English
Polish
Patriotyzm w filozofii praktycznej Karola Libelta. Wokół rozprawy "O miłości ojczyzny"
Abstrakt
Lata 40. XIX wieku to okres wyjątkowo ożywionej debaty nad tożsamością narodu polskiego. Rozprawa Karola Libelta O miłości ojczyzny, wydana w poznańskim czasopiśmie Rok w 1844 r., jest jednym z reprezentatywnych przykładów ideowego fermentu tego czasu. W rozprawie autor formułuje zasadnicze pytanie o kształt i charakter narodu jako wspólnoty wartości. Redefiniuje jednakże kluczowe dla tematu pojęcia takie jak ojczyzna i patriotyzm. Postuluje konieczność precyzyjnego formułowania ról społecznych i zadań, których realizacja ma służyć odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Libelt akcentuje kwestię nierozłączności narodu i państwa, stąd w komentowanej rozprawie pytania o podmiotowość narodu są ściśle powiązane z pojęciem bytu politycznego i refleksją nad jego partykularną, ale i uniwersalną misją w dziejach. W stosunkowo rzadko komentowanej i niedoinwestowanej badawczo rozprawie Karola Libelta wybrzmiewa także koncepcja zmiany struktury polskiego społeczeństwa. Libelt jako pierwszy polski intelektualista sformułował definicję inteligencji jako grupę ludzi wykształconych, posiadających specjalne kompetencje i kluczową rolę do odegrania w dążącym do samookreślenia narodzie. Na barkach inteligencji, rozumianej przez filozofa jako awangarda narodu, ciąży odpowiedzialność szerzenia oświaty, kształcenia ludu i propagowania postaw zmieniających jego ograniczający szansę ewentualnych reform światopogląd. Libelt określa inteligencki etos jako zespół wartości i zasad mających moc wzorotwórczą. Szczególnym znamieniem inteligenckiego projektu patriotyzmu czyni zaś pojęcie służby drugiemu człowiekowi i poświęcenia dla dobra wspólnoty, dla ojczyzny. Przez miłość ojczyzny rozumie m.in. przywiązanie do ziemi, praktykowanie obyczajów, kultywowanie tradycji, dbanie o piękno języka, znajomość narodowej literatury, poszanowanie praw i obywatelskich obowiązków, etc. Wielkim walorem rozprawy Libelta pozostaje łączenie perspektywy historiozoficznej z problematyką etosu grupy kierowniczej, co daje rezultat w postaci refleksji o charakterze socjologicznym, podbudowanej romantycznym maksymalizmem moralnym.
-------------
Zgłoszono: 19/02/2020. Zrecenzowano: 23/03/2020. Zaakceptowano do publikacji: 07/04/2020
Słowa kluczowe
Libelt ; naród ; państwo ; patriotyzm ; inteligencja ; filozofia narodowa
Zasady cytowania
Licencja
Artykuły opublikowane w czasopismach wydawanych przez UKSW są objęte warunkami licencji Creative Commons CC BY-ND 4.0 Międzynarodowe, która zezwala na:
- Dzielenie się – Kopiowanie i rozpowszechnianie utworów w dowolnym medium i formacie; dla dowolnego celu, także komercyjnego.
Na następujących warunkach:
- Uznanie autorstwa – Utwór należy odpowiednio oznaczyć, podać link do licencji i wskazać jeśli zostały dokonane w nim zmiany. Można to zrobić w dowolny, rozsądny sposób, o ile nie sugeruje to udzielania przez licencjodawcę poparcia dla osoby dokonującej zmiany lub sposobu, w jaki wykorzystywany jest ten utwór.
- Bez utworów zależnych – Remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
Polityka ws. opłat redakcyjnych: Autorzy nie ponoszą żadnych kosztów związanych z publikacją swoich artykułów, tj. opłat za przetwarzanie artykułów (APCs), opłat redakcyjnych, opłat za kolor, opłat za zgłoszenia, opłat za stronę, opłat członkowskich, kosztów prenumeraty druku, innych opłat dodatkowych. Autorzy nie otrzymują też żadnej gratyfikacji finansowej za opublikowane materiały.
Polityka ws. deponowania różnych wersji materiałów przesłanych do redakcji czasopism wydawanych na UKSW jest następująca: autorzy mogą bez żadnego embarga zdeponować: 1) przedłożoną, 2) zaakceptowaną, oraz 3) opublikowaną wersję swoich artykułów w instytucjonalnych lub innych wybranych przez siebie repozytoriach.
