Teoretyczne i praktyczne zaangażowanie różnych tradycji religijnych w kwestię klimatyczną

Ryszard F. Sadowski

doi:10.21697/seb.2016.14.3.05

Opublikowane: 2016-09-30

Tom 14 Nr 3 (2016)

Teoretyczne i praktyczne zaangażowanie różnych tradycji religijnych w kwestię klimatyczną

Ryszard F. Sadowski

Studia Ecologiae et Bioethicae

Dział: Humanistyczne Podstawy Ochrony Środowiska

https://doi.org/10.21697/seb.2016.14.3.05

Abstrakt

Artykuł ten stawia sobie za cel ukazanie różnorodnych aktywności religii na rzecz ochrony klimatu. Przyjęto w nim założenie, które – jak się zdaje – udało się potwierdzić, że encyklika Laudato si’ stanowiła swego rodzaju katalizator, który zmobilizował i zaktywizował różne środowiska religijne na całym świecie, by czynnie włączyły się ochronę klimatu w perspektywie zbliżającej się konferencji klimatycznej COP21 w Paryżu. Obecne w myśli zachodniej rozróżnienie na teoretyczną i praktyczną aktywność człowieka stanowi punkt odniesienia dla ukazania różnych inicjatyw klimatycznych religii, jakie miały miejsce w okresie od ukazania się encykliki Laudato si’ do szczytu klimatycznego w Paryżu. W opracowaniu wyróżnia się trzy zasadnicze punkty: 1. Doświadczenie kryzysu ekologicznego. 2. Refleksja na kryzysem ekologicznym i jego diagnoza. 3. Próby przezwyciężenia kryzysu. Autor skupia się głównie na punkcie trzecim, wskazując na wielorakie praktyczne inicjatywy różnych tradycji religijnych, szczególnie zaś chrześcijaństwa, buddyzmu, hinduizmu, islamu, religii pierwotnych, bahaizmu oraz wspólnych, międzyreligijnych inicjatyw klimatycznych.

Słowa kluczowe:

encyklika Laudato si’, religia i ekologia, zmiany klimatyczne, Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, COP21

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Sadowski, R. F. (2016). Teoretyczne i praktyczne zaangażowanie różnych tradycji religijnych w kwestię klimatyczną. Studia Ecologiae Et Bioethicae, 14(3), 89–112. https://doi.org/10.21697/seb.2016.14.3.05

Cited by / Share

Bibliografia

A Rabbinic Letter on the Climate Crisis, <https://theshalomcenter.org/RabbinicLetterClimate>, dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Allison E., 2007, Religious Organizations Taking Action on Climate Change, <http://fore.yale.edu/files/Religious-Organizations-Taking-Action-on-Climate-Change.pdf>, dostęp: 14.04.2016.
Google Scholar

Appeal to COP 21 Negotiating Parties, , dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Bahá’í International Community, Shared Vision, Shared Volition: Choosing Our Global Future Together, , dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Black Church Climate Change Statement, , dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Bonn C., 1999, Der Mensch in der Entscheidung. Gedanken zur ganzheitlichen Schau Hildegards von Bingen, Abtei St. Hildegard.
Google Scholar

Card. Peter K. A. Turkson, Remarks on the Encyclical Laudato Si’ to Child-Focused Agencies (New York, 30.06.2015), , dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Card. Peter K. A. Turkson, Statement at the High Level Event on Climate Change (New York, 29.06.2015), , dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Catholic Climate Covenant, , dostęp: 14.04.2016.
Google Scholar

Dehart S. M., 1995, The Convergence of Praxis and Theoria in Aristotle, Journal of the History of Philosophy 33, 1, 7-27.
Google Scholar

Evangelical Lutheran Church in America, Statement on Pope Francis’ encyclical on climate change, Chicago 18.06.2015, <http://elca.org/News-and-Events/7752>, dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Fiat Lux lights up St. Peter’s Basilica for environmental awareness, <http://en.radiovaticana.va/news/2015/12/09/fiat_lux_lights_up_st_peters_basilica_for_the_environment/1192968>, dostęp: 14.04.2016.
Google Scholar

Franciszek (papież), 2015, Encyklika Laudato si’. W trosce o wspólny dom (24 maja 2015), Wydawnictwo M, Kraków.
Google Scholar

Granberg-Michaelson W. (red.), 1992, Redeeming the Creation. The Rio Earth Summit: Challenges for the Churches, WCC Publications, Geneva.
Google Scholar

Haluza-DeLay R., 2014, Religion and Climate change: Varieties in Viewpoints and “practices”, Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change 5, 2, 261–279.
Google Scholar

Hindu Declaration on Climate Change, The Earth is my mother and I am her child, <http://www.hinduclimatedeclaration2015.org/english>, dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Houghton J., 2004, Global Warming: The Complete Briefing, Cambridge University Press, Cambridge – New York.
Google Scholar

Interfaith Climate Change Statement to World Leaders (18.04.2016), <https://d3n8a8pro7vhmx.cloudfront.net/bhumipledge/pages/146/attachments/original/1461116647/Interfaith_Climate_Change_Statement_Final.pdf?1461116647>, dostęp: 12.05.2016.
Google Scholar

Interfaith Power & Light, A Religious Response to Global Warming, , dostęp: 14.04.2016.
Google Scholar

International Indigenous Peoples Forum on Climate Change Statement at Closing Plenary of UNFCCC COP21 Paris, <http://spiret.org/wp-content/uploads/2015/11/Formal-Statement_IndigenousEldersandMedicinePeoples_COP21.pdf>, dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Islamic Declaration on Global Climate Change – sierpień 2015, <http://islamicclimatedeclaration.org/islamic-declaration--on-global-climate-change/>, dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Kalinowski J., 1960, Teoria poznania praktycznego, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.
Google Scholar

Kolmes S. A., Butkus R.A., 2007, Science, Religion, and Climate Change, Science 316, 5824, 540-542.
Google Scholar

Lambeth Declaration 2015 on Climate Change, , dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Leiserowitz A., Maibach E., Roser-Renouf C., Feinberg G., Rosenthal S., 2015, Climate change in the American mind: October, 2015, Yale University and George Mason University, New Haven.
Google Scholar

Łepko Z., Sadowski R.F., 2014, Ekofilozoficzne znaczenie przesłania Hildegardy z Bingen, Studia Ecologiae et Bioethicae 12, 2, 11-25.
Google Scholar

Lowdermilk W. C., 2003, The Eleventh Commandment, w: R. C. Foltz (red.), Worldviews, Religion, and the Environment. A Global Anthology, Thomson Wadsworth, Belmont.
Google Scholar

Maibach E., Leiserowitz A., Roser-Renouf C., Myers T., Rosenthal S., Feinberg G., 2015, The Francis Effect: How Pope Francis Changed the Conversation about Global Warming, George Mason University and Yale University, Fairfax.
Google Scholar

Manifesto for an Ecological Reformation of Christianity, (Academy of Orthodox Christian Studies, Volos – Greece, 10-13.03.2016), , dostęp: 12.05.2016.
Google Scholar

McDonagh S., 1990, The Greening of the Church, Orbis Books, Maryknoll.
Google Scholar

McDonagh S., 2007, Climate Change. The challenge to all of us, Columba Press, Dublin.
Google Scholar

Nasr S. H., 1996, Religion and The Order of Nature, Oxford University Press, New York – Oxford.
Google Scholar

Nasr S. H., 1997, Man and Nature. The Spiritual Crisis in Modern Man, ABC International Group, Chicago.
Google Scholar

Pontifical Council for Justice and Peace, Laudato Si’: Presentation in the ECOSOC Chamber (New York, 30.06.2015), <http://www.vatican.va/roman_curia/pontifical_councils/justpeace/documents/rc_pc_justpeace_doc_20150630_laudato-si-ecosoc_en.html>, dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Posas P. J., 2007, Roles of Religion and Ethics in Addressing Climate Change, Ethics in Science and Environmental Politics, 7, 31-49.
Google Scholar

Przedstawiciele religii z petycją u prezydenta Francji, <http://ekai.pl/wydarzenia/swiat/x95013/przedstawiciele-religii-z-petycja--u-prezydenta-francji/>, dostęp: 14.04.2016.
Google Scholar

Rowling M., MacKinnon M., Pope Francis puts his shoes in the centre of Paris to protest against climate change, , dostęp: 14.04.2016.
Google Scholar

Sadowski R. F., 2010a, Religijne przyczynki do debaty nad zmianami klimatycznymi, w: L. Karski, I. Grochowska (red.), Zmiany klimatu a społeczeństwo, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, 161-175.
Google Scholar

Sadowski R. F., 2010b, Religijno-etyczne ujęcie zmian klimatycznych, Seminare. Poszukiwania Naukowe 27, 1, 87-97.
Google Scholar

Soto Zen Buddhist Association, A Western Soto Zen Buddhist Statement on The Climate Crisis (April 2016), <http://szba.org/wp-content/uploads/Soto-Zen-on-the-Climate-Crisis.pdf>, dostęp: 12.05.2016.
Google Scholar

Statement of Faith and Spiritual Leaders on the upcoming United Nations Climate Change Conference, COP21 in Paris in December 2015, <http://actalliance.org/wp-content/uploads/2015/10/COP21_Statement_englisch2.pdf>, dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Światowi Przywódcy Buddyjscy, Buddyjskie Oświadczenie ws. Zmiany Klimatu, Skierowane do Światowych Przywódców, <http://ekobuddyzm.pl/2015/12/buddyjskie-oswiadczenie-ws-zmiany--klimatu/>, dostęp: 12.04.2016.
Google Scholar

Światowy Ruch Katolików na rzecz Ochrony Klimatu, <https://catholicclimatemovement.global/pl/>, dostęp: 14.04.2016.
Google Scholar

Taylor B., 2015, Religion to the Rescue (?) in an Age of Climate Disruption, Journal for the Study of Religion, Nature and Culture 9, 1, 7-18.
Google Scholar

Tucker M. E., 2003, Worldly Wonder. Religions Enter Their Ecological Phase, Open Court, Chicago and La Salle.
Google Scholar