A Change in the Image of the Wolf (Canis lupus) in the Poles’ Public Awareness  – the Demand for Environmental Education

Marcin Klimski; Mikołaj Gadziński

doi:10.21697/seb.5866

Opublikowane: 2025-09-02

Tom 23 Nr 4 (2025)

Zmiana wizerunku wilka (Canis lupus) w świadomości Polaków – postulat edukacji ekologicznej

Marcin Klimski

, Mikołaj Gadziński

Studia Ecologiae et Bioethicae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/seb.5866

Abstrakt

Świadomość społeczna na temat wilka szarego Canis lupus kształtowana jest przez rozmaite przekazy. Wśród nich niewątpliwie na pierwszym miejscu można wskazać te związane z powielanymi stereotypami, które często budowane są na niesprawdzonych źródłach wiedzy, czy wynikają nawet z dezinformacji. W konsekwencji powoduje to szereg konfliktów w relacji człowiek – wilk. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie roli procesu edukacji ekologicznej, realizowanego w jej różnych formach, w kontekście zmiany wizerunku Canis lupus w percepcji społecznej. Kwestia zdiagnozowanego paradoksu obrazu wilka w świadomości społecznej wymusza poniekąd zastosowanie skutecznej edukacji ekologicznej w perspektywie jego ochrony. W artykule zastosowana została metoda analityczno-syntetyczna, która pozwoliła na sformułowanie wniosków z zebranego materiału badawczego. Wśród nich znajdują się m.in. te wskazujące, że budowanie przyjaznego wizerunku drapieżnika winno być oparte na rzetelnych danych naukowych. Ponadto dobór odpowiednich metod i form edukacyjnych pozwala na zaprezentowanie danych naukowych wszystkim odbiorcom procesu edukacyjnego zaczynając od najmłodszych aż po osoby dorosłe. W konsekwencji tak realizowana edukacja ekologiczna różnych grup społecznych kształtuje właściwy obraz kluczowego drapieżnika ekosystemu leśnego jakim jest wilk szary.

Słowa kluczowe:

Edukacja ekologiczna, świadomość ekologiczna, relacja człowiek-zwierzę, wilk szary, Canis lupus, edukacja środowiskowa

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Klimski, M., & Gadziński, M. (2025). Zmiana wizerunku wilka (Canis lupus) w świadomości Polaków – postulat edukacji ekologicznej. Studia Ecologiae Et Bioethicae, 23(4), 23–31. https://doi.org/10.21697/seb.5866

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Borkowska, Joanna, and Andrzej Bereszyński. 2014. “Przyczynek do poznania aktualnego trendu rekolonizacji Polski zachodniej przez wilka Canis lupus Linnaeus, 1758 i jego ochrona [A contribution to understanding the current trend of recolonization of western Poland by the wolf Canis lupus Linnaeus, 1758 and its protection].” In Wilki i ludzie. Małe kompendium wilkologii [Wolves and People: A Small Compendium of Wolf Studies], edited by Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska and Emilia Wieczorkowska, 76–95. Katowice: grupakulturalna.pl.
Google Scholar

Frankiewicz-Piórek, Magdalena. n.d. “Legenda powstania Rzymu. [The Legend of the Founding of Rome].” Accessed July 5, 2025. https://klp.pl/mitologia/a-7284.html.
Google Scholar

Instytut Badania Rynku i Opinii Społecznej IMAS International Sp. z o.o. 2022. Badanie dotyczące opinii Polaków na temat dużych drapieżników [A study on Poles' opinions on large predators]. Maj 2022.
Google Scholar

Jackowiak, Mateusz, Piotr Kowal, Lucyna Kubiak, Katarzyna Jackowiak, and Ewelina Kwiecień. 2019. “Jak uczyć żeby nie nudzić? Wykorzystanie techniki 635 w edukacji przyrodniczo-leśnej młodzieży [How to Teach Without Getting Bored? Using the 635 Technique in Youth Nature and Forest Education].” Studia i Materiały CEPL w Rogowie58, no 1: 43–50.
Google Scholar

Kleczkowska, Katarzyna. 2011. “Kiedy człowiek zmienia się w zmierzę. O pochodzeniu likantropii [When a Man Turns into a Beast. On the Origin of Lycanthropy].” Maska11: 85–103.
Google Scholar

Klimski, Marcin, and Urszula Sulewska. 2025. “Issues of Sustainable Development in the Education of Elementary School Youth: Facts and Prospects.” Seminare. Learned Investigations46, no 1. https://doi.org/10.21852/sem.1843. DOI: https://doi.org/10.21852/sem.1843
Google Scholar

Moczulska, Wiktoria. 2024. “Człowiek człowiekowi wilkiem. Analiza relacji myśliwi ekolodzy w dyskursie o ochronie gatunkowej wilka szarego (Canis lupus) [Man is a wolf to man. An analysis of the relationship between hunters and ecologists in the discourse on the species protection of the gray wolf (Canis lupus)].” In Socjologia relacji międzygatunkowych [Sociology of interspecies relations], edited by Łucja Lange, 190-201. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
Google Scholar

Naplocha, Anna. 2019. “Nie taki wilk straszny… o edukacji ekologicznej w kontekście bajki Wilk Ambaras Tomasza Samojlika i jej wpływie na kształtowanie postaw proekologicznych dzieci i młodzieży względem wilków [Not Such a Scary Wolf… On Ecological Education in the Context of the Fable The Wolf Called Ambaras by Tomasz Samojlik and its Influence on Shaping Pro-Ecological Attitudes of Children and Adolescents Towards Wolves].” Studia Edukacyjne 53: 321–40. https://doi.org/10.14746/se.2019.53.18. DOI: https://doi.org/10.14746/se.2019.53.18
Google Scholar

Nowak, Sabina, and Robert W. Mysłajek. 2020. Poradnik ochrony zwierząt hodowlanych przed wilkami [A guide to protecting farm animals from wolves]. Wydanie III zmienione. Twardorzeczka: Stowarzyszenie dla Natury „Wilk”.
Google Scholar

Nowak, Sabina, and Robert W. Mysłajek. 2025. Po sąsiedzku z wilkami [Neighboring the Wolves]. Wydanie IV rozszerzone. Twardorzeczka: Stowarzyszenie dla Natury „Wilk”.
Google Scholar

Nowak, Sabina. 2025. “Ataki wilków na zwierzęta hodowlane [Wolf attacks on farm animals].” Accessed July 9, 2025. https://www.polskiwilk.org.pl/wilk/fakty-i-mity/ataki-wilkow-na-zwierzeta-hodowlane.
Google Scholar

Perrault, Charles. 1993. Bajki Babci Gąski 1697 [Grandmother Goose's Tales 1697]. Wrocław: Wydawnictwo Wacław Bagiński i Synowie.
Google Scholar

Przybyło, Justyna, and Karolina Nenko. 2024. “Technika 635 [635 Technique].” Accessed May 10, 2025. https://mfiles.pl/pl/index.php/Technika_635.
Google Scholar

Sewerniak, Paweł. 2019. “Wilki [Wolves].” In Przyroda poligonu toruńskiego stan badań i problemy ochrony [Nature of the Toruń Training Ground: State of Research and Conservation Issues], edited by Paweł Sewerniak and Jacek Holc, 327-359. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Sokołowski, Tomasz. 2021. “Wilki zaatakowały drwali [Wolves attacked the lumberjacks].” Accessed July 9, 2025. https://brzozow24.pl/wilki-zaatakowaly-drwali-odganiali-je-ryczacymi-pilami-video-7593/.
Google Scholar

Szewczyk, Maciej, Krzysztof Łepek, Sabina Nowak, Małgorzata Witek, Anna Bajcarczyk, Korneliusz Kurek, Przemysław Stachyra, Robert W. Mysłajek, and Bogusław Szewczyk. 2021. “Evaluation of the Presence of ASFV in Wolf Feces Collected from Aresa in Poland with ASFV Persistence.” Viruses13, no 10: 2062. https://doi.org/10.3390/v13102062. DOI: https://doi.org/10.3390/v13102062
Google Scholar

Tuszyńska, Ligia, and Marcin Klimski. 2020. “Człowiek–kształcenie–przyroda w edukacji leśnej [Man and Nature in the Forest Education].” Forum Pedagogiczne 9, no 2/2: 115–127. https://doi.org/10.21697/fp.2019.2.32. DOI: https://doi.org/10.21697/fp.2019.2.32
Google Scholar

Wordpress.com. 2022. “Legenda Czirokezów o dwóch wilkach [The Cherokee Legend of the Two Wolves]”. 2022. Accessed May 18. https://agnecha.wordpress.com/2022/01/23/legenda-czirokezow-o-dwoch-wilkach/.
Google Scholar

Wróbel, Aleksandra, Julia Kowalczyk, and Zbigniew Bełkot. 2023. “Wilk szary. Wybrane fakty i mity [Gray Wolf: Selected Facts and Myths].” In Wybrane zagadnienia z zakresu ochrony i zagrożeń środowiska [Selected Issues in the Field of Environmental Protection and Threats], edited by Marek Babicz, Bożena Nowakowicz-Dębek i Adam Gawryluk, 186–191. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.
Google Scholar

WWF Polska. 2022. “Polacy chcą chronić dzikie drapieżniki [Poles want to protect wild predators].” 2022. Accessed July 12, 2025. https://infowire.pl/generic/release/762284/polacy-chca-chronic-dzikie-drapiezniki-co-na-to-hodowcy.
Google Scholar