Dom jako miejsce kształtowania świadomości ekologicznej Polaków

Monika Podkowińska; Antoni Świerczek; Beáta Balogová

doi:10.21697/seb.5833

Opublikowane: 2024-12-17

Dom jako miejsce kształtowania świadomości ekologicznej Polaków

Monika Podkowińska

, Antoni Świerczek

, Beáta Balogová

Studia Ecologiae et Bioethicae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/seb.5833

Abstrakt

Dom stanowi miejsce, w którym młodzi ludzie dorastają, uczą się i rozwijają kompetencje niezbędne do sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie. To miejsce, w którym kształtowane są postawy, opinie i zachowania najmłodszych członków rodziny, dotyczące również środowiska naturalnego. Celem artykułu jest przedstawienie miejsca domu rodzinnego - rodziny w kontekście kształtowania świadomości ekologicznej Polaków. Prezentowany w artykule temat oparty został o literaturę przedmiotu, a także wyniki badań dotyczące problematyki odnoszącej się do świadomości ekologicznej Polaków (m.in. CBOS, EcoBarometr, Raport z badania świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski 2022). Autorzy wykorzystali analizę danych zastanych w postaci desk research. Badania (EcoBarometr2023; EcoBarometr 2024) pokazują, iż głównym źródłem informacji dotyczącej środowiska naturalnego są media, nie zaś rodzina. W przypadku młodych ludzi głównym źródłem staje się Internet, a wraz z wiekiem wzrasta w tym zakresie znaczenie telewizji. Wyniki prezentowanych w artykule badań wskazują również na to, że zdecydowana większość Polaków podejmuje działania służące środowisku w obszarze domu rodzinnego (np. segregowanie śmieci). Jednakże motywacje do podejmowania tego typu działań nie są wynikiem jedynie dbałości o środowisko, lecz w równym stopniu wynikają z przyczyn natury ekonomicznej. Rodzina nie stanowi środowiska, w którym rozmowa staje się podstawowym narzędziem kształtowania świadomości ekologicznej Polaków. Ani dom, ani szkoła w opinii badanych nie stanowią głównych źródeł informacji dotyczących środowiska naturalnego. Istotnym staje się zatem zwrócenie uwagi na znaczenie jakie środowisko rodzinne powinno odgrywać w sferze kształtowania postaw i zachowań ekologicznych młodych ludzi.

Słowa kluczowe:

dom, rodzina, świadomość ekologiczna, ochrona środowiska

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Podkowińska, M., Świerczek, A., & Balogová, B. (2024). Dom jako miejsce kształtowania świadomości ekologicznej Polaków. Studia Ecologiae Et Bioethicae. https://doi.org/10.21697/seb.5833

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Agrawal, Mini, Prateek Kalia, Priyanka Nema, Adil Zia, Kulvinder Kaur, and Beula John Hephzibah. 2023. “Evaluating the influence of government initiatives and social platforms on green practices of Gen Z: The mediating role of environmental awareness and consciousness.” Cleaner and Responsible Consumption 8: 1-10.
Google Scholar

Campo, Monika, Belinda Fehlberg, Kristin Natalier, and Bruce Smyth. 2020. “The Meaning of Home for Children and Young People after Separation.” Journal of Social Welfare and Family Law 42(3): 299–318. https://doi.org/10.1080/09649069.2020.1796218.
Google Scholar

Chadderdon, Hester. 1944. “Home and Family Life Education.” Review of Educational Research 14(4): 301–310. https://doi.org/10.3102/00346543014004301.
Google Scholar

Duda, Małgorzata, and Monika Podkowińska. 2022. “Home and its importance in the lives of Poles.” Family Forum 12: 87-103. https://doi.org/10.25167/FF/4886.
Google Scholar

Duda, Małgorzata. 2017. “Dom rodzinny – między tradycją a współczesnością [ʺFamily home – strength of tradition, weakness of the present].” Studia Socialia Cracoviensia 9(2): 25-35. http://dx.doi.org/10.15633/ssc.2453.
Google Scholar

EcoBarometr. 2023. “SW Research Market Research and Opinion Agency.” Research Announcement no 5.
Google Scholar

EcoBarometr. 2024. “SW Research Market Research and Opinion Agency.” Research Announcement no 6.
Google Scholar

EcoBarometr.pl. 2024. “Zaniepokojeni zmianą klimatu, ale bardziej sceptyczni wobec ‘zielonej komunikacji’ - ekologiczne postawy Polaków w najnowszym raporcie EKObarometr [Concerned about climate change, but more skeptical about ‘green communication’ - the ecological attitudes of Poles in the latest EKObarometer report].” Accessed October 12, 2024. https://ekobarometr.pl/ekobarometr-6.
Google Scholar

Fundali, Irena, Aneta Smolińska. 2015. “Świadomość ekologiczna jako instrument realizacji polityki ekologicznej w Polsce, Stanach Zjednoczonych Ameryki i Australii. [Environmental Awareness as a Tool to Implement Environmental Policies in Poland, The United States of America and Australia].” Rocznik Politologiczny 11: 41-57.
Google Scholar

Grochowska, Irena. 2006. “Edukacja środowiskowa w zadaniach rodziny [Envinronmental education as family task].” Studia Ecologiae et Bioethicae 4(1): 415-425. https://doi.org/10.21697/seb.2006.4.1.31.
Google Scholar

Karkashadze, Nargiza, Tengiz Kuprashvili, and Tinatin Gugeshashvili. 2023. “The role of the family in the socialization of the individual, contemporary problems and perspectives.” International Journal of Innovative Technologies in Social Science 1(37): 1-9. https://doi.org/10.31435/rsglobal_ijitss/30032023/7942.
Google Scholar

Kociszewska, Małgorzata. 2014. “Ecological awareness and education of the society in the light of sustainability idea – selected aspects.” Family Pedagogy 4(1): 31-41. https://doi.org/10.2478/fampe-2014-0004.
Google Scholar

Kopeć, Ewa. 2014. “Means of acquiring knowledge about the education of the parents.” Studies on the Theory of Education 5/1 (8): 115-132.
Google Scholar

Koszarek-Cyra, Aleksandra, Monika Piśniak. 2017. “Świadomość ekologiczna studentów Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej [The Ecological awareness of students of the Management Faculty of the Częstochowa University of Technology].” Scientific Papers of Silesian University of Technology. Organization and Management Series 108: 193-202. http://dx.doi.org/10.29119/1641-3466.2017.108.17.
Google Scholar

Kowalska, Magdalena. 2011. “Socjologiczne aspekty badania świadomości ekologicznej [The sociological aspects of research of ecological awareness].” Krakowskie Studia Małopolskie 15: 383-396. http://dx.doi.org/10.15804/ksm201123.
Google Scholar

Krzesińka-Żach, Beata. 2015. “Dom rodzinny jako obszar zainteresowań współczesnej pedagogiki rodziny [The family home as an area of interest for contemporary family pedagogy].” Rocznik Teologii Katolickiej XIV/1: 285-297. https://doi.org/10.15290/rtk.2015.14.1.19.
Google Scholar

Ładyżyński, Andrzej. 2017. “Dom rodzinny jako kategoria pedagogiczna. [Family home as a pedagogical category].”In Dom rodzinny w doświadczeniu (auto)biograficznym, [Family home in (auto)biographical experience] edited by Andrzej Ładyżyński, Maja Piotrowska, Magdalena Kasprzak, 10-18. Wroclaw: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Omyła-Rudzka, Małgorzata. 2020. “Świadomość ekologiczna Polaków [Ecological awareness of the Polish society].” Public Opinion Research Center Research Announcement 163: 1-9.
Google Scholar

Papuziński, Andrzej. 2006. “Ecological awareness in the light of theory and practice (an outline of a political–science model of ecological awareness).” Problemy Ekorozwoju 1(1): 33-40.
Google Scholar

Paśko, Ingrid. 2011. “O świadomości ekologicznej [About ecological awareness].” In Z teorii i praktyki edukacji dziecka: inspiracje dla nauczycieli przedszkoli i klas I-III szkoły podstawowej [From the theory and practice of child education: inspirations for teachers of kindergartens and grades I-III of primary schools], edited by Krystyna Gąsiorek, 127-142. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar

Report on the study of ecological awareness and behaviour of residents of Poland [Raport z badania świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski]. 2022. Grupa Badawcza DSC Sp. z o.o. Program badawczy Ministerstwa Klimatu i Środowiska. [DSC Sp. z o.o. Research Program of the Ministry of Climate and Environment.] Accessed October 6, 2024. https://www.gov.pl/web/edukacja-ekologiczna/badania-swiadomosci-ekologicznej.
Google Scholar

Śnieżyński, Marian. 2019. Wiedza rodziców o wychowaniu swoich dzieci [Parents’ knowledge about raising their children]. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Google Scholar

Stefaniuk, Małgorzata. 2021. “Environmental Awareness in Polish Society with Respect to Natural Resources and Their Protection (Overview of Survey Research).” Studia Iuridica Lublinensia XXX(2): 357-379. http://dx.doi.org/10.17951/sil.2021.30.2.357-379.
Google Scholar

Stępień-Słodkowska, Marta, Marek Kolbowicz, Tomasz Zalewski, Joanna Ratajczak. 2018. “The Level of Environmental Knowledge in Young People from West Pomerania Province.” Social Dissertations 12(1): 66-72. https://doi.org/10.29316/rs.2018.08.
Google Scholar

Strumińska-Doktór, Anna. 2006. “Droga do świadomości ekologicznej [Way to ecological awerness].” Studia Ecologiae et Bioethicae 4(1): 427-438. https://doi.org/10.21697/seb.2006.4.1.32.
Google Scholar

Szostek, Michał. 2012. “Świadomość ekologiczna polskiego społeczeństwa [Ecological awareness of the Polish society].” In Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie [Values and Changes. Changes in Poles' Attitudes in a Uniting Europe], edited by Aleksandra Jasińska-Kania, 243-261. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Zhang, Xinyi, Carrie Lau, and Yufen Su. 2021. “Home Environment and Development of English as A Sechond/Foreign Language for Young Children in AsianContexts: A Systematic Review and Meta-analysis.” Early Education and Development 34(1): 274-305. https://doi.org/10.1080/10409289.2021.1981065.
Google Scholar