Katolicki Uniwersytet Ameryki (the Catholic University of America) w świetle norm prawa kanonicznego

ARKADIUSZ DOMASZK

doi:10.21697/pk.2015.58.4.06

Pubblicato il: 2016-09-20

V. 58 N. 4 (2015)

Katolicki Uniwersytet Ameryki (the Catholic University of America) w świetle norm prawa kanonicznego

ARKADIUSZ DOMASZK

Prawo Kanoniczne

Sezione: Articoli

https://doi.org/10.21697/pk.2015.58.4.06

Abstract

W świecie istnieje wiele uniwersytetów i innych uczelni katolickich, które posiadają własną specyfikę, często zależną od uwarunkowań prawnych i kulturowych danego kraju. W opracowaniu skupiono uwagę na Katolickim Uniwersytecie Ameryki w Waszyngtonie (CUA), który pełni rolę katolickiej flagowej uczelni w USA.

CUA realizuje zadania typowe dla uczelni wyższej oraz posiada wyraźnie katolicki charakter. Wyraża go m.in. więź strukturalna z Kościołem katolickim. Trzy wydziały posiadają status kościelnych: teologia, prawo kanoniczne i filozofia. Wydziały kościelne stanowią doskonały pomost dla dialogu między wiarą a rozumem. Profesorowie tych wydziałów otrzymują misję kanoniczną.

Katolicki wymiar uniwersytetu wyraża następnie jego misja. Wskazuje ona na wierność nauce Jezusa Chrystusa. Uczelnia dedykuje swe działania rozwojowi dialogu między wiarą a nauką, odkrywa prawdę poprzez badania naukowe i nauczanie, pozostaje w służbie Kościoła, narodu amerykańskiego i świata. W zapisach statutowych oraz w praktyce kładzie się nacisk na zaangażowanie wszystkich członków społeczności uniwersyteckiej w kształtowanie katolickiej tożsamości CUA. Zapisy prawne, jak również etos uczelniany, prowadzą następnie do kształtowania postaw chrześcijańskich. A ponadto, w poszukiwaniach naukowych CUA odwołuje się do inspiracji chrześcijańskich. Bardzo wyraźnie rysuje się wielość propozycji w ramach duszpasterstwa akademickiego.

Wysiłek duszpasterzy, świeckich pracowników i wielu animatorów włożony w organizację duszpasterstwa akademickiego łączy się także z wymiarem finansowym. Uniwersytet ten w pełni finansuje duszpasterstwo akademickie. A ponadto należy dodać, że CUA utrzymuje trzy wydziały kościelne, funduje stypendia dla katolickich nauczycieli i części seminarzystów studiujących na Uniwersytecie. Uczelnia ta będąc prywatną musi aktywnie poszukiwać środków finansowych i sponsorów, aby zabezpieczyć wszystkie realizowane zadania.

Przykład CUA wydaje się być inspiracją dla tych polskich uczelni, które są związane z Kościołem katolickim. Po pierwsze, nie tylko należy przestrzegać wymogów dotyczących nadania misji kanonicznej lub mandatu. Nie chodzi jedynie o samo kanoniczne umocowanie profesora (formalne) na wydziale kościelnym lub innym. Wykorzystanie uroczystości uczelnianych do wręczenia stosownych dokumentów wskazuje na istotny związek zainteresowanych wykładowców z Kościołem katolickim, jak również na katolicki lub kościelny wymiar samych wydziałów. Po drugie, współczesnym wyzwaniem w Polsce, jak i w Europie, jest duszpasterstwo akademickie, tak studentów, jak i całego środowiska universitas. Aby oddziaływanie duszpasterskie było owocne, nie można poprzestać na wydzieleniu kościołów akademickich i liturgii tamże sprawowanej. Raczej chodzi o to, by budować zespoły osób: duchownych i świeckich podejmujących to duszpasterstwo. Następnie należałoby poszukiwać studentów, niejako wychodzić do nich i przyprowadzać do Kościoła: communio. Duszpasterstwo akademickie wymaga także pracy zaplanowanej, więc zaprojektowanej, którą należy następnie ewaluować.

Scarica file

PDF (Język Polski)

Regole di citazione

DOMASZK, A. (2016). Katolicki Uniwersytet Ameryki (the Catholic University of America) w świetle norm prawa kanonicznego. Prawo Kanoniczne, 58(4), 67–101. https://doi.org/10.21697/pk.2015.58.4.06

##plugins.themes.libcom.share##

Riferimenti bibliografici

Beal J., Catholic Theological Faculties in The United States, Studia Canonica 37 (2003), s. 443-466.
Google Scholar

Buckley M. J., The Catholic University and the Promise Inherent in its Identity, w: Catholic Universities in Church and Society. A Dialogue on Ex Corde Ecclesiae, red. J. P. Langan, Washington D.C. 1993, s. 74-89.
Google Scholar

Cahill L. S., „Mandate” in the Context of Ex Corde Ecclesiae: a Teologian’s Reflections, w: Ex Corde Ecclesiae. Documents Concerning Reception and Implementation, red. A. Gallin, Notre Dame 2006, s. 69-87.
Google Scholar

Carpenter S. H., New Hope for Catholic Higher Education. Ex Corde Ecclesiae - a Lay Perspective, Bloomington 2006.
Google Scholar

Cecchetti I., Paschini P., Università, w: Enciclopedia cattolica, t. 12, Città del Vaticano 1954, s. 858-863.
Google Scholar

Codex Iuris Canonici, auctoritatae Joannis Pauli pp. II promulgatus, AAS 75 (1983-II) XXX+1-318, Kodeks Prawa Kanonicznego, przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.
Google Scholar

Congregatio de Doctrina Fidei, Instructio de ecclesiali theologi vocatione Donum veritatis, 24.05.1990, AAS 82 (1990), s. 1550-1570; tekst polski w: W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966-1994, red. Z. Zimowski, J. Królikowski, Tarnów 1995, s. 353-369.
Google Scholar

Congregation for Catholic Education, Directives to Assist in the Formulation of the Apostolic Constitution Ex Corde Ecclesiae, 21.01.1991, w: Ex Corde Ecclesiae. Documents Concerning Reception and Implementation, red. A. Gallin, Notre Dame 2006, s. 66-68.
Google Scholar

Dębiński A., Zadania katolickiego uniwersytetu w świetle uchwał II Polskiego Synodu Plenarnego, w: Dzieło II Synodu Plenarnego w Polsce, red. S. Tymosz, Lublin 2001, s. 95-105.
Google Scholar

Domaszk A., Odrębność wydziałów kościelnych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie w świetle prawa kanonicznego, Prawo Kanoniczne 52 (2009) nr 1-2, s. 85-113.
Google Scholar

Dulles A., The Mandate to Teach and the Ecclesiology of Communion, w: Ex Corde Ecclesiae. Documents Concerning Reception and Implementation, red. A. Gallin, Notre Dame 2006, s. 104-118.
Google Scholar

Dyduch J., Posłannictwo uniwersytetów w świetle dokumentów kościelnych, Prawo Kanoniczne 38 (1995) nr 1-2, s. 79-90.
Google Scholar

Ellis J. T., Catholic University of America, w: New Catholic Encyclopedia, 2 ed., t. 3, Thomson Gale 2002, s. 290.
Google Scholar

Euart S. A., Catholic education, w: New commentary on the Code of Canon Law, red. J. P. Beal, J. A. Coriden, T. J. Green, Mahwah 2000, s. 953-971.
Google Scholar

Faculty Handbook Part I: The Government of the University - B. Current Governing Documents. Bylaws of the University, http://policies.cua.edu/faculty/faculty-I/bylaws.cfm (data dostępu: 06.11.2014).
Google Scholar

Gach P., Skwierczyński Z., Uniwersytety katolickie, w: Encyklopedia katolicka, t. 19, red. E. Gigilewicz, Lublin 2013, kol. 1367-1369.
Google Scholar

Gałkowski T., Zlecenie (mandatum) do nauczania przedmiotów teologicznych (kann. 812 i 818 KPK), Seminare 26 (2009), s. 97-113.
Google Scholar

Gleason P., The American Background of Ex Corde Ecclesiae: a Historical Perspective, w: Catholic Universities in Church and Society. A Dialogue on Ex Corde Ecclesiae, red. J. P. Langan, Washington D.C. 1993, s. 1-19.
Google Scholar

Góralski W., Uniwersytet katolicki w świetle prawa kanonicznego, w: Nowy uniwersytet dla Warszawy, Materiały z sympozjum w Akademii Teologii Katolickiej z dn. 09.11.1998, Warszawa 1999, s. 42-55.
Google Scholar

Górecki E., Sytuacja prawna katolickich szkół wyższych w Polsce, w: Zadanie nauczycielskie Kościoła wobec wyzwań XXI wieku, Radom 2010, s. 145-152.
Google Scholar

Granat W., Uniwersytet katolicki w świetle uchwał Soboru Watykańskiego II, Zeszyty Naukowe KUL 11 (1968) nr 3-4, s. 17-31.
Google Scholar

Gutowski P., Katolickie uniwersytety a ideał pełnej prawdy, Znak 11 (2005), s. 43-57.
Google Scholar

Hehir J. B., Comment, w: Catholic Universities in Church and Society. A Dialogue on Ex Corde Ecclesiae, red. J. P. Langan, Washington D.C. 1993, s. 28-31.
Google Scholar

Hervada J., Vetera et nova. Questiones de derecho canonico y afines (1958-1991), t. 2, Pamplona 1991.
Google Scholar

Horta Espinoza J., „Eccomi, manda me!”. Introduzione al libro III del Codice di Diritto Canonico, Roma 2011
Google Scholar

Huels J. M., The Juridic Status of Catholic Faculties of Theology: Overview of the Universal Law, Studia Canonica 37 (2003), s. 301-323.
Google Scholar

Jan Paweł II, Homilia Jana Pawła II podczas obchodów Jubileuszu Nauczycieli Akademickich ‘Chrystus nie zagraża wolności badań’, 10.09.2000, Wiadomości KAI 14.09.2000, s. 23-24.
Google Scholar

Jan Paweł II, Przemówienie Jana Pawła II do uczestników Światowego Spotkania Nauczycieli Akademickich ‘Laboratoria kultury’, 09.09.2000, Wiadomości KAI 14.09.2000, s. 24-25.
Google Scholar

Joannes Paulus II, Constitutio apostolica de Romana Curia Pastor Bonus, 28.06.1988, AAS 80 (1988), s. 841-912.
Google Scholar

Joannes Paulus II, Constitutio apostolica de universitatibus catholicis Ex corde Ecclesiae, 15.08.1990, AAS 82 (1990), s. 1475-1508; tłum. pol. Jan Paweł II, Konstytucja apostolska o uniwersytetach katolickich Ex corde Ecclesiae, L’Osservatore Romano 10-11 (1990), s. 5-9.
Google Scholar

Joannes Paulus II, Constitutio apostolica Sapientia christiana, 15.04.1979, AAS 71 (1979), s. 469-499.
Google Scholar

Komonchak J. A., Some Theological Reflections on Canon 812, w: Ex Corde Ecclesiae. Documents Concerning Reception and Implementation, red. A. Gallin, Notre Dame 2006, s. 88-103.
Google Scholar

Komonchak J., The Catholic university in the Church, w: Catholic Universities in Church and Society. A Dialogue on Ex Corde Ecclesiae, red. J. P. Langan, Washington D.C. 1993, s. 35-55.
Google Scholar

Konkordat między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolita Polską podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r., Dz. U. z 1998, nr 51, poz. 318.
Google Scholar

Kostyło P., W poszukiwaniu idei uniwersytetu katolickiego, Znak 11 (2005), s. 58-78.
Google Scholar

Kunowski S., Rola uniwersytetów katolickich w historii nauki i oświaty, Zeszyty Naukowe KUL 11 (1968) nr 3-4, s. 33-50.
Google Scholar

Lempa F., Doktrynalno-prawne przesłanie konstytucji apostolskiej Jana Pawła II o uniwersytetach katolickich Ex corde Ecclesiae, Roczniki Nauk Prawnych 4 (1994), s. 103-117.
Google Scholar

Leo XIII, Encyclical on the Catholic University of America Magni nobis, http://www.vatican.va/holy_father/leo_xiii/encyclicals/documents/hf_l-xiii_enc_07031889_magni-nobis_en.html (data dostępu: 23.10.2014).
Google Scholar

Lynch J. E., Laying dawn the (Canon) Law at Catholic University, The Jurist 50 (1990), s. 2-57.
Google Scholar

MacIntyre A., Katolickie uniwersytety. Niebezpieczeństwa, nadzieje, wybory, Znak 11 (2005), s. 18-42.
Google Scholar

Malesky R. P., The Catholic University of America, Charleston 2010.
Google Scholar

Mazurkiewicz P., Uniwersytet z „przymiotnikiem”, Znak 11 (2005), s. 85-93.
Google Scholar

McManus F. R., Commentary cc.815-821, w: New commentary on the Code of Canon Law, red. J. P. Beal, J. A. Coriden, T. J. Green, Mahwah 2000, s. 972-976.
Google Scholar

Montan A., L’Educazione cattolica (cann. 793-821), w: Gruppo italiano docenti di diritto canonico, La funzione di insegnare della Chiesa, XIX Incontro di studio passo della Mendola – Trento, 29.06-03.07.1992, Milano 2001, s. 65-96.
Google Scholar

National Conference of Catholic Bishops United States of America, Ex Corde Ecclesiae: An Application to the United States, w: Ex Corde Ecclesiae.
Google Scholar

Documents Concerning Reception and Implementation, red. A. Gallin, Notre Dame 2006, s. 388-406.
Google Scholar

National Conference of Catholic Bishops United States of America, Guidelines Concerning the Academic Mandatum in Catholic Universities (Canon 812), w: Ex Corde Ecclesiae. Documents Concerning Reception and Implementation, red. A. Gallin, Notre Dame 2006, s. 463-467.
Google Scholar

O’Brien D. J., Comment, w: Catholic Universities in Church and Society. A Dialogue on Ex Corde Ecclesiae, red. J. P. Langan, Washington D.C. 1993, s. 20-27.
Google Scholar

Pelczar A., Wyzwania i zagrożenia dla misji uniwersytetu, w: Nowy uniwersytet dla Warszawy. Materiały z sympozjum w Akademii Teologii Katolickiej z dn. 09.11.1998, Warszawa 1999, s. 30-41.
Google Scholar

Pius XI, Constitutio apostolica Deus scientiarium Dominus, 24.05.1931, AAS 23 (1931), s. 241-262.
Google Scholar

Pius XII, Foederatio catholicarum studiorum universitatum constituitur Catholicas studiorum universitates, 27.03.1949, AAS 42 (1950), s. 385-387.
Google Scholar

Provost J. H., A canonical commentary on , w: Catholic Universities in Church and Society. A Dialogue on Ex Corde Ecclesiae, red. J. P. Langan, Washington D.C. 1993, s. 105-136.
Google Scholar

Provost J. H., The Canonical Aspects of Catholic Identity in the Light of Ex corde Ecclesiae, Studia Canonica 25 (1991) 1, s. 155-191.
Google Scholar

Rodriguez-Izquierdo G., La constitution apostolica ‘Ex Corde Ecclesiae’ sobre las Universidades catolicas, w: La mision docente de la Iglesia. XI Jornadas de la Asociacion Espanola de Canonistas Madrid 3-5 abril 1991, red. J. M. Urteaga, Salamanca 1992, s. 199-218.
Google Scholar

Sacra Congregatio pro Institutione Catholica, Normae quaedam ad constitutionem apostolicam Deus scientiarium Dominus de studiis academicis ecclesiasticis recognoscendam, Typis Polyglottis Vaticanis 1968.
Google Scholar

Sobór Watykański II, Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim Gravissimum educationis, 28.10.1965, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 2002, s. 314-324.
Google Scholar

Studium teologii w ramach logiki „Procesu Bolońskiego”. List Kongregacji Edukacji Katolickiej dotyczący spraw związanych z uczelniami katolickimi, 30.03.2009, Akta Konferencji Episkopatu Polski 16 (2009), s. 25-30.
Google Scholar

Szkoła i uniwersytet w życiu Kościoła i narodu, w: II Polski Synod Plenarny (1991-1999), Poznań 2001, s. 49-63.
Google Scholar

The Application of Ex Corde Ecclesiae, A Ten Year Review from The Catholic University of America, http://www.cua.edu/catholic-identity/ (data dostępu: 02.12.2014).
Google Scholar

The Catholic University of America. 2012-2013 Annual Report, http://publicaffairs.cua.edu/res/docs/annual-report/2012-13-AnnualReport.pdf (data dostępu: 28.10.2014).
Google Scholar

The Catholic University Of America: Faculty Handbook, Washington, D.C. 2006, http://policies.cua.edu/faculty/index.cfm (data dostępu: 29.10.2014).
Google Scholar

Umowa między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Konferencją Episkopatu Polski w sprawie statusu prawnego szkół wyższych zakładanych i prowadzonych przez Kościół Katolicki, w tym uniwersytetów, odrębnych wydziałów i wyższych seminariów duchownych, oraz w sprawie trybu i zakresu uznawania przez Państwo stopni i tytułów nadawanych przez te szkoły wyższe z dnia 1 lipca 1999, Dz. U. z 1999, nr 63, poz. 727.
Google Scholar

Uniwersytety, w: Podręczna encyklopedya kościelna, t. 39-40, Warszawa-Lublin-Łódź 1914, s. 398-403.
Google Scholar

Ustawa z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.
Google Scholar

Wielgus S., Historyczne koncepcje i paradygmaty uniwersytetu oraz jego model na dziś i na jutro, http://www.kul.pl/laureaci-abp-prof-dr-hab-stanislaw-wielgus,art_9891.html#wyklad (data dostępu: 24.10.2014).
Google Scholar

Wielgus S., Uniwersytety katolickie i kościelne instytuty wyższego nauczania, Lublin 1996.
Google Scholar

Wojtyła K., Uniwersytet katolicki: koncepcja i zadania (na 50-lecie KUL), Zeszyty Naukowe KUL 11 (1968) nr 3-4, s. 13-16.
Google Scholar

Zanetti E., I laici nel munus docendi della Chiesa, w: Gruppo Italiano Docenti di Diritto Canonico, I laici nella ministerialità della Chiesa. XXVI Incontro di
Google Scholar

Studio Centro Dolomiti „Pio X” – Borca di Cadore 28 giugno – 3 luglio 1999, Milano 2000, s. 191-218.
Google Scholar

ARKADIUSZ DOMASZK

wydawnictwo@uksw.edu.pl

Affiliazione:

Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polonia

Note biografiche

Ks. dr hab. A Arkadiusz Domaszk SDB , prof. U UKSW – profesor nadzwyczajny na w Katedrze Prawa o Posłudze Nauczania Wydziału Prawa Kanonicznego UKSW w Warszawie, p.o. kierownika Zakładu Prawa o Dobrach Doczesnych Kościoła w Katedrze Kanonicznego Prawa Administracyjnego i Prawa o Dobrach Doczesnych Kościoła.