Aksjologiczny profil starości w polszczyźnie na podstawie danych korpusowych

Laura Polkowska

doi:10.21697/zk.2024.11.27

Published: 2024-11-25

No. 11 (2024)

The Axiological Profile of Old Age in the Polish Language Based on Corpus Data

Laura Polkowska

Cultural Studies Appendix

Section: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zk.2024.11.27

Abstract

The Axiological Profile of Old Age in the Polish Language Based on Corpus Data

In this sketch, an attempt is made to reconstruct the axiological profile of old age in the Polish language. The linguistic material is sourced from the National Corpus of Polish, currently the most representative text database for Polish language users. This text serves as an introduction to the reconstruction of the linguistic picture of old age, presenting essential considerations on the evaluation of the concept. The analysis reveals that old age is primarily conceptualized through metaphors (such as OLD AGE IS A HEAVY OBJECT, OLD AGE IS AN ENEMY) and is positioned among anti-values due to lexical-semantic associations and so-called “contagious conjunctions”.

Keywords:

old age, linguistic profile, value, metaphor, linguistic picture of the world

Similar Articles

Katarzyna Chrudzimska-Uhera, With Images and Words. An Account of the Sculptor Antoni Rząsa’s (1990-1980) Journey to Italy (1961-1962) , Cultural Studies Appendix: No. 12 (2025)
Małgorzata Jakubowska, Body, Thought, Ethics: A Film Programme Marking the Centenary of Gilles Deleuze’s Birth (1925-1995) , Cultural Studies Appendix: No. 12 (2025)
Kamila Żyto, Adrian Panek’s Werewolf Between Holocaust Cinema and Horror Film , Cultural Studies Appendix: No. 12 (2025)
Alina Biała, Contemporary Painting Poem. “Brueghel (II)” Stanislaw Grochowiak , Cultural Studies Appendix: No. 12 (2025)
Nowicka Bronka, Wymiana ciała na obraz. Próba pochwycenia drogi rzeczy od materii do wspomnienia , Cultural Studies Appendix: No. 3 (2016)
Robert Boroch, Around the Evolution of Language – Hypotheses on the Sources of the Human Speech and their Scientific Value , Cultural Studies Appendix: No. 5 (2018)
Monika Kwaśnik, Między wiedzą a widzeniem. O sposobach przedstawiania świata w "Balzakianach" Jacka Dehnela , Cultural Studies Appendix: No. 1 (2014)
Joanna Tarnawska, Obraz św. Hildegardy z Bingen w polskiej kulturze współczesnej , Cultural Studies Appendix: No. 1 (2014)
Weronika Lipszyc, The Metaphor ‘Understanding Is Seeing’ in Various Semiotic Systems and Discourses , Cultural Studies Appendix: No. 8 (2021)
Beata Przymuszała, Between Metaphor and Affectivity. The Sentient Body in the Text , Cultural Studies Appendix: No. 8 (2021)

1 2 > >>

You may also start an advanced similarity search for this article.

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Polkowska, L. (2024). The Axiological Profile of Old Age in the Polish Language Based on Corpus Data. Cultural Studies Appendix, (11). https://doi.org/10.21697/zk.2024.11.27

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Bartmiński Jerzy, Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji, w: idem, Językowe podstawy obrazu świata, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006.
Google Scholar

Bartmiński Jerzy, O profilowaniu pojęć, w: idem, Językowe podstawy obrazu świata, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006.
Google Scholar

Bartmiński Jerzy, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, w: Językowy obraz świata, red. idem, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1990.
Google Scholar

Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska Stanisława, Profile a podmiotowa interpretacja świata, w: Profilowanie w języku i w tekście, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1998.
Google Scholar

Cegieła Anna, Słowa i ludzie. Wprowadzenie do etyki słowa, Warszawa 2014.
Google Scholar

Dubisz Stanisław (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, PWN, Warszawa 2003.
Google Scholar

Fleischer Michael, Współczesna polska symbolika kolektywna (wyniki badań empirycznych), „Język a Kultura” 1998, t. XII: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki: teoria, metodologia, analizy empiryczne, red. J. Anusiewicz.
Google Scholar

Górski Rafał L., Łaziński M., Typologia tekstów w NKJP, w: Narodowy Korpus Języka Polskiego, red. Przepiórkowski Adam, Bańko Mirosław, Górski Rafał L., Lewandowska-Tomaszczyk Barbara, PWN, Warszawa 2012.
Google Scholar

Kowalski Henryk, Spokój czy smutek? Koncepcja starości w pismach Marka Tulliusza Cycerona, „Vox Patrum” 2011, nr 31. DOI: https://doi.org/10.31743/vp.4211
Google Scholar

Lakoff George, Johnson Mark, Metafory w naszym życiu, przeł. T.P. Krzeszowski, PIW, Warszawa 1988.
Google Scholar

Laskowska, Elżbieta, Dyskurs parlamentarny w ujęciu komunikacyjnym, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2004.
Google Scholar

Lewin Kurt, Field Theory in Social Science: Selected Theoretical Papers, Harper & Row, New York 1951.
Google Scholar

Matuchniak-Krasuska Anna, Kategorie i reguły polskiego dyskursu o aborcji, w: Cudze problemy. O ważności tego, co nieważne. Analiza dyskursu publicznego w Polsce, red. M. Czyżewski, K. Dunin, A. Piotrowski, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010.
Google Scholar

Pisarek Walery, Polskie słowa sztandarowe i ich publiczność, Kraków 2002.
Google Scholar

Puzynina Jadwiga, Język wartości, PWN, Warszawa 1990.
Google Scholar

Wolny Maja, Językowy obraz starości i ludzi w polszczyźnie, „Język a Kultura” 2003, t. 15: Opozycja homo – animal w języku i kulturze, red. A. Dąbrowska.
Google Scholar

Zajonc Robert B., Feeling and Thinking. Preferences Need No Inferences, „American Psychologist” 1980, no. 2. DOI: https://doi.org/10.1037//0003-066X.35.2.151
Google Scholar

Źródła internetowe
Google Scholar

Narodowy Korpus Języka Polskiego, https://nkjp.pl/ (dostęp 18.10.2024).
Google Scholar

Żmigrodzki Piotr (red.), Wielki słownik języka polskiego, https://wsjp.pl/ (dostęp 18.10.2024).
Google Scholar

Źródła stanowiące podstawę analizy (w zbiorach NKJP)
Google Scholar

Banek Dariusz, Samo życie. Odcinek 298, Polsat, Warszawa 2002.
Google Scholar

Chwin Stefan, Hanemann, Świat Książki, Warszawa 1998.
Google Scholar

Cieślar Artur, Kobieta metafizyczna. Rozmowy Artura Cieślara, Jacek Santorski, Warszawa 2005.
Google Scholar

Filipiak Izabela, Magiczne oko. Opowiadania zebrane, Warszawa 2006.
Google Scholar

Gąsiorowski Wacław, Księżna Łowicka. Powieść historyczna z XIX wieku, Tower Press, Gdańsk 2001.
Google Scholar

Gomulicki Wiktor, Wspomnienia niebieskiego mundurka, Nasza Księgarnia, Warszawa 1969.
Google Scholar

Górski Artur, Magia „Sacro Arsenale”, SuperNowa, Warszawa 2006.
Google Scholar

Gretkowska Manuela, Namiętnik, W.A.B. Warszawa 1998.
Google Scholar

Grochowiak Stanisław, Wiersze, Muza, Warszawa 1995.
Google Scholar

Grzegorczyk Jan, Chaszcze, Znak, Kraków 2009.
Google Scholar

Jabłoński Witold, Uczeń czarnoksiężnika, SuperNowa, Warszawa 2003.
Google Scholar

Kapuściński Ryszard, Lapidarium I-III, Agora, Warszawa 2008.
Google Scholar

Kroh Antoni, Starorzecza, Iskry, Warszawa 2010.
Google Scholar

Kubiak Zygmunt, Mitologia Greków i Rzymian, Świat Książki, Warszawa 2008.
Google Scholar

Kuncewiczowa Maria, Cudzoziemka, Książka i Wiedza, Warszawa 1995.
Google Scholar

Konwicki Tadeusz, Wiatr i pył, Czytelnik, Warszawa 2008.
Google Scholar

Ławrynowicz Marek, Korytarz, W.A.B., Warszawa 2006.
Google Scholar

Matuszewski Ryszard, Alfabet: wybór z pamięci 90-latka, Iskry, Warszawa 2004.
Google Scholar

Myśliwski Wiesław, Traktat o łuskaniu fasoli, Znak, Kraków 2007.
Google Scholar

Nurowska Maria, Miłośnica, W.A.B., Warszawa 2009.
Google Scholar

Odija Daniel, Kronika umarłych, W.A.B., Warszawa 2010.
Google Scholar

Pastuszewski Stefan, Traktat o rozsądku, „Akant” 05.2009.
Google Scholar

Przybylski Ryszard, Baśń zimowa, esej o starości, Sic!, Warszawa 2008.
Google Scholar

Raduńska Sonia, Kartki z białego zeszytu, W.A.B., Warszawa 2008.
Google Scholar

Rylski Eustachy, Po śniadaniu, Świat Książki, Warszawa 2009.
Google Scholar

Sieniewicz Mariusz, Rebelia, W.A.B., Warszawa 2007.
Google Scholar

Soból Marek, Mojry, W.A.B., Warszawa 2005.
Google Scholar

Starosc- czy jej sie boicie???, http://www.forumowisko.pl/lofiversion/index.php/t792-0.html.
Google Scholar

Szostak Wit, Oberki na końcu świata, PIW, Warszawa 2007.
Google Scholar

Szostkiewicz Adam, Koniec człowieka, Polityka, Warszawa 2003.
Google Scholar

Szpotański Janusz, Zebrane utwory poetyckie, Puls, Londyn 1990.
Google Scholar

Żeromski Stefan, Popioły, Czytelnik, Warszawa 1988.
Google Scholar

Żeromski Stefan, Wiatr od morza, Czytelnik, Warszawa 1957.
Google Scholar

Żukrowski Wojciech, Kamienne tablice, Muza, Warszawa 1994.
Google Scholar