Sposoby przeciwdziałania powstaniu zgorszenia w świetle Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku

MAREK  SAJ

doi:10.21697/pk.2019.62.3.02

Opublikowane: 2019-09-07

Tom 62 Nr 3 (2019)

Sposoby przeciwdziałania powstaniu zgorszenia w świetle Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku

MAREK SAJ

Prawo Kanoniczne

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/pk.2019.62.3.02

Abstrakt

Przeanalizowane normy kodeksowe pozwalają wysnuć jeden wniosek: prawodawca kościelny troszczy się o to, by nie dopuścić do wstąpienia zgorszenia wiernych. Zakres podjętych w tym opracowaniu badań dotyczył właśnie sytuacji, w których może do tego dojść. By temu zapobiec, ustawodawca polecił konkretne działania, zawarte w ośmiu kanonach normujących różne sytuacje. I tak, duchowni winni wystrzegać się kontaktów z osobami, których postępowanie mogłoby narazić ich na problemy z zachowaniem celibatu. Przy sprawowaniu Eucharystii w świątyni niekatolickiej należy ściśle przestrzegać wydanych w tej materii norm kościelnych. W przypadku spowiedzi przy pomocy tłumacza należy zadbać, by nie ucierpiało na tym dobre imię penitenta. Obowiązek zachowania tajemnicy o tajnym zawarciu małżeństwa zostaje uchylony, gdy tego wymaga dobro sprawy. Spełnienie prawem wymaganych warunków pozwala udzielić pogrzebu jawnym grzesznikom. W pewnych sytuacjach w procesie karnym i spornym można zobowiązać do zachowania tajemnicy. Ordynariusz jest uprawniony, by nałożyć na oskarżonego konkretne ograniczenia w życiu i posłudze.

W tych właśnie sytuacjach należy nie dopuścić do zgorszenia. Przeprowadzona analiza pozwoliła ukazać sens istnienia tych prawnych procedur, mających na uwadze przede wszystkim dobro wiernych, a konkretnie ustrzeżenie ich przed zgorszeniem, które mogłoby mieć miejsce, gdyby nie wcześniejsza ingerencja kościelnego przełożonego.

Słowa kluczowe:

zgorszenie, przestępstwo, prawo karne, sankcje karne

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

SAJ, M. . (2019). Sposoby przeciwdziałania powstaniu zgorszenia w świetle Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku . Prawo Kanoniczne, 62(3), 25–53. https://doi.org/10.21697/pk.2019.62.3.02

Cited by / Share

Bibliografia

Bartoszek M., Nova causae prepositio w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku i Instrukcji Procesowej Dignitas Connubi, „Kościół i Prawo” 3 (16) (2014), nr 2.
Google Scholar

Bączkowicz F., Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa, t. II, Opole 1958.
Google Scholar

Bernal Pascual J., Komentarz do kan. 1130, w: Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. P. Majer, Kraków 2011.
Google Scholar

Calvo-Ảlvarez J., Komentarz do kan. 1560, w: Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. P. Majer, Kraków 2011.
Google Scholar

Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus. Kodeks Prawa Kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.
Google Scholar

Codex Iuris Canonici Pii X Pontificis Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus, Typis Polyglottis Vaticanis 1943.
Google Scholar

Concilum Vaticanum II, Constitutio dogmatica de Ecclesia Lumen gentium, 21 listopada 1964, AAS 57 (1965), s. 5–71. Tekst polski: Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium, 21 listopada 1964.
Google Scholar

Concilum Vaticanum II, Decretum de Ecclesiis Orientalibus Catholicis Orientalium Ecclesiarum, 21 listopada 1964, AAS 57 (1965), s 76–89. Tekst polski: Sobór Watykański II, Dekret o katolickich Kościołach wschodnich Orientalium Ecclesiarum, 21 listopada 1964.
Google Scholar

Concilum Vaticanum II, Decretum de oecumenismo Unitatis redintegratio, 21 listopada 1964, AAS 57 (1965), s. 90–112. Tekst polski: Sobór Watykański II, Dekret o ekumenizmie Unitatis redintegratio, 21 listopada 1964.
Google Scholar

Congregatio pro Doctrina Fidei, Normae de delictis Congregationi pro Doctrina Fidei reservatis seu Normae de delictis contra fidem necnon degravioribus delictis, 25 maja 2010, AAS 102 (2010), art. 19. Tekst polski: Kongregacja Nauki Wiary, Normae de gravioribus delictis, 21 maja 2010, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 10 (2010).
Google Scholar

Del Amo L., Komentarz do kan. 1130, w: Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. P. Majer, Kraków 2011.
Google Scholar

Encyklopedia popularna PWN, red. B. Kaczorowski, Warszawa 2010.
Google Scholar

Gajda P.M., Prawo małżeńskie Kościoła katolickiego, Tarnów 2000.
Google Scholar

Góralski W., Komentarz do kan. 1130, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. III/2, ks. IV: Uświecające zadanie Kościoła, red. J. Krukowski, Poznań 2011.
Google Scholar

Grochowina M., Zobowiązanie duchownych do celibatu według Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., „Kościół i Prawo” 1 (14) 2012.
Google Scholar

Hemperek P., Uświęcające zadanie Kościoła, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 3, ks. III: Nauczycielskie zadanie Kościoła, ks. IV: Uświęcające zadanie Kościoła, Lublin 1986.
Google Scholar

IV Synod Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 2003.
Google Scholar

Kapłaństwo i życie konsekrowane jako wspólnota życia i posługi z Chrystusem, w: II Polski Synod Plenarny (1991–1999), Poznań 2001.
Google Scholar

Katechizm Kościoła katolickiego, 11 października 1992, Poznań 1994.
Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski, Instrukcja liturgiczno-duszpasterska o pogrzebie i modlitwach za zmarłych, 5 maja 1978, w: Dokumenty Duszpastersko-Liturgiczne Episkopatu Polski (1996–1993), oprac. Cz. Krakowiak, L. Adamowicz, Lublin 1994.
Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski, Wytyczne dotyczące wstępnego dochodzenia kanonicznego w przypadku oskarżeń duchownych o czyny przeciwko szóstemu przykazaniu dekalogu z osobą niepełnoletnią poniżej osiemnastego roku życia. Uchwała nr 14/384/2019 Konferencji Episkopatu Polski z dnia 8 października 2019, w: https://episkopat.pl/wp-content/uploads/2019/10/NowelilzacjaWytycznychDotyczacychWstepnegoDochodzeniaKanonicznegoWPrzypadkuOskarzenDuchownychOCzynyPrzeciwkoSzostemuPrzykazaniuDekaloguZOsobaNiepełnoletniaPonizejOsiemnastegoRokuZycia.pdf
Google Scholar

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Instrukcja Redemptionis Sacramentum. O tym, co należy zachować, a czego unikać w związku z Najświętszą Eucharystią, 25 marca 2004, Poznań 2004.
Google Scholar

Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja Iura et bona, 5 maja 1980, w: W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966–1994, tłum. i oprac. Z. Zimowski, J. Królikowski, Tarnów 1995.
Google Scholar

Kongregacja Nauki Wiary, Dekret o pogrzebie Patres Sacrae Congregationis, 20 września 1973, w: W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966–1994, Tarnów 1995.
Google Scholar

Kongregacja Nauki Wiary, List o pogrzebie kościelnym Complures Conferentiae, 29 maja 1973, w: W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966–1994, Tarnów 1995.
Google Scholar

Krukowski J., Komentarz do kan. 1455, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. V, ks. VII: Procesy, red. J. Krukowski, Poznań 2007.
Google Scholar

Krukowski J., Komentarz do kan. 277, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. II/1, ks. II: Lud Boży, red. J. Krukowski, Poznań 2005.
Google Scholar

Krukowski J., Komentarz do kan. 990, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. III/2, ks. IV: Uświecające zadanie Kościoła, red. J. Krukowski, Poznań 2011.
Google Scholar

Krukowski J., Komentarz do kanonu 1722, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. V, ks. VII: Procesy, red. J. Krukowski, Poznań 2007.
Google Scholar

Loza F., Komentarz do kan. 1722, w: Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. P. Majer, Kraków 2011.
Google Scholar

Łupiński S., Zapobiegawcze zarządzenia ordynariusza wobec oskarżonego, „Studia Teologiczne” 15 (1997).
Google Scholar

M. Greszata-Telusiewicz M., Świadek, w: Encyklopedia katolicka, t. 19, red. E. Gigilewicz, Lublin 2014, s. 312–313.
Google Scholar

Mariański J., Indyferentyzm religijny, w: Religia. Encyklopedia PWN, red. T. Gadacz, B. Milerski, t. 5, Warszawa 2002.
Google Scholar

Miziński A., Communicatio in sacris w ustawodawstwie i praktyce Kościoła łacińskiego w Polsce, w: Zagadnienia międzywyznaniowe w realizacji misji uświęcającej Kościoła, red. J. Krukowski, M. Sitarz, K. Dziub, Lublin 2010.
Google Scholar

Nowa encyklopedia powszechna, red. B. Petrozolin-Skowrońska, t. 6, Warszawa 1997.
Google Scholar

Obrzędy poświęcenia kościoła i ołtarza, wyd. wzorcowe, Katowice 2001.
Google Scholar

Papieska Rada do spraw Rodziny, Przygotowanie do sakramentu małżeństwa, 13 maja 1996, w: W trosce o dobro małżeństwa i rodziny. Dokumenty papieskiej rady ds. rodziny, t. I, red. M. Brzeziński, Lublin 2010.
Google Scholar

Papieska Rada ds. Jedności Chrześcijan, Dyrektorium ekumeniczne, 25 marca 1993, „Międzynarodowy Przegląd Teologiczny Communio” XIV (1994), nr 2.
Google Scholar

Pastuszko M. , Sakrament pokuty i pojednania, Kielce 1999.
Google Scholar

Pastuszko M., Najświętsza Eucharystia według Kodeksu Prawa Kanonicznego Jana Pawła II, Kielce 1997.
Google Scholar

Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 4: Doczesne dobra Kościoła. Sankcje w Kościele. Procesy, Olsztyn 1990.
Google Scholar

Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. II: Lud Boży, jego nauczenie i uświęcanie, Olsztyn 1986.
Google Scholar

Pawluk T., Sprawowanie Eucharystii według nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego, „Prawo Kanoniczne” 30 (1987), nr 3–4.
Google Scholar

Pierwszy Synod Diecezji Gliwickiej (2017–2018). Statuty i Aneksy, Gliwice 2018.
Google Scholar

Pierwszy Synod Diecezji Kaliskiej (2007–2009). Prawo diecezjalne Kościoła Kaliskiego, Kalisz 2009.
Google Scholar

Pontificium Consilium de Legum Textibus Interpretandis, Instructio Dignitas connubii servanda a tribunalibus dioecesanis et interdioecesanis in pertractandis causis nullitatis matrimonii, Roma 2005. Tekst polski w: Komentarz do instrukcji procesowej „Dignitas connubii”, red. T. Rozkrut, Sandomierz 2007..
Google Scholar

Ricón-Pérez T., Komentarz do kan. 277, w: Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. P. Majer, Kraków 2011.
Google Scholar

Saj M., Zgorszenie jako przyczyna odmowy pogrzebu kościelnego w świetle uchwał polskich synodów diecezjalnych, „Studia Włocławskie” 21 (2019).
Google Scholar

Sentencje łacińskie, wybór i oprac. J. Syjud, Katowice 2003.
Google Scholar

Sitarz M., Słownik prawa kanonicznego, Warszawa 2004.
Google Scholar

Stokłosa M., Prawo do katolickiego pogrzebu w niektórych wyjątkowych okolicznościach, „Prawo Kanoniczne” 53 (2010), nr 3–4.
Google Scholar

Suchecki Z., Wydalanie duchownych na podstawie kanonicznego procesu karnego, „Prawo Kanoniczne” 54 (2011), nr 3–4.
Google Scholar

Synod Archidiecezji poznańskiej 2004–2008. Zwołany i przeprowadzony przez Arcybiskupa Stanisława Gądeckiego, t. II: Statuty, Poznań 2008.
Google Scholar

Sztychmiler R., Powoływanie świadków w procesie kanonicznym, w: Księga Jubileuszowa Profesora Tadeusza Smyczyńskiego, Toruń 2008.
Google Scholar

Sztychmiler R., Proces sporny, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. V, ks. VII: Procesy, red. J. Krukowski, Poznań 2007.
Google Scholar

Sztychmiler R., Przesłuchanie świadków w procesie kanonicznym w: Dowodzenie w procesach kościelnych, red. J. Krzywkowska, R. Sztychmiler, Olsztyn 2014.
Google Scholar

Ślipko T., Etyczny problem samobójstwa, Kraków 2008.
Google Scholar

Uchwały Pierwszego Synodu Diecezji Toruńskiej. Prawo partykularne Kościoła Toruńskiego, Toruń 2011.
Google Scholar