Opublikowane: 2025-08-28

Hormony steroidowe w środowisku wodnym – przegląd stanu wiedzy i porównanie zanieczyszczenia wód powierzchniowych w Europie i Azji

Marcin Weselak , Anita Kaliszewicz
Studia Ecologiae et Bioethicae
Dział: Artykuły naukowe
https://doi.org/10.21697/seb.5864

Abstrakt

Hormony steroidowe są podstawowymi regulatorami procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie zwierząt i człowieka. Celem niniejszego skróconego przeglądu literatury jest przedstawienie najistotniejszych informacji uzyskanych w trakcie badań przeprowadzonych w ostatnich latach na temat obecności oraz wpływu hormonów steroidowych na środowisko naturalne. Zarówno wysoka aktywność biologiczna poszczególnych hormonów steroidowych, jak i brak efektu antagonizmu przy ich jednoczesnym występowaniu (np. w mieszaninach obecnych w ściekach), stanowią istotne zagrożenie dla ekosystemów wodnych w wielu zbiornikach wodnych. Do środowiska wodnego trafiają z odpływów wielkich ferm hodowlanych, zakładów przemysłowych (farmaceutycznych) i gospodarstw domowych. Na przestrzeni ostatnich 10 lat stężenie hormonów steroidowych w wodach powierzchniowych Europy znacznie wzrosło. Pomimo to państwa Europy posiadają jedne z najczystszych wód powierzchniowych na świecie pod względem zanieczyszczeń hormonalnych. Blisko jedna trzecia globalnej emisji hormonalnych zanieczyszczeń pochodzenia zwierzęcego koncentruje się w Indiach i Brazylii, przy czym to Indie wykazują najwyższy poziom emisji steroidowych zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. Nawet przy efektywności usuwania sięgającej 70–80%, oczyszczalnie ścieków przetwarzające duże objętości wody pozostawiają znaczne ilości hormonów steroidowych, które doprowadzają do zachwiania stabilności populacji wielu gatunków kręgowców i bezkręgowców wodnych. Zarówno Europa, jak i Azja stoją w obliczu poważnego zagrożenia, jakie hormony steroidowe stanowią dla organizmów wodnych, jednak charakter i źródła tego problemu różnią się w zależności od regionu.

Słowa kluczowe:

ścieki, wody powierzchniowe, hormony steroidowe

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Weselak, M., & Kaliszewicz, A. (2025). Hormony steroidowe w środowisku wodnym – przegląd stanu wiedzy i porównanie zanieczyszczenia wód powierzchniowych w Europie i Azji. Studia Ecologiae Et Bioethicae, 23(4), 103–115. https://doi.org/10.21697/seb.5864

Cited by / Share

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.