REZYLIENCJA MATEK DZIECI Z ZABURZENIAMI ZE SPEKTRUM AUTYZMU

Aleksandra Buchholz; Kornelia Czerwińska; Mariola Wolan-Nowakowska

doi:10.21697/fp.2023.1.02

Opublikowane: 2023-09-01

Tom 13 Nr 1 (2023)

REZYLIENCJA MATEK DZIECI Z ZABURZENIAMI ZE SPEKTRUM AUTYZMU

Aleksandra Buchholz , Kornelia Czerwińska , Mariola Wolan-Nowakowska

Forum Pedagogiczne

Dział: Dział tematyczny

https://doi.org/10.21697/fp.2023.1.02

Abstrakt

Współczesna interwencja psychopedagogiczna opiera się na zasobach podmiotów jej oddziaływania. Koncentracja na mocnych stronach wspiera poczucie kompetencji i buduje niezależność życiową, sprzyjając samodzielnemu radzeniu sobie z przeciwnościami losu. Przykładem takich zasobów jest rezyliencja, rozumiana jako osobowy kapitał warunkujący pozytywną adaptację do wymagających okoliczności życiowych, jak na przykład wychowanie dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD). Artykuł stanowi przegląd badań poruszających tematykę rezyliencji rodzin w obliczu ASD dziecka. Akcent postawiony jest na wskazanie pozytywnych konsekwencji obecności tego zasobu dla jakości życia rodzin.

Słowa kluczowe:

rezyliencja, zaburzenie ze spektrum autyzmu, macierzyństwo, niepełnosprawność, rodzina

Inne teksty tego samego autora

Kornelia Czerwińska, Funkcjonowanie osoby stopniowo tracącej wzrok w przestrzeni edukacyjno-rehabilitacyjnej , Forum Pedagogiczne: Tom 6 Nr 1 (2016)
Kornelia Czerwińska, Agnieszka Piskorska, Cognitive functioning of a blind student in a foreign language classroom , Forum Pedagogiczne: Tom 8 Nr 2 (2018)
Aleksandra Buchholz, Kornelia Czerwińska, DOROSŁOŚĆ OSÓB W SPEKTRUM ZABURZEŃ AUTYSTYCZNYCH – ANALIZA WYBRANYCH OBSZARÓW , Forum Pedagogiczne: Tom 13 Nr 1 (2023): Komunikacja ucznia ze spektrum autyzmu
Kornelia Czerwińska, Psychospołeczne aspekty utraty wzroku i słuchu w późnej dorosłości , Forum Pedagogiczne: Tom 12 Nr 1 (2022): 100-lecie pedagogiki specjalnej

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Buchholz, A., Czerwińska, K., & Wolan-Nowakowska , M. (2023). REZYLIENCJA MATEK DZIECI Z ZABURZENIAMI ZE SPEKTRUM AUTYZMU. Forum Pedagogiczne, 13(1), 17–30. https://doi.org/10.21697/fp.2023.1.02

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Antonovsky A. (1987). Unraveling the mystery of health – how people manage stress and stay well. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
Bayat M. (2007). Evidence of resilience in families of children with autism. „Journal of Intellectual Disability Research”, nr 9 (51), s. 702-714.
Bitsika V., Sharpley Ch. F., Bell R. (2013). The buffering effect of resilience upon stress, anxiety and depression in parents of a child with an autism spectrum disorder. „Journal of Developmental and Physical Disabilities”, nr 25, s. 533-543.
Block J. H., Block J. (1980). The role of ego-control and ego-resiliency in the origination of behaviour. W: The Minnesota Symposia on Child Psychology. W. A. Collings (red.). New Jork: Hillsdale, Erlbaum.
Block J., Kremen A, M. (1996). IQ and Ego-Resiliency: conceptual and empirical connections and separateness. „Journal of Personality and Social Psychology”, nr 2 (70), s. 349-361.
Błeszyński J. J. (2004). Rodzina jako środowisko osób z autyzmem. Aspekt wychowawczo-terapeutyczny. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Buchholz A. (2022). Wsparcie społeczne a prężność psychiczna matek dzieci z autyzmem [nieopublikowana rozprawa doktorska]. Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie.
Dąbrowska A., Pisula E. (2010). Parenting stress and coping styles in mothers and fathers of pre-school children with autism and Down syndrome. „ Journal of Intellectual Disability Research”, nr 5 (54), s. 266-280.
Fredrickson B. L. (2004). The broaden-and-build theory of positive emotions. „Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B”, nr 359, s. 1367-1377.
Greeff A. P., van der Walt K.-J. (2010). Resilience in families with an autistic child. „Education and Training in Autism and Developmental Disabilities”, nr 3 (45), s. 347-355.
Heiman T., 2002, Parents of children with disabilities: resilience, coping, and future expectations, „Journal of Developmental and Physical Disabilities” , nr 2 (14), s. 159-171.
International Classification of Functioning Disability and Health, ICF (2001). Geneva: World Health Organization.
Jellet R., Wood C. E., Giallo R., Seymore M. (2015). Family functioning and behaviour problems in children with autism spectrum disorders: the mediating role of the parent. „Clinical Psychologist”, nr 19, s. 39-48.
Junik W. (2011). Zjawisko rezyliencji – wybrane problemy metodologiczne. W: Resilience. Teoria-badania-praktyka, W. Junik (red.). Warszawa: Parpamedia.
Kaczmarek Ł. (2011) Skala Sprężystości Psychicznej – polska adaptacja Ego Resiliency Scale. „Czasopismo Psychologiczne”, nr 17, s. 263-265.
Kapp L., Brown O. (2011). Resilience in families adapting to autism spectrum disorder. „Journal of Psychology in Africa”, nr 3 (21), s. 459-464.
Kasprzak A., Basińska M. A., Lewandowska P. (2013). Resiliency and the subjective evaluation of health in mothers of children with Asperger’s syndrome. „Health Psychology Report”, nr 1, s. 34-41.
Kobasa S. C. O., Puccetti M. C. (1983). Personality and social resources in stress resistance. „Journal of Personality and Social Psychology”, nr 45, s. 839-850.
Leone E., Dorstyn D., Ward L. (2016). Defining resilience in families living with neurodevelopmental disorder: a preliminary examination of Walsh’s framework. „Journal of Developmental and Physical Disabilities”, nr 28, s. 595-608.
Levine K. A. (2009). Against all odds: resilience in single mothers of children with disabilities. „Social Work in Health Care”, nr 4 (48), s. 402-419.
Luthar S.S. (2006). Resilience in development: A synthesis of research across five decades. W: Developmental psychopathology: risk, disorder and adaptation. D. Cicchetti, D. J. Cohen (red.). New York: Wiley.
Masten A. S., Obradović J. (2006). Competence and resilience in development. „Annales New York Academy of Sciences”, nr 1094, s. 13-27.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2008). Skala pomiaru prężności-SPP-25. „Nowiny Psychologiczne”, nr 3, s. 39-55.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2010). Osobowość. Stres a zdrowie. Warszawa: Difin.
Ostaszewski K. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechanizmów resilience. Warszawa. Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Ostaszewski K. (2017). Czynniki społeczno-ekologiczne warunkujące zdrowie i dobre przystosowanie. W: Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne – metodyka – praktyka. B. Woynarowska (red.). Warszawa: PWN.
Ostrych J. (2006). Przywiązanie i przekraczanie. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
Parchomiuk M. (2011). Osobiste i rodzinne korelaty aktywności zawodowej matek dzieci z niepełnosprawnością. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Parchomiuk M. (2012). Zasoby osobiste matek dzieci niepełnosprawnych. „Człowiek-Niepełnosprawność-Społeczeństwo”, nr 15 (1), s. 43-66.
Peer J. W., Hillman S. B. (2014). Stress and resilience for parents of children with intellectual and developmental disabilities: a review of key factors and recommendations for practitioners. „Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities”, nr 11, s. 92-98.
Pisula E. (2005). Problemy rodziców dorastających i dorosłych osób z autyzmem. W: Edukacja i wspomaganie rozwoju osoby z autyzmem od dzieciństwa do dorosłości. I. Matczak i A. Pala (red.). Częstochowa: Wydawca Organizatorzy V Forum.
Sadowska L., Szpich E., Wójtowicz D., Mazur A. (2006). Odpowiedzialność rodzicielska w procesie rozwoju dziecka niepełnosprawnego. „Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego”, nr 1, s. 11-21.
Scorgie K. Sobsey D. (2000). Transformational outcomes associated with parenting children who have disabilities. „Mental Retardation”, nr 38, s. 195-206.
Sekułowicz M., Kaczmarek E. (2014). Ścieżki radzenia sobie matek dzieci z autyzmem – pomiędzy wypaleniem a prężnością. „Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej”, nr 13, s. 9-23.
Seltzer M. M., Greenberg J. G., Hong J., Smith L. E., Almeida D. M., Coe Ch., Stawski R. S. (2010). Maternal cortisol levels and behavior problems in adolescents and adults with ASD. „Journal of Autism and Developmental Disorders”, nr 4 (40), s. 457-469.
Summers J. A., Behr S. K., Turnbull A. P. (1989). Positive adaptation and coping strengths of families who have children with disabilities. W: Support for caregiving families. G. H. S. Singer, L. K. Irvin (red.). Baltimore: Brookes.
Szmania L. (2014). Doświadczenia emocjonalne rodziców dzieci z autyzmem. „Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej”, nr 5, s. 69-91.
Thompson S., Hiebert-Murphy D., Trute B. (2012). Parental perceptions of family adjustment in childhood developmental disabilities. „Journal of Intellectual Disability”, nr 17, s. 24-37.
Uchnast Z. (1998). Prężność osobowa a egzystencjalne wymiary wartościowania. „Roczniki Psychologiczne”, nr 1, s. 7-26.
Walsh F. (2003). Family resilience: a framework for clinical practice, „Family Process”, nr 1 (42), s. 1-19.
Wright M. O., Masten A.S. (2005). Resilience processes in development. Fostering positive adaptation in the context of adversity. W: Handbook of resilience in children S. Goldstein, R. B. Brooks (red.). New York: Springer R. Google Scholar

Aleksandra Buchholz

aleksandra.buchholz@awf.edu.pl

Afiliacja:

a:1:{s:5:"pl_PL";s:106:"asystent w Katedrze Terapii Zajęciowej w Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie";} Polska