Koncepcja egzegezy biblijnej Jana Szkota Eriugeny

Adam Grzegorzyca

doi:10.21697/spch.2022.58.A.01

Opublikowane: 2022-07-31

Tom 58 Nr 1 (2022)

Koncepcja egzegezy biblijnej Jana Szkota Eriugeny

Adam Grzegorzyca

Studia Philosophiae Christianae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/spch.2022.58.A.01

Abstrakt

Ustanowienie w zrodzonym z Boga Ojca Synu-Logosie idealnych wzorów jest pierwotnym aktem stwórczym Boga, ujętego przez Jana Szkota Eriugenę jako Niestworzona Natura Stwarzająca, która powołuje do istnienia Stworzoną Naturę Stwarzającą. Bóg dokonał całości stworzenia jednym aktem. Stworzenie zaistniało jako proste i doskonałe według woli Boga. Eriugena uważa, że stworzenie w Logosie przyczyn prymordialnych zostało w Księdze Rodzaju opisane w formie procesu. Ten alegoryczny zapis stanowi źródło informacji o stworzonej rzeczywistości. Dla Eriugeny całe Pismo Święte jest pełnoprawnym źródłem informacji, ponieważ autorem Pisma jest zawsze prawdomówny Bóg. Stwórca pragnie, aby człowiek, który dokonał błędnego wyboru i utracił doskonałość, mógł powrócić do tego stanu, więc otwiera przed człowiekiem Księgę Natury, którą jest stworzony wszechświat oraz Księgę Pisma, którą jest Pismo Święte. Biblia, zawierająca symbole, nauki i opisy, została dana również współczesnej ludzkości, aby rozumna natura człowieka mogła nakierować go na drogę powrotu do Boga i stanu doskonałości. Analiza stworzenia oraz analiza Pisma Świętego powinny zbliżać człowieka do Boga. Wypowiedź egzegetyczna stanowi ważny aspekt interpretacji Pisma, więc Eriugena stawia warunki, które są konieczne lub stanowią wsparcie dla poprawnego wnioskowania. Warunki te dotyczą niesprzeczności pomiędzy wspomnianymi Księgami, roli ludzkiego intelektu w prowadzonych badaniach oraz znaczenia ludzkich autorytetów. Autor artykułu omawia wymagania, określone przez Eriugenę i dokonuje ich interpretacji uwzględniając fakt rozwoju różnych dziedzin współczesnej nauki.

-----------------------

Zgłoszono: 29/03/2022. Zrecenzowano: 12/05/2022. Zaakceptowano do publikacji: 31/05/2022.

Słowa kluczowe:

Jan Szkot Eriugena, Bóg, Księga Pisma, Księga Natury, egzegeza

Inne teksty tego samego autora

Adam Grzegorzyca, Koncepcja ludzkiej duszy i problem animacji w systemie filozoficznym Eriugeny , Studia Philosophiae Christianae: Tom 57 Nr 1 (2021)
Adam Grzegorzyca, Eriugeny koncepcja stworzenia wszystkiego z niczego w człowieku , Studia Philosophiae Christianae: Tom 55 Nr 1 (2019)
Adam Grzegorzyca, Eriugeny ontologiczna koncepcja rzeczywistości , Studia Philosophiae Christianae: Tom 52 Nr 2 (2016)
Adam Grzegorzyca, Platońskie idee i Eriugeny przyczyny prymordialne w kontekście ich przyczynowości i poznawalności , Studia Philosophiae Christianae: Tom 53 Nr 4 (2017)
Adam Grzegorzyca, Koncepcja przebóstwienia w systemie Jana Szkota Eriugeny , Studia Philosophiae Christianae: Tom 55 Nr 4 (2019)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Grzegorzyca, A. (2022). Koncepcja egzegezy biblijnej Jana Szkota Eriugeny . Studia Philosophiae Christianae, 58(1), 7–24. https://doi.org/10.21697/spch.2022.58.A.01

Cited by / Share

Bibliografia

Eriugena, Jan Szkot. (2000). Komentarz do Ewangelii Jana z Homilią do Prologu Ewangelii Jana. Kęty: Antyk.
Google Scholar

Eriugena, Jan Szkot. (2009). Periphyseon. Księga I. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Google Scholar

Eriugena, Jan Szkot. (2010). Periphyseon. Księga III. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Google Scholar

Eriugena, Jan Szkot. (2012). Periphyseon. Księga IV. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Google Scholar

Eriugenae, Johannis Scotti. (1975). Expositiones in Ierarchiam Coelestem. J. Barbet (red.). Turnholti: Brepols.
Google Scholar

Eriugenae, Johannis Scotti. (1996). Periphyseon, liber primus. E. Jeauneau (red.). Turnhout: Brespols.
Google Scholar

Eriugenae, Johannis Scotti. (1999). Periphyseon, liber tertius. E. Jeauneau (red.). Turnhout: Brespols.
Google Scholar

Eriugenae, Johannis Scotti. (2000). Periphyseon, liber quartus. E. Jeauneau (red.). Turnhout: Brespols.
Google Scholar

Kijewska, A. (1999). Księga Pisma i Księga Natury. Heksaemeron Eriugeny i Teodoryka z Chartres. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Marler, J.C. (1994). Dialectical Use of Authority in the „Periphyseon”. W: B. McGinn, W. Otten (red.), Eriugena: East and West. Papers of the Eighth International Colloquium of the Society for the Promotion of Eriugenian Studies Chicago and Notre Dame, 95-113. Notre Dame: University of Notre Dame Press.
Google Scholar

McGinn, B. (1996). The Originality of Eriugena’s Spiritual Exegesis. W: G. van Riel, C. Steel, J. McEvoy (red.), Iohannes Scottus Eriugena. The Bible and Hermeneutics.
Google Scholar

Proceedings of the Ninth International Colloquium of the Society for the Promotion of Eriugenian Studies held at Leuven and Louvain-la-Neuve, June 7-10, 1995, 55-80. Leuven: Leuven University Press.
Google Scholar

O’Meara, J.J. (1992). Eriugena’s Use of Augustine’s „De Genesi ad litteram” in the „Periphyseon”. W: T. Halton (red.), Studies in Augustine and Eriugena, 269-283.
Google Scholar

Washington: The Catholic University of America Press.
Google Scholar

Orygenes. (1979). Filokalia. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Google Scholar

Otten, W. (1995). Nature and Scripture: Demise of Medieval Analogy. Harvard Theological Review, 88(2), 257-284. DOI: https://doi.org/10.1017/S0017816000030339
Google Scholar

Reynolds, L.D., Wilson, N.G. (2008). Skrybowie i uczeni. O tym, w jaki sposób antyczne teksty literackie przetrwały do naszych czasów. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Schrimpf, G. (1977). Die Sinnmitte der „Periphyseon”. W: R. Roques (red.), Jean Scot Érigène et l’histoire de la philosophie: Laon 7-12 Juillet 1975, Colloques internationaux du CNRS 561, 289-305. Paris: CNRS Éditions.
Google Scholar

Św. Augustyn. (1989). O nauce chrześcijańskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Google Scholar