„Wybór twarzy” − spotkanie Federica Felliniego i Diane Arbus w świetle semantycznych wizji ludzkich fizjonomii

Katarzyna Ziemlewska

doi:10.21697/zk.2022.9.24

Published: 2022-12-31

No. 9 (2022)

Selection of Faces – Fellini and Diane Arbus Meeting in the Light of Semantic Vision of Human Physiognomies

Katarzyna Ziemlewska

Załącznik Kulturoznawczy

Section: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zk.2022.9.24

Abstract

This research focuses on two famous artists born in the 20s of the 20th century who have been rarely brought together in comparison. It’s quite astonishing, as – putting aside the discrepancy of their respective biographies – the landscapes made of human faces in their oeuvre have much in common both aesthetically and semantically. As Fellini said in one of his interviews, “I look for my movies in all of the faces that are surrounding me”. The eponymous “selection of faces” was the most important part of the movie castings for the director from Rimini. He was eager to behold all of his upcoming films “in the appearing faces”. Proceeding from face semiology, the etymology of an Ancient Greek πρόσωπον meaning concurrently a “person” and a “mask”, and the problem of mimesis, this paper attempts to analyze the affinity of human physiognomies seen in the movies of Frederico Fellini and in the photographic portraits taken by Diane Arbus. The key to understanding their relatedness seems to be an explicit objection against “democracy of faces”, a withdrawal from staging the human visage to make it more expressive and unconstrained, and the conviction that “a face is not in the camera,” but it resides in the creator’s mind initially.

Keywords:

Fellini, Arbus, face, physiognomy, mimesis, grotesque

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Ziemlewska, K. (2022). Selection of Faces – Fellini and Diane Arbus Meeting in the Light of Semantic Vision of Human Physiognomies. Załącznik Kulturoznawczy, (9), 477–502. https://doi.org/10.21697/zk.2022.9.24

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Arbus Diane, Arbus, Diane Arbus. Magazine Work, Aperture, New York 2001.
Google Scholar

Arbus Diane, Diane Arbus: An Aperture Monograph, ed. Doon Arbus, Marvin Israel, Aperture, New York 1972.
Google Scholar

Arbus Diane, Diane Arbus. In the Beginning, ed. J. Rosenheim, K. Rinaldo, San Francisco Museum of Modern Art, The Metropolitan Museum of Art, New York 2016.
Google Scholar

Arbus Diane, Diane Arbus: Revelations, ed. D. Arbus, S. Phillips, Schirmer/Mosel, München 2003.
Google Scholar

Arbus Diane, Diane Arbus: Untitled, Aperture, New York 2011.
Google Scholar

Baird Lisa A., Susan Sontag and Diane Arbus: The Siamese Twins of Photographic Art, „Women’s Studies” 2008, Vol. 37, No. 8, s. 971–986, DOI 10.1080/00497870802414629.
Google Scholar

Bastien Sophie, Rêve et hasard objectif chez Breton, „Voix plurielles”, vol. 2, no 2 (décembre 2005).
Google Scholar

Baxter John, Fellini, St. Martin’s Press, New York 1993.
Google Scholar

Belting Hans, Faces. Historia twarzy, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2015.
Google Scholar

Bennetts Leslie, Peering Into the Striking Faces of Fellini and Allen, „The New York Times”, 5.03.1984, [tekst dostępny również online: www.nytimes.com/1984/03/05/arts/peering-into-the-striking-faces-of-fellini-and-allen.html (dostęp 30.01.2022)].
Google Scholar

Bosworth Patricia, Diane Arbus. Biografia, przeł. Ewa Mikina, W.A.B., Warszawa 2006.
Google Scholar

Chandler Charlotte, I, Fellini, Random House, New York 1995.
Google Scholar

Charrier Philip, On Diane Arbus: Establishing a Revisionist Framework of Analysis, „History of Photography” 2012, Vol. 36, No. 4, DOI 10.1080/03087298.20 12.703401.
Google Scholar

Cirio Rita, Fellini. Zawód: reżyser. Rozmowy, przeł. Anna Osmólska-Mętrak, „Świat Literacki”, Izabelin 2003.
Google Scholar

Cotton Charlotte, The Photograph as Contemporary Art, Thames and Hudson, London 2020.
Google Scholar

Danto Arthur C., Świat sztuki. Pisma z filozofii sztuki, przeł. i oprac. L. Sosnowski, Wydawnictwo UJ, Kraków 2006.
Google Scholar

Gross Frederick, Diane Arbus’s 1960s. Auguries of Experience, University of Minessota Press, Minneapolis–London 2012.
Google Scholar

Hendrykowski Marek, Semiotyka twarzy, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2017.
Google Scholar

Hulick Diana Emery, Diane Arbus’s Expressive Methods, „History of Photography” 1995, Vol. 19, No. 2, DOI 10.1080/03087298.1995.10442405.
Google Scholar

Jung Carl Gustav, Synchroniczność jako zasada związków akauzalnych, w: idem, Dynamika nieświadomości, przeł. R. Reszke, Warszawa 2014.
Google Scholar

Kayser Wolfgang, Próba określenia istoty groteskowości, przeł. R. Handke, „Pamiętnik Literacki” 1979, z. 4.
Google Scholar

Kezich Tullio, Federico Fellini. His Life and Work, transl. M. Proctor, V. Mazza, Faber and Faber, New York 2006.
Google Scholar

Kornatowska Maria, Fellini, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1989.
Google Scholar

Lubow Arthur, Diane Arbus: Portrait of a Photographer, HarperCollins Publishers, New York 2017.
Google Scholar

Lupi Gordiano, Federico Fellini. A Cinema’s Greatmaster, transl. P. Scalbrino, P. Carter, Mediane, Milano 2009.
Google Scholar

Majewski Lech, Asa nisi masa. Magia 8½ Felliniego, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2019.
Google Scholar

McPherson Heather, Diane Arbus’s Grostesque ‘Human Comedy’, „History of Photography” 1995, Vol. 19, No. 2, DOI 10.1080/03087298.1995.10442406.
Google Scholar

Nietzsche Friedrich, Narodziny tragedii albo Grecy i pesymizm, przeł. B. Baran, Aletheia, Warszawa 2009.
Google Scholar

Nietzsche Friedrich, Narodziny tragedii czyli hellenizm i pesymizm, red. J. Wroński, T. Słowiński, przeł. L. Staff, Nietzsche Seminarium, Łódź–Wrocław 2010.
Google Scholar

Parigi Stefania, Neorealism Masked: Fellini’s Films of the 1950s, w: A Companion to Federico Fellini, ed. F. Burke, M. Waller, M. Gubareva, Wiley-Blackwell 2020, DOI 10.1002/9781119431558.ch7.
Google Scholar

Rilke Rainer Maria, Wprowadzenie (do książki pt. Worpswede), w: idem, Testament, przeł. B. Antochewicz, Wydawnictwo św. Antoniego, Wrocław 1994.
Google Scholar

Trainer Laureen, The Missing Photographs: An Examination of Diane Arbus’s Images of Transvestites and Homosexuals from 1957 to 1965, „Athanor” 2000, Vol. 18.
Google Scholar

Schickel Richard, Send in the Clowns. ‘An Aspect Of Fellini’, „Film Comment” 1994, Vol. 30, No. 5.
Google Scholar

Sontag Susan, O fotografii, przeł. S. Magala, Karakter, Kraków 2017.
Google Scholar

Szyjkowska-Piotrowska Anna, Po-twarz. Przekraczanie widzialności w sztuce i filozofii, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2015.
Google Scholar

Twarze Federico Felliniego, „Przekrój” 1981, nr 1912.
Google Scholar

Wieczorkiewicz Anna, Monstruarium, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2019.
Google Scholar

Fraenkel Gallery, San Francisco, fotografia Diane Arbus, Kobieta w kapeluszu, N.Y.C., 1966, nr inwentarzowy 2007.522, www.metmuseum.org/art/collection/search/288921 (dostęp 2.02.2022).
Google Scholar

Museum of Contemporary Art, Los Angeles, fotografia Diane Arbus, Wytatuowany mężczyzna podczas karnawału, Md., 1970, nr inwentarzowy 95.23.67, The www.moca.org/collection/work/tattooed-man-at-a-carnival-md (dostęp 3.02.2022).
Google Scholar

The Metropolitan Museum of Art, New York, fotografia Diane Arbus, Kobieta w perłowym
Google Scholar

naszyjniku i kolczykach, N.Y.C., 1967, nr inwentarzowy 2012.552.4, www.metmuseum.org/art/collection/search/306258?sortBy=Relevance&ft=Diane+Arbus&offset=40&rpp=40&pos=59 (dostęp 2.02.2022).
Google Scholar

The Metropolitan Museum of Art, New York, fotografia Diane Arbus, Dziewczyna w kostiumie cyrkowym, Md., 1970, nr inwentarzowy 2012.552.6, www.metmuseum.org/art/collection/search/306260?searchField=All&sortBy=Relevance&ao=on&ft=arbus+circus&offset=0&rpp=40&pos=1 (dostęp 3.02.2022).
Google Scholar

The Metropolitan Museum of Art, New York, fotografia Diane Arbus, Mężczyzna połykający ostrza, Hagerstown, Md., 1960, nr inwentarzowy2007.524, www.metmuseum.org/art/collection/search/288923?sortBy=Relevance&ft=-Diane+Arbus&offset=80&rpp=40&pos=104 (dostęp 8.02.2022).
Google Scholar

The Metropolitan Museum of Art, New York, fotografia Diane Arbus, Dziewczynka w dokerce, N.Y.C., 1965, nr inwentarzowy 2005.100.335, www.met museum.org/art/ collection/search/286430 (dostęp 2.02.2022).
Google Scholar

The Metropolitan Museum of Art, New York, fotografia Diane Arbus, Kobieta z grzywką, N.Y.C., 1961, nr inwentarzowy 2017.699.1, www.metmuseum.org/art/ collection/search/771994?searchField=All&sortBy=Relevance&ft=diane+arbus&
Google Scholar

amp;offset=0&rpp=40&pos=10 (dostęp 17.01.2022).
Google Scholar

The Metropolitan Museum of Art, New York, fotografia Diane Arbus, bez tytułu, ok. 1970–1971, nr inwentarzowy 1990.1010.1, https://www.metmuseum.org/art/collection/search/266218?sortBy=Relevance&ft=Diane+Arbus&offset=
Google Scholar

&rpp=40&pos=97 (dostęp 5.02.2022).
Google Scholar

The Metropolitan Museum of Art, New York, fotografia Diane Arbus, Siedzący mężczyzna wcielający się w postać kobiety w rozwartym kimonie, Hempstead, L.I., 1959, nr inwentarzowy 2015.131, www.metmuseum.org/art/collection/search/651804?-
Google Scholar

sortBy=Relevance&ft=Diane+Arbus&offset=0&rpp=40&pos=27 (dostęp 1.02.2022).
Google Scholar

The Museum of Contemporary Art, Los Angeles, fotografia Diane Arbus, Dziewczyna z cygarem w Washington Square Park, N.Y.C., 1965, nr inwentarzowy 95.23.4, www.moca.org/collection/work/girl-with-a-cigar-in-washington-square-parknyc
Google Scholar

(dostęp 2.02.2022).
Google Scholar

The Museum of Contemporary Art, Los Angeles, fotografia Diane Arbus, Kobieta z medalionem w Washington Square Park, N.Y.C., 1965, nr inwentarzowy 95.23.29, www.moca.org/collection/work/woman-with-a-locket-in-washington-square--park-nyc (dostęp 2.02.2022).
Google Scholar

The Museum of Contemporary Art, Los Angeles, fotografia Diane Arbus, Młody patriota z flagą, N.Y.C., 1967 of Contemporary Art, Los Angeles nr inwentarzowy 95.23.41, www.moca.org/collection/work/patriotic-young-man-with-a-flag-nyc (dostęp 17.01.2022).
Google Scholar

The Museum of Contemporary Art, Los Angeles, fotografia Diane Arbus, Kobieta w masce na wózku inwalidzkim, 1970, nr inwentarzowy 95.23.42, www.moca.org/collection/work/masked-woman-in-a-wheelchair-pa (dostęp 5.02.2022).
Google Scholar