Nieodzowna utopia wartości. Aksjologiczne znaczenie myślenia utopijnego

Katarzyna Łukaszewska

doi:10.21697/seb.2020.18.2.01

Published: 2020-06-30

Vol. 18 No. 2 (2020)

An Indispensable Utopia of Values. Axiological Significance of Utopian Thinking

Katarzyna Łukaszewska

Studia Ecologiae et Bioethicae

Section: Articles

https://doi.org/10.21697/seb.2020.18.2.01

Abstract

Utopia is indispensable for man - it is thought-provoking, challenging, and it defies the impossible. Thanks to absolutisation, the ability to reflect determines the direction of development, its dimension and meaning. For axiology, utopia provides the basis for putting absolute values into practice, even if the process of their cognition is based on a special kind of autonomous and intuitive self-commitment. We cannot be compelled to pursue values, but we can be inspired to cherish them by the example of personal involvement in an axiological utopia, opening us up to non-relativity, immeasurability, moderation, and sustainability in development. The utopia of values brings us closer to the existence of something that is not solely relative, dependent, conditioned. The theory of absolute values explains the utopian sense of creating a harmonised hierarchy of values, and seeking objective valuations, serving not only the concept of sustainable development but the broadly understood idea of the common good, the community effort.

Keywords:

value, utopia, ethics, axiology, absolute values

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Łukaszewska , K. (2020). An Indispensable Utopia of Values. Axiological Significance of Utopian Thinking. Studia Ecologiae Et Bioethicae, 18(2), 7–16. https://doi.org/10.21697/seb.2020.18.2.01

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Baczko, Bronisław. 2016. Światła utopii. Warszawa: IFIS PAN.
Google Scholar

Bregman, Rutger. 2018. Utopia dla realistów. Warszawa: Czarna Owca.
Google Scholar

Elzenberg, Henryk. 1991. Z filozofii kultury. Kraków: Znak.
Google Scholar

Elzenberg, Henryk. 2002. Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Google Scholar

Halpin, David. 2003. Hope and Education. The Role of the Utopian Imagination, London–New York: Routledge Falmer.
Google Scholar

Heidegger, Martin. 1994. Bycie i czas. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Hull, Zbigniew. 2003. „Filozofia zrównoważonego rozwoju”. W Filozoficzne i społeczne uwarunkowania zrównoważonego rozwoju, red. Artur Pawłowski, 15–25. Lublin: PAN.
Google Scholar

Kotarbiński, Tadeusz. 1958. „Zasady etyki niezależnej”. Studia filozoficzne 2 (1): 3–13.
Google Scholar

Kozłowski, Michał. 2008. „Granice utopii”. W Spotkania z utopią w XXI wieku, red. Piotr Żuk, 215–219. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Lorczyk, Andrzej. 1998. „O nadwartości, powinności i sensie. Prolegomena rekonstrukcji późnej aksjologii Elzenberga”. W Człowiek wobec wartości w filozofii Henryka Elzenberga, red. Andrzej Lorczyk, 93–126. Warszawa: Polskie Towarzystwo Filozoficzne Stakroos.
Google Scholar

Pasterniak, Wojciech. 1995. Przestrzeń edukacyjna. Zielona Góra: Wydawnictwo WSP.
Google Scholar

Perkowska-Klejman, Anna. 2017. „Utopia i refleksyjność.” W Utopia a edukacja, t. 2, red. Rafał Włodarczyk, 109–123. Wrocław: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Płachciak, Adam. 2011. „Utopistyczny wymiar rozwoju zrównoważonego”. Annales. Etyka w życiu gospodarczym 14 (1): 89–98. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Pomian, Krzysztof. 2002. Oblicza XX wieku: Szkice historyczno-polityczne. Lublin: UMCS.
Google Scholar

Szacki, Jerzy. 1980. Spotkania z utopią. Warszawa: Iskry.
Google Scholar

Tatarkiewicz, Władysław. 1992. Pisma z etyki i teorii szczęścia. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Wiśniewski, Ryszard. 2009. „O niektórych pożytkach studiów nad aksjologią i etyką Elzenberga”. W Elzenberg ‒ Tradycja i współczesność, red. Włodzimierz Tyburski i Ryszard Wiśniewski, 19–30. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar

Włodarczyk, Rafał. 2017. „O rozczarowaniu utopią i myśleniu krytycznym”. W Utopia a edukacja, t. 2, red. Rafał Włodarczyk, 49–63. Wrocław: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Wojewoda, Mariusz. 2018. „Etyka jako utopia społeczna. Analiza w perspektywie filozofii wartości”. Er(r)go. Teoria–Literatura–Kultura 36 (1): 37–50.
Google Scholar

Zuziak, Władysław. 2012. „Czy aksjologia może przezwyciężyć ponowoczesny kryzys wartości?” Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 21, 2(82): 295–310. https://doi.org/10.2478/v10271-012-0058-6.
Google Scholar

Zweiffel, Łukasz. 2008. Utopia. Idealna odpowiedź na nieidealną rzeczywistość. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Google Scholar

Żuk, Piotr. 2008. „O pożytkach z utopii w życiu publicznym i naukach społecznych”. W Spotkania z utopią w XXI wieku, red. Piotr Żuk, 49–60. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar