Zasadnicze zmiany w kanonicznym życiu kontemplacyjnym mniszek według konstytucji apostolskiej Vultum Dei quaerere i instrukcji Cor orans

BOŻENA SZEWCZUL

doi:10.21697/pk.2019.62.1.03

Opublikowane: 2019-03-09

Tom 62 Nr 1 (2019)

Zasadnicze zmiany w kanonicznym życiu kontemplacyjnym mniszek według konstytucji apostolskiej Vultum Dei quaerere i instrukcji Cor orans

BOŻENA SZEWCZUL

Prawo Kanoniczne

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/pk.2019.62.1.03

Abstrakt

Konstytucja apostolska papieża Franciszka o życiu kontemplacyjnym kobiet Vultum Dei quaerere opublikowana 29.06.2016 r. oraz instrukcja wykonawcza Cor orans opublikowana 1.04.2018 r. przez Kongregację ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego wprowadza szereg zmian w życie mniszek klauzurowych. Było to konieczne, ponieważ poprzednia konstytucja apostolska Sponsa Christi dotycząca życia zakonnic, przygotowana przez papieża Piusa XII, została opublikowana 66 lat temu, 21.01.1915 r. Długi okres czasu dzielący obie konstytucje powoduje m.in., że zmiany wprowadzone przez nowe dokumenty są daleko idące i powodują częściową derogację czterech kanonów Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku nadal obowiązujących oraz całkowite uchylenie niektórych wcześniejszych, pozakodeksowych norm prawnych dotyczących zakonnic. Nowością (Novum) opublikowanych dokumentów jest przede wszystkim to, że wszystkie klasztory mniszek mają obowiązek przynależności do odpowiedniej federacji; opis wymaganych warunków koniecznych do otrzymania przez klasztor rzeczywistej i sądowniczej autonomii oraz przyczyny jej utraty; zmiany w instytucji klauzury i ekslaustracji mniszek, a także przedłużenie wstępnej formacji mniszek i wprowadzenie w niej dodatkowych, obowiązkowych etapów, czyli okresu aspirantury i postulatu. Zmiany te dokonują się poprzez przywołanie definicji kanonicznego życia kontemplacyjnego, sformułowanej przez papieża Piusa XI w przypomnianej wyżej konstytucji Sponsa Christi, a przywołanej ponownie przez papieża Franciszka w konstytucji Vultum Dei quaerere. Tego typu struktura artykułu wydawała się konieczna, aby czytelnik mógł dokonać oceny zmian w życiu zakonnic, a przede wszystkim uzyskać odpowiedź na pytanie: czy zmiany te skuteczniej doprowadzą zakonnice do kontemplacji wewnętrznej? W artykule znalazły się również ogólne fakty historyczne i statystyczne dotyczące życia zakonnic.

Słowa kluczowe:

mniszka; kanoniczne życie kontemplacyjne; autonomia; klauzura; federacje; formacja zakonna

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

SZEWCZUL , B. (2019). Zasadnicze zmiany w kanonicznym życiu kontemplacyjnym mniszek według konstytucji apostolskiej Vultum Dei quaerere i instrukcji Cor orans. Prawo Kanoniczne, 62(1), 53–82. https://doi.org/10.21697/pk.2019.62.1.03

Cited by / Share

Bibliografia

ŹRÓDŁA:
Google Scholar

BENEDYKT Z NURSJI, Reguła (przekład A. Świderkówna), Tyniec 1972.
Google Scholar

Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus. Kodeks Prawa Kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Pallottinum 1984.
Google Scholar

Codex Iuris Canonici Pii X Pontificis Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus, Typis Polyglottis Vaticanis 1943.
Google Scholar

Communicationes 2(1970), s. 179.
Google Scholar

CONGREGAZIONE PER GLI ISTUTI DI VITA CONSACRATA E LE SOCIETÀ DI VITA APOSTOLICA, Cor orans, istruzione applicativa della Costituzione Apostolica „Vultum Dei quaerere” sulla vita contemplativa femminile https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2018/05/15/0350/00749.pdf
Google Scholar

FRANCESCO, Costituzione apostolica «Vultum Dei quaerere» sulla vita contemplativa femminile, http://w2.vatican.va/content/francesco/it/apost_constitutions/documents/papa-francesco_costituzione-ap_20160629_vultum-dei-quaerere.html
Google Scholar

JAN PAWEŁ II, Posynodalna adhortacja apostolska o życiu konsekrowanym i jego misji w Kościele i świecie «Vita consecrata», Warszawa-Ząbki 1996, nr 36-37.
Google Scholar

Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. P. Majer, Kraków 2011.
Google Scholar

KONGREGACJA INSTYTUTÓW ŻYCIA KONSEKROWANEGO I STOWARZYSZEŃ ŻYCIA APOSTOLSKIEGO, Instrukcja o życiu kontemplacyjnym i klauzurze mniszek «Verbi sponsa», Poznań 1999.
Google Scholar

KONGREGACJA ZAKONÓW I INSTYTUTÓW ŚWIECKICH, Instrukcja o życiu kontemplacyjnym i o klauzurze mniszek «Venite seorsum», 15.08.1969, Acta Apostolicae Sedis 61(1969), s. 674-690; tekst polski w: Paweł VI, Charyzmat życia zakonnego. Przemówienia i dokumenty, opr. A. Żuchowski, T. Sułowska, Poznań-Warszawa 1974, s. 283-302.
Google Scholar

LEO XIII, Const. Conditae a Christo, 8 dec. 1900, Acta Sanctae Sedis 33(1900)341-347; Codex Iuris Canonici Fontes, vol. III, Romae 1933, nr 644; także w: Enchiridion della Vita Consacrata. Dalle Decretali al rinnovamento post-conciliare nr 766-792, s. 451-460; także w: E. SASTRE SANTOS, El ordenamiento de los institutos de votos simples según las Normae de la Santa Sede (1854-1958), Roma-Madrid 1993, Apéndice documental nr 56, s. 260-266.
Google Scholar

PAULUS VI, Littarea apostolicea motu proprio Facultates et privilegia quaedam Episcopis conceduntur «Pastorale munus» 30 nov. 1963, nr 34, Acta Apostolicae Sedis, 56(1964), s. 5-12.
Google Scholar

PIUS V, Const. Circa pastoralis, 29 maii 1566, CICFontes, vol. I, nr 112; Tenże, Const. apost. Lubricum vitae genus, 17 nov. 1568, Bullarium Diplomatum et Privilegiorum sanctorum Romanorum Pontificum, vol. VII/CXVII Taurinensis Editio 1862, s. 725-726; także w: Enchiridion della Vita Consacrata. Dalle Decretali al rinnovamento post-conciliare, nr 357, s. 204-207.
Google Scholar

PIUS XII, Constitutio apostolica De sacro monialium instituto promovendo «Sponsa Christi», 21 novembris 1950, Acta Apostolicae Sedis 48(1951), s. 5-24, także w: Enchiridion della Vita Consacrata. Dalle Decretali al rinnovamento post-conciliare (385-2000), Bologna 2001, nr 2211-2284, s. 1220-1251.
Google Scholar

S. C. DEI RELIGIOSI, Istructio ad constitutionem «Sponsa Christi» in praxim deducendam Inter praeclara 23 nov. 1950, Acta Apostolicae Sedis 43(1951)37-44, także w: Enchiridion della Vita Consacrata. Dalle Decretali al rinnovamento post-conciliare (385-2000), Bologna 2001, nr 2285-2311, s. 1250-1263.
Google Scholar

S.C. PRO RELIGIOSIS ET INSTITUTIS SAECULARIBUS, Exemplar sive schema pro conficiendis statutis federationum monialium, Commentarium pro Religiosis et Missionariis 55(1974), s. 365-377, także w: Enchiridion della Vita Consacrata. Dalle Decretali al rinnovamento post-conciliare (385-2000), Bologna 2001, s. 2332-2343;
Google Scholar

SOBÓR TRYDENCKI (1545-1563), Sesja XXV, Dekret w sprawie zakonników i zakonnic, w: Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. IV (1511-1870) Kraków 2005, s. 785-809
Google Scholar

SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele «Christus Dominus», w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 236-258.
Google Scholar

SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele «Lumen gentium», w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, nr 45, Poznań 2002, s. 104-166;
Google Scholar

ŚWIĘTA KONGREGACJA ZAKONÓW I INSTYTUTÓW ŚWIECKICH, ŚWIĘTA KONGREGACJA BISKUPÓW, Wytyczne dla wzajemnych stosunków między biskupami i zakonnikami, w: Jan Paweł II, O życiu zakonnym. Przemówienia, listy apostolskie, instrukcje, Warszawa-Poznań 1984, s. 333-373.
Google Scholar

VIo, III, 16, c.un
Google Scholar

LITERATURA:
Google Scholar

ÀLVAREZ GÓMEZ J., La clausura como valor permanente del monacato, Yermo 18(1980), s. 123 115-155.
Google Scholar

BAR J. R., Klasztor klauzurowy według konstytucji pap. Piusa XII «Sponsa Christi» (1950 r.), Currenda 108/3(1958), s. 86 79-88;
Google Scholar

BOGDAN F. , Prawo zakonów, instytutów świeckich i stowarzyszeń życia apostolskiego, Poznań 1988.
Google Scholar

BOGDAN F., Geneza i rozwój klauzury zakonnej, Poznań 1954.
Google Scholar

CASTAÑO J.F., Gli istituti di vita consacrata (cann. 573-730), Roma 1995 s. 125;
Google Scholar

CREYTENS R., La riforma dei monasteri femminili dopo i Decreti Tridentini, w: Il Concilio di Trento e la riforma tridentina, (Atti del Convegno storico internazionale, Trento 2-6 settembre 1963), vol. I. Roma 1965, s. 63 45-84;
Google Scholar

CREYTENS R., Sanctimoniales.VI. Aspetti particolari. VI. Al tempo del Concilio di Trento, di Pio V e dei primi succesori, Dizionario degli Istituti di Perfezione, t. X, Roma 2003, kol. 774;
Google Scholar

DA SONCINO P., La visita del vescovo diocesano agli Istituti e alle opera dei religiosi, Quaderni di Diritto Ecclesiale 6(1993), s. 159-169.
Google Scholar

DE DAINVILLE F., L’accès des religieuses à la vie active, La Vie Spirituelle, Asètique et Mystique 81(1949), s. 39-61.
Google Scholar

DE PAOLIS V., La vita consacrata nella Chiesa (edizione rivista e ampliata a cura di Vincenzo Mosca), Venezia 2010, s. 222.
Google Scholar

DE PAOLIS V., La vita consacrata nella Chiesa (edizione rivista e ampliata a cura di Vincenzo Mosca), Venezia 2010.
Google Scholar

GAMBARI E., Życie zakonne po Soborze Watykańskim II, Kraków 1995.
Google Scholar

GORI N., La formazione è il futuro (a colloquio con l’arcivescovo Rodríguez Carballo sulla «Vultum Dei quaerere», 22 luglio 2016, http://www.osservatoreromano.va/it/news/la-formazione-e-il-futuro
Google Scholar

KAŁOWSKI J., Ewolucja prawodawstwa kościelnego dotyczącego instytutów zakonnych o ślubach prostych, Prawo Kanoniczne 34(1991) nr 3-4, s. 79 75-103;
Google Scholar

MEZZADRI L., La spiritualitá dei primi del cinquecento (1517-1545), w: La spiritualitá cristiana nell’etá moderna (diretta da V. Grossi, L. Borriello, B. Secondin), Roma 1987, s. 7-29.
Google Scholar

MUSZ T., Klauzura mniszek według prawa kodeksowego w latach 1918-1983, (praca magisterska napisana w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie), Warszawa 1991.
Google Scholar

RODRÍGUEZ CARBALLO J., Conferenza Stampa di presentazione di «Cor Orans» - Istruzione applicativa della Costituzione Apostolica «Vultum Dei quaerere» sulla vita contemplativa femminile della Congregazione per gli Istituti di vita consacrata e le Società di vita apostolica, https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2018/05/15/0351/00753.html
Google Scholar

SCARAMUZZI I. & CERNUZIO S., Il Vaticano alle suore di clausura: sobrietà e discrezione nell’uso dei social, https://www.lastampa.it/2018/05/15/vaticaninsider/il-vaticano-alle-suore-di-clausura-sobriet-e-discrezione-nelluso-dei-social-ow2wdwbq5PLi6Zh4axSg7M/pagina.html
Google Scholar

SZEWCZUL B., Klauzura papieska i życie kontemplacyjne mniszek w świetle instrukcji «Verbi sponsa», w: Semel Deo dedicatum non est ad usus humanos ulterius transferendum. Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. dr. hab. Julianowi Kałowskiemu MIC z okazji 70. rocznicy urodzin, red. J. Wroceński, B. Szewczul, A. Orczykowski, Warszawa 2004, s. 201-236.
Google Scholar

SZEWCZUL B., Obowiązek odpowiedniego przygotowania kandydatów przed przyjęciem do nowicjatu, Prawo Kanoniczne 48(2005) nr 3-4, s. 87-110.
Google Scholar

SZEWCZUL B., Obowiązek przeprowadzania wizytacji kanonicznej w instytutach zakonnych, Prawo Kanoniczne 57(2014) nr 3, s. 19-39.
Google Scholar

TAMBIRINO G., Diritto monastico, Dizionario degli Istituti di Perfezione, t. III, Roma 1976, kol. 606.
Google Scholar

TORRES T., Vita contemplativa e apostolato, w: La nuva disciplina canonica sulle monache. La Costituzione Apostolica «Sponsa Christi» e la Istruzione «Inter Praeclaria», commentate dall’ Ecc.mo P. Arcadio Larrona ed altri collaboratori di Commentarium pro Religiosis, Roma 1952, s. 124-142.
Google Scholar

ZUBERT B.W., Instytuty życia konsekrowanego i stowarzyszenia życia apostolskiego, Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, Księga II. Lud Boży. Część III, Lublin 1990.
Google Scholar

BOŻENA SZEWCZUL

Afiliacja:

Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polska

Biogram

S. dr hab. Bożena Szewczul WNO, prof. UKSW – profesor nadzwyczajny na Wydziale Prawa Kanonicznego UKSW w Warszawie, kierownik zakładu Kanonicznych Forma Życia Konsekrowanego w katedrze Ustroju Kościoła i Kanonicznych Form Życia Konsekrowanego.