Znaczenie humanistyki dla kształtowania realistycznych relacji człowieka do przyrody

Ryszard F. Sadowski

doi:10.21697/seb.2018.16.3.01

Published: 2018-09-30

Vol. 16 No. 3 (2018)

The importance of the humanities in shaping a realistic relationship between humans and nature

Ryszard F. Sadowski

Studia Ecologiae et Bioethicae

Section: Articles

https://doi.org/10.21697/seb.2018.16.3.01

Abstract

Along with the deepening of the ecological crisis, our understanding of its nature is also increasing. While the analysis of its causes and effects, along with the development of a strategy to overcome it, was at first carried out solely by representatives of the natural and technical sciences, it has now been undertaken also by humanists, artists and cultural and religious leaders. The joining of humanists in this endeavour enables better recognition of the nature of the ecological crisis and consequently helps to develop a more adequate strategy to counteract its impact. Particularly noteworthy is the contribution of world religions in shaping a realistic relationship between humanity and nature. This article points to the increasing humanisation of the ecological reflection and offers examples of the commitment demonstrated by representatives of various religious traditions to the protection of forests

Keywords:

humanist ecology, environmental philosophy, religion and ecology, land art, forest

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Sadowski, R. F. (2018). The importance of the humanities in shaping a realistic relationship between humans and nature . Studia Ecologiae Et Bioethicae, 16(3), 5–18. https://doi.org/10.21697/seb.2018.16.3.01

Cited by / Share

References

ARC, Millions of hectares of religious forest managed ecologically by 2014, http://www.arcworld.org/projects.asp?projectID=529, dostęp: 3.04.2018.
Google Scholar

Arystoteles. 2006. Polityka. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Bartłomiej I. Acceptance Speech for the Honorary Doctorate at the University of Amazonas in Manaus (14.07.2006). http://tnij.at/Bartlomiejolasach, dostęp: 31.03.2018.
Google Scholar

Bishops of Alberta Province. Celebrate Life: Care for Creation (4.10.1998). http://www.wcr.ab.ca/bin/eco-lett.htm, dostęp: 10.11.2008.
Google Scholar

Bonenberg M. M. 2000. Aksjologiczne problemy ekologii. W: Poznanie i doznanie. Eseje z estetyki ekologii, red. M. Gołaszewska, 32-51.Kraków: Universitas.
Google Scholar

Boucher K-L. 2011. “Collaboration for Conservation in Ankarana, Madagascar”. Totem: The University of Western Ontario Journal of Anthropology. 19. 59-66.
Google Scholar

Catholic Bishops of the Philippines. 1996. What is Happening to Our Beautiful Land? W: And God Saw That It Was Good: Catholic Theology & the Environment, red. D. Christiansen, Christiansen W. 309-318. Washington: United States Catholic Conference.
Google Scholar

Chui-Ling Tam. Rewriting the fatwa at COP22. https://theieca.org/publications/blogs/chui-ling-tam/2016/11/09/rewriting-fatwa-cop22, dostęp: 31.03.2018.
Google Scholar

Dalai Lama. Hope for Tibet’s Environment, przemówienie na konferencji pt. Endangered Tibet (Snlnn, Australia – 28.09.1996). https://www.dalailama.com/messages/environment/tibets-environment, dostęp: 31.03.2018.
Google Scholar

Dharma Teachers and Sangha Members Worldwide. The Earth as Witness: International Dharma Teachers’ Statement on Climate Change. https://oneearthsangha.org/articles/dharma-teachers-statement-on-climate-change, dostęp: 31.03.2018.
Google Scholar

Eden Reforestation Projects, Plant trees, save lives, https://edenprojects.org, dostęp: 3.04.2018.
Google Scholar

Foltz R. C. 2006. “Nature in Asian Traditions: The State of the Field”. Worldviews: Environment CultureReligion. 10(1). 1-4. DOI: https://doi.org/10.1163/156853506776114483
Google Scholar

Franciszek (papież). 2015. Encyklika Laudato si’. W trosce o wspólny dom (24 maja 2015). Kraków: Wydawnictwo M.
Google Scholar

Fritsch B. 1990. Mensch, Umwelt, Wissen. Evolutionsgeschichtliche Aspekte des Umweltproblems, Zurich-Sttudgart: Verlag der Fachvereine.
Google Scholar

Gardner G. T. 2003.Engaging Religion in the Quest for a Sustainable World. W: State of the World 2003. A Worldwatch Institute Report on Progress Toward a Sustainable Society, red. G.T. Gardner et al., 152-177. New York: WW Norton & Company.
Google Scholar

Gokhale Y. et al. 1988. Sacred woods, grasslands and water bodies as self-organized systems of conservation. W: Conserving the Sacred for Biodiversity Management, red. P.S. Ramakrishnan et al., 365-398. New Delhi: Oxford and IBH Publishing Co.
Google Scholar

Hiddleston S. Can “green fatwas” combat climate change? http://www.natureasia.com/en/nmiddleeast/article/10.1038/nmiddleeast.2016.208, dostęp: 31.03.2018.
Google Scholar

Hipokrates. 1890. O powietrzu, wodzie i miejscach. W: Dwie Księgi Hipokratesa Warszawa: Gebethner i Wolff.
Google Scholar

Interfaith Rainforest Initiative (Oslo, 19-21.06.2017), http://fore.yale.edu/files/Interfaith_Rainforest_Initiative_Statement.pdf, dostęp: 31.03.2018.
Google Scholar

Jain P. 2011. Dharma and Ecology of Hindu Communities Sustenance and Sustainability. Farnham: Ashgate.
Google Scholar

Jonas H. 1995. Zasada odpowiedzialności. Etyka dla cywilizacji technologicznej. Kraków: Wydawnictwo Platan.
Google Scholar

Łepko Z. 1995. Ekofilozofia jako praktyczna filozofia przyrody. W: Człowiek i środowisko. Humanistyka i ekologia, red. J. Dębowski, 37-43. Olsztyn: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Google Scholar

Łepko Z. 2003. Antropologia kryzysu ekologicznego w świetle współczesnej literatury niemieckiej. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
Google Scholar

Martin B. D., Schwab E. 2013. „Current usage of symbiosis and associated terminology”, International Journal of Biology. 5(1). 32-45. doi:10.5539/ijb.v5n1p32. DOI: https://doi.org/10.5539/ijb.v5n1p32
Google Scholar

Meadows D. H. et al. 1973. Granice wzrostu, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Google Scholar

Meyer-Abich K. M. 1984. Wege zum Frieden mit der Natur. Praktishe Naturphilosophie für die Umweltpolitik, München-Wien: C. Hanser.
Google Scholar

Meyer-Abich K. M. 1987. Naturphilosophie auf neuen Wegen. W: Über Natur: philosophische Beiträge zum Naturverständnis, red. O. Schwemmer, L. Schäfer, 63-73. Frankfurt am Main: Klostermanns.
Google Scholar

Meyer-Abich K. M. 1988. Wissenschaft für die Zukunft: Holistisches Denken in ökologischer und gesellschaftlicher Verantwortung. München: C.H. Beck.
Google Scholar

Moran E. F. 2006. People and Nature: An Introduction to Human Ecological Relations. Malden: Blackwell Publishing Professional.
Google Scholar

Presbyterian Church (USA).Environment and Energy. http://www.pcusa.org/site_media/media/uploads/washington/pdfs/policybrief.pdf, dostęp: 31.03.2018.
Google Scholar

Racelis A. E. Aswani S. 2011. “Hopes and Disenchantments of Religious Community Forestry in the Western Solomon Islands”. Ecological and Environmental Anthropology. 6. 26-38.
Google Scholar

Sadowski R. F. 2010. Religijne inspiracje przeciwdziałania kryzysowi ekologicznemu. W: Człowiek i świat – wymiary odpowiedzialności, red. Wł. Tyburski, H. Ciążela, W. Dziarnowska, 77-86. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Google Scholar

Sadowski R. F. 2012. „Potencjał religii w ochronie ekosystemów leśnych”. Studia Ecologiae et Bioethicae. 10(4). 11-32. DOI: https://doi.org/10.21697/seb.2012.10.4.01
Google Scholar

Sadowski R. F. 2013. „Aktualizacja ekologicznego potencjału religii w ochronie ekosystemów leśnych”, Studia Ecologiae et Bioethicae. 11(1). 7-27.
Google Scholar

Sadowski R. F. 2015. Filozoficzny spór o rolę chrześcijaństwa w kwestii ekologicznej, Warszawa: TNFS. DOI: https://doi.org/10.21852/tnfs.2015.1
Google Scholar

Selmaj-Pomaska P. 2011. „Klausa Michaela Meyera- -Abicha idea pokoju człowieka z przyrodą”. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Humanistyczne. Nr specjalny 3. 2. 345-355.
Google Scholar

Simmons I. G. 1990. Changing the Face of the Earth. Culture, Environment, History, Cambridge: Blackwell Publishing.
Google Scholar

The Beer-Sheba Project, http://beershebaproject.org, dostęp: 3.04.2018.
Google Scholar

The United Methodist Church. Environmental Justice for a Sustainable Future. http://main.umc-gbcs.org/resolutions/environmentaljustice-for-a-sustainable-future-1023-2008-bor, dostęp: 31.03.2018.
Google Scholar

Tucker M. E. 2003. Worldly Wonder: Religions Enter Their Ecological Phase, Chicago: Open Court.
Google Scholar

Tukidydes. 1991. Wojna peloponeska, Wrocław- -Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Tyburski W. 2006. „Powstanie i rozwój filozofii ekologicznej”. Problemy Ekorozwoju. 1. 7-15.
Google Scholar

Werntz K. M. Indonesia’s fatwa shows religious duty can be a route to sustainable behavior. https://www.theguardian.com/sustainable-business/religion-environment-wildlife-trafficking-indonesia-fatwa-sustainable, dostęp: 31.03.2018.
Google Scholar

Wilson E. O. 2002. Afterword. W: Silent Sprint, red. R. Carson, 357-363. Boston-New York: Houghton Mifflin Company.
Google Scholar

WorldRenew, Living Justice, Loving Mercy, Serving Christ, https://worldrenew.net, dostęp: 3.04.2018.
Google Scholar

Yaakov G. 1997. Lost in Translation: Toward a Feminist Account of Chipko. W: Transitions, Environments, Translations: Feminisms in International Politics, red. J. W. Scott et al., 273-284. New York- London: Routledge.
Google Scholar