Fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego jako przesłanka eksplikacji sensów edukacji

Jarosław Gara

doi:10.21697/fp.2017.2.11

Opublikowane: 2017-10-18

Tom 7 Nr 2 (2017)

Fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego jako przesłanka eksplikacji sensów edukacji

Jarosław Gara

Forum Pedagogiczne

Dział: Artykuły i rozprawy

https://doi.org/10.21697/fp.2017.2.11

Abstrakt

Sformułowany problem opiera się na próbie przybliżenia trzech zasadniczych zagadnień, wyrażonych w trzech pytaniach i przynależnych im perspektywach problemowych: 1. Jakie są podstawowe przesłanki fenomenologicznych nastawień badawczych?; 2. Jak jest rozumiana fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego?; 3. W jaki sposób fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego pozwala na ujmowanie i rozjaśnianie sensów edukacji? Fenomenologia świata życia codziennego, rozwijana przez Edmunda Husserla w ostatnim okresie jego twórczości, opiera się na założeniu, że ów świat przeżywany jest właściwym i nieredukowalnym punktem wyjścia dla nauk humanistycznych i społecznych. Jest to bowiem wspólny świat codziennych sytuacji i praktycznego działania.W tym też kontekście odnoszę się do fenomenu edukacyjnych preliminariów i imponderabiliów oraz rozpatruję kwestie sensotwórczości doświadczenia paradoksalności, aporetyczności i dialektyczności rozwoju człowieka. To zaś daje to podstawę do ujmowania tytułowych sensów edukacji jako swoistego egzystencjalnego doświadczenia odysei.

Słowa kluczowe:

fenomenologia świat życia codziennego, filozofia edukacji, egzystencjalne aporie, myślenie paradoksami, edukacja jako odyseja

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Gara, J. (2017). Fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego jako przesłanka eksplikacji sensów edukacji. Forum Pedagogiczne, 7(2), 145–168. https://doi.org/10.21697/fp.2017.2.11

Cited by / Share

Bibliografia

Ablewicz K. (2003). Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Berger P. L., Luckmann T. (2000). Społeczne tworzenie rzeczywistości. Niżnik J. (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Bollnow O. F. (1983). Anthropologische Pädagogik. Bern: Haupt.
Google Scholar

Bollnow O. F. (1989). The Pedagogical Atmosphere, Manen M. van (tłum.). „Phenomenology and Pedagogy”, nr 7.
Google Scholar

Conrad-Martius H. (1989). Fenomenologia i spekulacja. Machnacz J. (tłum.). „Roczniki Filozoficzne”, t. XXXIV, z. 1, s. 273–287.
Google Scholar

Copei F. (1969). Der Fruchtbare Momente im Bildungsprozess. Heidelberg: Quelle & Mayer.
Google Scholar

Depraz N. (2010). Zrozumieć fenomenologię. Konkretna praktyka. Czarnecka A. (tłum.). Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Gara J. (2015). Fenomenologiczne inspiracje hermeneutycznego rozjaśniania fenomenu edukacji. „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 2–3.
Google Scholar

Gara J. (2016). Egzystencjalne doświadczenie aporii sensu swojskości i zadomowienia w świecie życia codziennego. W: Melosik Z., Szymański M. J. (red.). Tożsamość w warunkach zmiany społecznej. Warszawa: Wydawnictwo APS.
Google Scholar

Gara J. (2017a, w druku). Egzystencjalna problematyzacja poszukiwania, poznawania i tworzenia samego siebie. W: Dudzikowa M., Tanaś M. (red.). Poszukiwanie, poznawanie i tworzenie samego siebie.
Google Scholar

Gara J. (2017b, w druku). Husserlowski świat życia codziennego i jego znaczenie edukacyjne, „Studia Edukacyjne”.
Google Scholar

Husserl E. (1976). Kryzys nauki europejskiej a transcendentalna fenomenologia. Szewczyk J. (tłum.). „Studia Filozoficzne”, nr 9, s. 93–121.
Google Scholar

Husserl E. (1989). Wykłady z fenomenologii wewnętrznej świadomości czasu. Sidorek J. (tłum.). Warszawa: PWN.
Google Scholar

Husserl E. (1993). Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia. Sidorek J. (tłum.). Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar

Husserl E. (2000a). Badania logiczne, t. II, cz. I, Sidorek J. (tłum.). Warszawa: PWN.
Google Scholar

Husserl E. (2000b). Badania logiczne, t. II, cz. II, Sidorek J. (tłum.). Warszawa: PWN.
Google Scholar

Husserl E. (2006). Badania logiczne, t. I. Sidorek J. (tłum.). Warszawa: PWN.
Google Scholar

Husserl E. (2013). Doświadczenie i sąd, Baran B. (tłum.). Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar

Ingarden R. (1963). Z badań nad filozofią współczesną. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Ingarden R. (1970). Co jest nowego w ostatniej pracy Husserla? „Studia Filozoficzne”, nr 4–5, s. 3–14.
Google Scholar

Ingarden R. (1971). U podstaw teorii poznania, cz. 1. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Krasnodębski Z., Nellen K. (1993). Wstęp. W: Krasnodębski Z., Nellen K. (red.). Świat przeżywany. Fenomenologia i nauki społeczne. Warszawa: PIW.
Google Scholar

Krüger H.-H. (2005). Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu. Sztobryn D. (tłum.). Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Langeveld M. J. (1983). Reflections on Phenomenology and Pedagogy. „Phenomenology and Pedagogy”, nr 1/1, s. 5–10.
Google Scholar

Langeveld M. J. (1984). How Does the Child Experience the World of Things? „Phenomenology and Pedagogy”, nr 2/3, s. 215–223.
Google Scholar

Lippitz W. (2005). Różnica i obcość. Studia fenomenologiczne w obrębie nauki o wychowaniu. Murzyn A. (tłum.). Kraków: Oficyna Wydawnictwo „Impuls.
Google Scholar

Loch W. (1986). Possibilities of the Father Role. „Phenomenology and Pedagogy”, nr 4/3, s. 66–77.
Google Scholar

Lyotard J. F. (2000). Fenomenologia. Migasiński J. (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar

Manen M. van (1979). The phenomenology of pedagogic of observation. „The Canadian Journal of Education”, nr 4/1, s. 5–16.
Google Scholar

Manen M. van (1990). Researching Live Experience. Human Science for An Action Sensitive Pedagogy. New York: State University of New York Press.
Google Scholar

Meyer-Drawe K. (1986). Kaleidoscope of Experiences: The Capability to be Surprised by Children. „Phenomenology and Pedagogy”, nr 4/3, s. 48–55.
Google Scholar

Meyer-Drawe K. (1997). Education, W: Embree L. (red.), Encyclopedia of phenomenology. Dordrecht–Boston–London: Kluwer Academic Publishers.
Google Scholar

Michalski K. (1998). Heidegger i filozofia współczesna. Warszawa: PIW.
Google Scholar

Patočka J. (1986). Świat naturalny jako problem filozoficzny. Zychowicz J. (tłum.). W: tenże, Świat naturalny i fenomenologia. Kraków: PAT.
Google Scholar

Patočka J. (1993). Filozofia kryzysu nauki według Edmunda Husserla i jego koncepcja fenomenologii „świata przeżywanego”. Zychowicz J. (tłum.). W: Krasnodębski Z., Hellen K. (red.). Świat przeżywany. Warszawa: PIW.
Google Scholar

Pulkowska M. (1979). Otto Friedrich Bollnow – filozof zaufania do świata. „Znak”, nr 11.
Google Scholar

Reinach A. (2005). O fenomenologii, „Fenomenologia”, nr 3, s. 117–138.
Google Scholar

Ricoeur R. (1996). Fenomenologia i hermeneutyka: wychodząc od Husserla…, Drwięga M. (tłum.). „Kwartalnik Filozoficzny”, t. XXIV, z. 3, s. 149–181.
Google Scholar

Rolewski J. (1999). Husserlowska kategoria a priori świata przeżywanego. W: Czerniak S., Rolewski J. (red.). Studia z filozofii niemieckiej, t. 3: Współczesna fenomenologia niemiecka. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Rożdżeński R. (1998). Husserl i problem tak zwanej ogólnej naoczności. „Logos i Ethos”, nr 1, s. 13–27.
Google Scholar

Scheler M. (1975). Postawa fenomenologiczna. Węgrzecki A. (tłum.). . W: Węgrzecki A., Scheler. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Schütz A. (1989). Fenomenologia i nauki społeczne. Lachowska D. (tłum.) . W: Krasnodębski Z. (red.). Fenomenologia i socjologia. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Schütz A. (2012). O wielości rzeczywistości. W: tenże, O wielości światów. Jabłońska B. (tłum.). Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”.
Google Scholar

Schütz, A. (1966). Studies in phenomenological philosophy. Gurwitsch A. (tłum.). The Hague: Nijhoff.
Google Scholar

Stróżowski W. (1989). O metodzie fenomenologii. W: Perzanowski J. (red.). Jak filozofować, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Święcicka K. (1983). Husserl. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Tarkowska E. (2000). Życie codzienne jako kategoria interdyscyplinarna. W: Dudzikowa M., Czerepniak-Walczak M. (red.). Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, t. 5. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Zaner R. M. (1975). On the Sense of Method in Phenomenology. W: Pivčević E. (red.). Phenomenology and Philosophical Understending, Cambridge–London–New York–Melbourne: Cambridge University Press.
Google Scholar

Jarosław Gara

jgara@aps.edu.pl

Afiliacja:

Wydział Nauk Pedagogicznych Akademia Pedagogiki Specjalnej Warszawa Polska

Biogram

Jarosław Gara – doktor habilitowany, profesor nadzwyczajny Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, kierownik Zakładu Pedagogiki Ogólnej i Teorii Wychowania; wiceprzewodniczący Komisji ds. Przewodów Doktorskich. Zainteresowania naukowe: wybrane problemy filozofii nauki, filozofii kultury, filozofii człowieka, psychologii osobowości; filozofia wychowania. Aktualne obszary badań: edukacyjne implikacje i implementacje dyskursu fenomenologicznego, egzystencjalnego, hermeneutycznego. Autor monografii: Człowiek i wychowanie (Warszawa 2007), Pedagogiczne implikacje filozofii dialogu (Kraków 2008), Od filozoficznych podstaw wychowania do ejdetycznej filozofii wychowania (Warszawa 2009). Wybrane publikacje: Idea interdyscyplinarności i interdyscyplinarna natura wiedzy pedagogicznej (Warszawa 2014), Fenomenologiczne inspiracje hermeneutycznego rozjaśniania fenomenu edukacji (Warszawa 2015), Fenomen epizodów codzienności jako źródło antycypacji przyszłości (Warszawa 2015), Egzystencjalne doświadczenie aporii sensu swojskości i zadomowienia w świecie życia codziennego (Poznań 2016). Adres do korespondencji: APS, ul. Szczęśliwicka 40, 02-353 Warszawa; tel. 22 589 36 00, wew. 3440. Adres e-mailowy: jgara@aps.edu.pl.