Czego o portatywie i pozytywie historyk sztuki nie wie, a co wiedzieć powinien: What art historians do not know but should know about portative organ and positive organ

Czesław Grajewski

doi:10.21697/an.7069

Opublikowane: 2019-10-01

Nr 3 (2019)

Czego o portatywie i pozytywie historyk sztuki nie wie, a co wiedzieć powinien

What art historians do not know but should know about portative organ and positive organ

Czesław Grajewski

Artifex Novus

Dział: Artykuły tematyczne

https://doi.org/10.21697/an.7069

Abstrakt

ABSTRAKT

Autor opisuje pokrótce historię i zastosowanie w muzyce dwóch instrumentów organowych: portatywu i pozytywu. Ukazuje różnicę w budowie między nimi i charakterystyczne cechy, które pozwalają zidentyfikować oba typy w dawnym malarstwie. Ważną cechą obu instrumentów jest ułożenie piszczałek. Na obrazach widzimy dwie możliwości: od lewej do prawej wysokość piszczałek może się zmniejszyć lub zwiększyć. Właściwe przedstawienie pokazałoby (zawsze) malejący rząd piszczałek od lewej do prawej.

SUMMARY

The author briefly describes the history and use in music of two organ-type instruments: a portative organ and a positive organ. He shows the difference in construction between the two and the characteristic features that allow to identify both types in old painting. An important feature of both instruments is the arrangement of the pipes. In the paintings we can see two possibilities: from the left to the right side, the height of the pipes may decrease or increase. An accurate depiction would (always) show the pipe row decreasing from left to right.

Słowa kluczowe:

portatyw, pozytyw, instrumenty muzyczne, malarstwo, portative organ, musical instruments, painting

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Grajewski, C. (2019). Czego o portatywie i pozytywie historyk sztuki nie wie, a co wiedzieć powinien: What art historians do not know but should know about portative organ and positive organ. Artifex Novus, (3), 130–143. https://doi.org/10.21697/an.7069

Cited by / Share

Bibliografia

B. Brauchli, The Clavichord, Cambridge 1998;
Google Scholar

A. Czech, Ordynaci i trędowaci. Społeczne role instrumentów muzycznych, Gdańsk 2013;
Google Scholar

M. Dorawa, Organy Torunia i okolicznych kościołów, Toruń 2011;
Google Scholar

M. Drobner, Instrumentoznawstwo i akustyka , Kraków 1986;
Google Scholar

J. Erdman, Organy. Poradnik dla użytkowników, Warszawa 1992;
Google Scholar

J. Gołos, Polskie organy i muzyka organowa , Warszawa 1972;
Google Scholar

Cz. Grajewski, Instrument organowy w perspektywie sztuki wanitatywnej, „Musica Ecclesiastica” 2016, t. 11;
Google Scholar

Cz. Grajewski, Nieznany instrument organowy z Nowego Miasta Lubawskiego, „Seminare. Poszukiwania naukowe” 2009, t. 26, s. 319–323; DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2009.26.24
Google Scholar

J.St. Pasierb, Katedra symbol Europy. La cathedrale Europe, Pelplin 2003;
Google Scholar

C. Sachs, Historia instrumentów muzycznych ,tłum. S. Olędzki, Kraków 1989;
Google Scholar

M. Zgliński, O organach niebiańskich, piekielnych i o muzyce błazeńskiej co nieco, w: Initium sapientiae humilitas. Studia ofiarowane Profesorowi Jakubowi Pokorze z okazji 70. urodzin, red. M.M. Olszewska, A. Skrodzka, współpraca A.S. Czyż, Warszawa 2015;
Google Scholar