskiego, Warszawa 2015.
Google Scholar

WITCZAK H., KAWAŁKO A., Prawo spadkowe, Warszawa 2008.
Google Scholar

ŻUROWSKI M., Problem władzy i powierzania urzędów w Kościele katolickim, Kraków 1984.
Google Scholar

JÓZEF WROCEŃSKI

https://orcid.org/0000-0003-4817-9196

Afiliacja:

Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polska

Biogram

Ks. prof. dr hab. Józef Wroceński, kapłan Zgromadzenia Księży Sercanów, profesor nauk prawnych Wydziału Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. W latach 1999-2005 prodziekan, a w latach 2005-2012 dziekan Wydziału; kierownik Katedry Ustroju Kościoła i Kanonicznych Form Życia Konsekrowanego. Specjalista z zakresu kanonicznego prawa osobowego; zajmuje się również strukturą wewnętrzną Kościoła i jego relacjami z państwem. Autor licznych publikacji. Redaktor Naczelny wydziałowego czasopisma „Prawo Kanoniczne” UKSW, Zastępca Redaktora Naczelnego czasopisma „Kościół i Prawo” KUL.