Do czego konieczny jest język? Co jest konieczne w języku?

Magdalena Danielewiczowa

doi:10.21697/zk.2017.4.01

Published: 2023-09-29

No. 4 (2017)

Do czego konieczny jest język? Co jest konieczne w języku?

Magdalena Danielewiczowa

Załącznik Kulturoznawczy

Section: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zk.2017.4.01

Abstract

The article attempts to answer two closely interrelated questions: What is a natural language necessary for and, on the other hand, what is necessary in the language itself? In the first part the author puts forward a thesis that there is a gulf between human speech and animal codes − a gulf which cannot be filled with explanations of evolutionary nature. She also invokes a series of ideas of distinguished scholars who advocate the logical primacy of language in relation to all other semiotic systems that create the space of culture. In the second part of the article, the inalienable properties of language are discussed, those that determine its essence and, at the same time, the uniqueness with respect to both the animal signals and all other sign systems. These features include: double demarcation, duality, proportionality, the possession of reference and predictive expressions, metalinguistic and metatextual tools, as well as tools for communicating the truth and knowledge of the world.

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Danielewiczowa, M. (2023). Do czego konieczny jest język? Co jest konieczne w języku?. Załącznik Kulturoznawczy, (4), 11–31. https://doi.org/10.21697/zk.2017.4.01

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

John L. Austin, Jak działać słowami, [w:] idem, Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne, tłum. B. Chwedeńczuk, PWN, Warszawa 1993.
Google Scholar

Jean Aitchison, Ziarna mowy. Początki i rozwój języka, tłum. M. Sykurska-Derwojed, PWN, Warszawa 2002.
Google Scholar

Ireneusz Bobrowski, Zaproszenie do językoznawstwa, Wyd. Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków 1998.
Google Scholar

Andrzej Bogusławski, O zasadach rejestracji jednostek języka, „Poradnik Językowy” 1976, nr 8, s. 356–364.
Google Scholar

Andrzej Bogusławski, Jednostki języka a produkty językowe. Problem tzw. orzeczeń peryfrastycznych, [w:] Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, red. M. Szymczak, Ossolineum, Wrocław 1978, s. 17–30.
Google Scholar

Andrzej Bogusławski, Towards an operational grammar, „Studia Semiotyczne” 1978, nr 8, 29-90, pol. przekład: Preliminaria gramatyki operacyjnej, tłum. R. Gozdawa-Gołębiowski, „Polonica” 1989, nr 13, s. 163-223
Google Scholar

Andrzej Bogusławski, Język i świat znaków, „Przegląd Humanistyczny” 1988, nr 12, s. 133-168; przedruk w: idem, Sprawy słowa / Word Matters, Veda, Warszawa 1944, s. 22-48.
Google Scholar

Andrzej Bogusławski, O proporcjonalności w języku i jej warunkach, [w:] Językoznawstwo diachroniczne i synchroniczne, red. J. Sambor, J. Linde-Usiekniewicz, R. Huszcza, Wydawnictwo UW, Warszawa 1993, s. 59-76.
Google Scholar

Andrzej Bogusławski, Jeszcze o delimitacji bilateralnych wielkości językowych, [w:] Symbolae Slavisticae. Dedykowane Pani Profesor Hannie Popowskiej-Taborskiej, red. E. Rzetelska-Feleszko, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 1996, s. 47–56.
Google Scholar

Andrzej Bogusławski, Science as Linguistic Activity, Linguistics as Scientific Activity, Katedra Lingwistyki Formalnej UW, Warszawa 1998.
Google Scholar

Andrzej Bogusławski, Veredicum laudare necesse est, vitam sustinere non est necesse, „Journal of Pragmatics” 2005, nr 37, s. 411-431; przedruk w: idem, Roztrząsania nadlingwistyczne, Bel STUDIO, Warszawa 2011, s. 51-74.
Google Scholar

Andrzej Bogusławski, A Study in the Linguistics-Philosophy Interface, Katedra Lingwistyki Formalnej UW, Warszawa 2007.
Google Scholar

Andrzej Bogusławski, An Example of Non-Existence of What Fails to Meet the Proportionality Requirement, [w:] Language, Science and Culture: Essays in Honour of Professor Jerzy Bańczerowski on the Occasion of His 70th Birthday, red. P. Łobacz, P. Nowak, W. Zabrocki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009, s. 85-90.
Google Scholar

Andrzej Bogusławski, Słowo i znak, [w:] Znaki czy nie znaki?, red. M. Guławska-Gniewkowska, G.M. Zeldowicz, Instytut Lingwistyki Stosowanej, Warszawa, 2013, s. 9-19.
Google Scholar

Andrzej Bogusławski, Ewa Drzazgowska, Język w refleksji teoretycznej. Przekroje historyczne, t. I-II, Katedra Lingwistyki Formalnej UW, Warszawa 2016.
Google Scholar

Bożenna Bojar, Zarys językoznawstwa dla studentów bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, Wydawnictwo UW, Warszawa 1991.
Google Scholar

Georges Charbonnier, Rozmowy z Claude Lévi-Straussem, tłum. J. Trznadel, Czytelnik, Warszawa 2000.
Google Scholar

William H. Calvin, Derek Bickerton, Lingua ex Machina. Reconciling Darwin and Chomsky with the Human Brain, MIT Press, Cambridge 2001.
Google Scholar

Magdalena Danielewiczowa, Dosięgnąć przedmiotu. Rzecz o Ferdynandzie de Saussurze, Wydawnictwo UW, Warszawa 2016.
Google Scholar

Cliff Goddard, Anna Wierzbicka, Horacio Fabréga Jr., Evolutionary Semantics: Using NSM to Model Stages in Human Cognitive Evolution, „Language Sciences” 2013, No. 42, s. 60-79.
Google Scholar

Renata Grzegorczykowa, Wstęp do językoznawstwa, PWN, Warszawa 2007.
Google Scholar

Charles F. Hockett, Zagadnienie uniwersaliów w języku, tłum. H. Kurkowska, [w:] Językoznawstwo strukturalne, red. A. Weinsberg, H. Kurkowska, PWN, Warszawa 1979, s. 209-228.
Google Scholar

Roman Jakobson, Język a inne systemy komunikacji, przeł. A. Tanalska, [w:] idem W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, red. M.R. Mayenowa, t. I, PWN, Warszawa 1989, s. 59-74.
Google Scholar

Jerzy Kuryłowicz, La nature des procčs dits «analogiques», SPAU, Kraków 1949.
Google Scholar

Richard Leakey, Pochodzenie człowieka, tłum. Z. Skrok, CIS, MOST, Warszawa 1995.
Google Scholar

John Lyons, Language and Linguistics. An Introduction, CUP, Cambridge 1981.
Google Scholar

Edward Łuczyński, Jolanta Maćkowiak, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo UG, Gdańsk 1999.
Google Scholar

André Martinet, Éléments de linguistique générale, Armand Colin, Paris 1960; pol. wydanie: Podstawy lingwistyki funkcjonalnej, wybór i tłum. L. Zawadowski, PWN, Warszawa 1970, s. 18-24; lub przedruk: [Podwójne rozczłonkowanie języka], [w:] Semiotyka dziś i wczoraj, red. L. Koj, J. Pelc, Ossolineum, Wrocław 1991, s. 342-345.
Google Scholar

Ferdynand de Saussure, Kurs językoznawstwa ogólnego, tłum. K. Kasprzyk, PWN, Warszawa 2002.
Google Scholar

Ferdinand de Saussure, Szkice z językoznawstwa ogólnego, przeł. M. Danielewiczowa, Dialog, Warszawa 2004.
Google Scholar

Steven Pinker, Język jest instynktem ludzkim, tłum. J. i M. Jannaszowie, [w:] Trzecia kultura, red. J. Brockman, CIS, Warszawa 1996.
Google Scholar

Renata Przybylska, Wstęp do nauki o języku polskim. Podręcznik dla szkół wyższych, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003.
Google Scholar

Max Scheler, Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy, tłum. i oprac. S. Czerniak, Węgrzecki, PWN, Warszawa 1987.
Google Scholar

Alfred Tarski, Pisma logiczno-filozoficzne, t. 1: Prawda, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
Google Scholar

Ludwig Wittgenstein, Philosophische Grammatik, hrsg. von R. Rhees, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1989
Google Scholar

Ludwig Wittgenstein, Tractatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz, PWN, Warszawa 2006.
Google Scholar

Przemysław Żywiczyński, Sławomir Wacewicz, Ewolucja języka. W stronę hipotez gesturalnych, Wydawnictwo UMK, Lublin 2015
Google Scholar