Sztuka odpominania

Piotr Jakub Fereński

doi:10.21697/an.14426

Opublikowane: 2024-12-20

Nr 8 (2024)

Sztuka odpominania

Piotr Jakub Fereński

Artifex Novus

Dział: Artykuły tematyczne

https://doi.org/10.21697/an.14426

Abstrakt

Artykuł prezentuje zarys koncepcji estetyki pamięci, którą autor – doprecyzowując – określa mianem „estetyki odpominania”. Chodzi nie tyle o samą komemorację, co o obecne w przestrzeni publicznej i znamienne dla współczesnej kultury wizualnej praktyki artystyczne i edukacyjne. W swych rozważaniach autor nawiązuje zarówno do polskiej refleksji teoretycznej na kulturą, jak i brytyjskich cultural studies. Wyjaśnia związki pomiędzy pamięcią zbiorową a władzą polityczną i ekonomiczną, sztuką i wytwarzaniem narodowych mitów, polityką historyczną i systemem szkolnictwa. Przekonuje on, że choć kultura i nauka przez stulecia były używane w sposób systematyczny przez aparat władzy do dokonywania manipulacji w obszarze pamięci zbiorowej, to jednak ostatnie dekady stanowią „czas odpominania”. Nowoczesna sztuka i nieformalna edukacja są zaprzęgnięte w ten proces. Tak pojmowana estetyka pamięci należy do kulturowych form oporu.

Słowa kluczowe:

odpominanie, kontr-pamięć, edukacja, polityka historyczna i działania artystyczne

Inne teksty tego samego autora

Piotr Jakub Fereński, „Tylko sztuka cię nie oszuka” , Artifex Novus: Nr 6 (2022): Numer tematyczny: Sztuka sprzeciwu

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Fereński, P. J. (2024). Sztuka odpominania. Artifex Novus, (8), 54–69. https://doi.org/10.21697/an.14426

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Alphen Ernst van, Krytyka jako interwencja. Sztuka, pamięć, afekt, seria: „Hermeneia – Centrum Studiów Humanistycznych”, red. Katarzyna Bojarska, Kraków 2019.
Google Scholar

Bednarek Stefan, Dylematy pamięci zbiorowej: casus Dolnego Śląska, w: Przyszłość tradycji, red. Sław Krzemień-Ojak, Białystok 2008, s. 103–114.
Google Scholar

Bednarek Stefan, Dolnośląskie miejsca pamięci, „Dolny Śląsk”, 2009, nr 14, s. 195–196.
Google Scholar

Bednarek Stefan, Jeśli nie „miejsca pamięci”, to co? O badaniach pamięci, „Kultura Współczesna”, 2010, nr 1, s. 100–109.
Google Scholar

Bednarek Stefan, Mnemotopika polska, w: Tradycja dla współczesności. Ciągłość i zmiana, t. 6: Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, red. Jan Adamowski, Marta Wójcicka, Lublin 2012, s. 33–46.
Google Scholar

Bednarek Stefan, Mnemotoposy: słowo wstępne „Przegląd Kulturoznawczy”, 2012, nr 1, s. 5–11.
Google Scholar

Bednarek Stefan, Nośniki pamięci: literatura, film, wspomnienie „Dolny Śląsk”, 2012, nr 17, s. 239–240.
Google Scholar

Certeau Michel de, The Practice of Everyday Life, Angeles–London 1999.
Google Scholar

Connerton Paul, Jak społeczeństwa pamiętają, tłum. Marcin Napiórkowski, Warszawa 2012.
Google Scholar

Evans Stanton Medford, Blacklisted by history: the untold story of Senator Joe McCarthy and his fight against America's enemies, New York 2007.
Google Scholar

Fereński Piotr Jakub, Fikcyjne mapy i święte topografie, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”, 2015, nr 4, s. 82–89.
Google Scholar

Frank Thomas, Co z tym Kansas? Czyli opowieść o tym, jak konserwatyści zdobyli serce Ameryki, tłum. Julian Kutyła, wstęp Jacek Żakowski, Warszawa 2008.
Google Scholar

Foucault Michel, Trzeba bronić społeczeństwa, tłum. Małgorzta Kowalska, Warszawa 1998.
Google Scholar

Foucault Michel, Nietzsche, genealogia, historia, w: Filozofia, historia, polityka. Wybór pism, red. i tłum. Damian Leszczyński, Lotar Rasiński, Warszawa–Wrocław 2000, s. 113–135.
Google Scholar

Gross Tomasz Jan, Sąsiedzi, Warszawa 2000.
Google Scholar

Koczanowicz Leszek, Kultura jako zespół praktyk, w: Aksjotyczne przestrzenie kultury, seria: „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Kulturoznawcze”, nr IX, red. Renata Tańczuk, Dorota Wolska, Wrocław 2005, s. 37–54.
Google Scholar

Koczanowicz Leszek, Polityka dialogu. Demokracja niekonsensualna i wspólnota krytyczna, Warszawa 2015.
Google Scholar

Leys Ruth, Wstyd współcześnie, w: Historie afektywne i polityki pamięci, red. Elżbieta Wichrowska i in., Warszawa 2015, s. 349–401.
Google Scholar

Macdonald Sharon, Krainy pamięci. O dziedzictwie i tożsamości we współczesnej Europie, tłum. Robert Kusek, Kraków 2021.
Google Scholar

Pietraszko Stanisław, Studia o kulturze, Wrocław 1992.
Google Scholar

Polskie miejsca pamięci. Dzieje toposu wolności, red. Stefan Bednarek, Bartosz Korzeniewski, Warszawa 2014.
Google Scholar

Szacka Barbara, Czas przeszły: pamięć – mit, Warszawa 2006.
Google Scholar

Tańczuk Renata, Wolska Dorota, Od Redakcji. O kulturze i wartościach raz jeszcze, w: Aksjotyczne przestrzenie kultury, seria: „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Kulturoznawcze”, nr IX, red. też, Wrocław 2005, s. 9–14.
Google Scholar

https://www.tekstowo.pl/piosenka,t_love,wychowanie.html [dostęp 30 VI 2024].
Google Scholar

https://michelvanderburg.com/2019/08/04/porajmos-memorial-sinti-roma-europe/ [dostęp 12 II 2024].
Google Scholar