Stanisław Gąsienica Sobczak (1884–1942), „odgrzebywacz i promotor oryginalnej ceramiki polskiej”  : Stanisław Gąsienica Sobczak (1884–1942), “the finder and promoter of genuine Polish ceramics”

Bożena Kostuch

doi:10.21697/an.9369

Opublikowane: 2021-12-13

Nr 5 (2021)

Stanisław Gąsienica Sobczak (1884–1942), „odgrzebywacz i promotor oryginalnej ceramiki polskiej”

Stanisław Gąsienica Sobczak (1884–1942), “the finder and promoter of genuine Polish ceramics”

Bożena Kostuch

Artifex Novus

Dział: Artykuły tematyczne

https://doi.org/10.21697/an.9369

Abstrakt

Abstrakt:

Stanisław Gąsienica Sobczak (1884–1942), artysta rzeźbiarz wykształcony na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i w École Nationale des Beaux Arts w Paryżu, pochodził z góralskiej rodziny z Zakopanego. Był pionierem twórczości ceramicznej na Podhalu. Od drugiej połowy lat 20 XX w. tworzył ceramiczne rzeźby, figury i naczynia, i pokazywał je na licznych wystawach. Większość jego prac miała tradycyjny charakter. Artysta z reguły nawiązywał do ludowego wzornictwa i regionalnej tematyki. Te tendencje uznano za ważne także po zakończeniu II wojny światowej, gdy pracownię Sobczaka objął Wojciech Łukaszczyk.

Summary:

Stanisław Gąsienica Sobczak (1884–1942), a sculptor educated at the Fine Arts Academy in Cracow and at École Nationale des Beaux Arts in Paris came from Zakopane highlander family. He was the pioneer of ceramics in the Podhale region. Since the second half of 1920s’ he created ceramic sculptures, figures and vessels which were displayed at numerous exhibitions. Most of his work was traditional in nature. Folk design and regional themes became his main sources of inspiration. Even after WW II, when Wojciech Łukaszczyk took over Sobczak’s ceramic studio, these tendencies remained important.

Słowa kluczowe:

Zakopane, ceramika, tradycja, ludowość, ceramics, tradition, folklore

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kostuch, B. (2021). Stanisław Gąsienica Sobczak (1884–1942), „odgrzebywacz i promotor oryginalnej ceramiki polskiej” : Stanisław Gąsienica Sobczak (1884–1942), “the finder and promoter of genuine Polish ceramics”. Artifex Novus, (5), 20–41. https://doi.org/10.21697/an.9369

Cited by / Share

Bibliografia

Artyści z kręgu Towarzystwa „Sztuka Podhalańska” 1909 r., wstęp Maciej Pinkwart, Zakopane 2003.
Google Scholar

A.S., Wystawa przemysłu artystycznego stylu Zakopiańskiego, „Zakopane”, 1909, nr 17, s. 5.
Google Scholar

„Biuletyn Spółdzielni Przemysłu Ludowego i Artystycznego”, 1947, nr 3, s. 16.
Google Scholar

Brzega Wojciech, Żywot górala poczciwego (wspomnienia i gawędy), wybór, oprac. i kom. Anna Micińska, Michał Jagiełło, Kraków 1969.
Google Scholar

Chrudzimska-Uhera Katarzyna, Stylizacje i modernizacje. O rzeźbie i rzeźbiarzach w Zakopanem w latach 1879–1939, Warszawa 2013.
Google Scholar

Daniłowski Gustaw, Z Zakopanego, „Tygodnik Ilustrowany”, 1909, nr 38, s. 773–774.
Google Scholar

Daranowska-Łukaszewska Joanna, Szczygielski Antoni, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 47/4, z. 195, Warszawa–Kraków 2011, s. 514–515.
Google Scholar

dis., Szopka zakopiańska, „Świat”, 1914, nr 8, s. 18.
Google Scholar

Franciszek S. [?], Współczesna ceramika polska – Bolesław Czarkowski, „Świat”, 1926, nr 36, s. 18.
Google Scholar

Frycz Karol, Sztuka Podhalańska i prace Z. Stryjeńskiej w „Zachęcie”, „Świat”, 1926, nr 26, s. 4.
Google Scholar

Fryś-Pietraszkowa Ewa, Jan Reczkowski (1909–1997). Garncarz – ceramik – artysta?, „Rocznik Podhalański”, t. 9, 2001/2002, s. 51–57.
Google Scholar

Fryś-Pietraszkowa Ewa, Konkurs i wystawa garncarstwa ludowego województwa krakowskiego, „Polska Sztuka Ludowa”, 1962, nr 2, s. 119.
Google Scholar

Gąsiorowski Wacław, Artyści polscy w salonach paryskich, „Świat”, 1912, nr 20, s. 6.
Google Scholar

„Tygodnik Ilustrowany”, 1923, nr 2, s. 1.
Google Scholar

Hübner-Wojciechowska Joanna, Sztuka skalnego Podhala. Przewodnik dla kolekcjonerów, Warszawa 2019.
Google Scholar

Jeszcze tylko dwa dni, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1935, nr 235, s. 9.
Google Scholar

Jeżewska Maria, Pracownia ceramiczna „Ładu”, w: Spółdzielnia Artystów ŁAD 1926–1996, t. 1, pod red. Anny Frąckiewicz, Warszawa 1998, s. 288–304.
Google Scholar

Jost Henryk, Zakopiańskie indywidualności okresu międzywojennego, w: Zakopane w czasach Rafała Malczewskiego, pod red. Doroty Folgi-Januszewskiej i Teresy Jabłońskiej, t. 2, Olszanica 2006, s. 22–33.
Google Scholar

Katalog ilustrowany Oddziału Zakopiańskiego Wystawy Umeblowań Stylowych, Warszawa 1896.
Google Scholar

Katalog zbiorów etnograficznych Muzeum tatrzańskiego im. prof. dr Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, Kraków 1907.
Google Scholar

Kenarowa Halina, Od zakopiańskiej Szkoły Przemysłu Drzewnego do Szkoły Kenara. Studium z dziejów szkolnictwa zawodowo–artystycznego w Polsce, Kraków 1978.
Google Scholar

Kołodziejowa Bolesława, Ceramika krakowska I poł. XX w., „Rocznik Muzeum Mazowieckiego w Płocku”, 1991, nr 14, s. 121–158.
Google Scholar

Kruszyński Tadeusz, Z objawów najnowszej sztuki podhalańskiej. Stanisław Gąsienica Sobczak, jego rzeźby i góralska ceramika, „Czas”, 1931, nr 65, s. 3.
Google Scholar

Kruszyński Tadeusz, Rozwój Zakopanego, życie kulturalne i artystyczne. III, „Czas”, 1934, nr 264, 2.
Google Scholar

„Kurier Poznański”, 1929, nr 355, s. 3.
Google Scholar

Lubertowicz Zygmunt, Wystawa sztuki w Zakopanem, „Świat”, 1910, nr 41, s. 6.
Google Scholar

Mazurkiewicz Stanisław M., Wystawy w Krakowskim Pałacu Sztuki, „Głos Narodu”, 1935, nr 199, s. 4.
Google Scholar

Moździerz Zbigniew, Marcinek Roman, Rys historyczny rozwoju przestrzennego i architektury obszaru parku kulturowego Krupówki w Zakopanem, Zakopane–Kraków 2016.
Google Scholar

Murzyn Jolanta, Stanisław Gąsienica Sobczak – „Johym” – artysta zapomniany, praca magisterska, WSP w Krakowie [niepublikowana], 1983.
Google Scholar

Orynżyna Janina, Wystawa ceramiczna a międzynarodowa wystawa paryska, „Południe”, 1923, nr 5, s. 54–55.
Google Scholar

Paryski Witold H., Malicki Tadeusz, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 19/3, z. 82, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1974, s. 322–323.
Google Scholar

lat plastyki zakopiańskiej, wstęp Wanda Gentil-Tippenhauer, Kraków 1963.
Google Scholar

Plastyka zakopiańska 1909–1973, wstęp Halina Kenarowa, Kraków 1973.
Google Scholar

„Przegląd Poranny w Ilustracji”, 1928, nr 231, s. 4. DOI: https://doi.org/10.1093/library/s4-IX.2.231-a
Google Scholar

Rytard Jerzy M., Ceramika Sobczaka, „Wiadomości Literackie”, 1929, nr 38, s. 2.
Google Scholar

S. A., Z pracowni ceramiki artysty-rzeźbiarza Stanisława Sobczaka, „Świat Kobiecy”, 1927, nr 4, s. 63.
Google Scholar

Skłodowski Jan, Rykała Jan, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 33/3, z. 138, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992, s. 474–475.
Google Scholar

Skłodowski Jan, Sobczak Gąsienica Stanisław, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 39/3, z. 162, Warszawa–Kraków 1999, s. 444–446.
Google Scholar

Starzewska Maria, Polska ceramika artystyczna pierwszej połowy XX wieku, Wrocław 1952.
Google Scholar

Stasinek T. [?], Modele serków zakopiańskich, „Rzeczy Piękne”, 1927, nr 10–11, s. 174.
Google Scholar

„Sztuki Piękne”, 1925/1926, nr 10–11, s. 174.
Google Scholar

Średniawa Helena, Współczesna zakopiańska sztuka ludowa, w: Zakopane. Czterysta lat dziejów, red. Renata Dutkowa, t. 1, Kraków 1991, s. 677–693.
Google Scholar

Tabor Dariusz, Strumień. Nieznana wytwórnia ceramiczna 1937–1939, Bytom 1986.
Google Scholar

Warchałowski Jerzy, Ład, „Pamiętnik Warszawski”, 1929, z. 1, s. 191.
Google Scholar

W. H. [Wacław Husarski], Wystawa przeglądowa polskiego przemysłu artystycznego, „Tygodnik Ilustrowany”, 1925, nr 10, s. 187.
Google Scholar

Woźniakowski Jacek, O wystawach „Sztuki Podhalańskiej”, „Roczniki Humanistyczne”, 1986, s. 525–530.
Google Scholar

Woźniakowski Jacek, Dobrańsze niż indziej towarzystwo. Życie artystyczne w Zakopanem do roku 1939, w: Zakopane. Czterysta lat dziejów, red. Renata Dutkowa, t. 2, Kraków 1991, s. 189–236.
Google Scholar

Wykaz dzieł sztuki nabytych w r. 1926 przez osoby prywatne za pośrednictwem T. Z. S. P., w: Sprawozdanie Komitetu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie za 1926 roku, Warszawa 1927, nlb.
Google Scholar

Wykaz dzieł sztuki, wystawionych w ciągu roku 1926 w salach Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, w: Sprawozdanie Komitetu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie za 1926 roku, Warszawa 1927, nlb.
Google Scholar

Wyniki konkursu na przedmioty pamiątkarskie, „Biuletyn Spółdzielni Przemysłu Ludowego i Artystycznego”, 1947, nr 6, 9–11.
Google Scholar

Wystawa plastyków w Zakopanem, „Zakopane i Tatry”, 1931, nr 4, s. 29.
Google Scholar

Wystawa sztuki w Zakopanem, „Tygodnik Ilustrowany”, 1910, nr 37, s. 748.
Google Scholar

Wystawa zbiorowa Towarzystwa „Sztuka Podhalańska”, w: Katalog. Przewodnik po wystawie TZSP, No XIII, maj 1926, Warszawa 1926, s. 14.
Google Scholar

Z Salonu dorocznego T. Z. Sz. P. w Warszawie, „Tygodnik Ilustrowany”, 1922, nr 3, s. 41.
Google Scholar