Inżynieria genetyczna w świetle dialektyki oświecenia

Ryszard F. Sadowski

doi:10.21697/seb.2015.13.2.01

Opublikowane: 2015-06-30

Tom 13 Nr 2 (2015)

Inżynieria genetyczna w świetle dialektyki oświecenia

Ryszard F. Sadowski

Studia Ecologiae et Bioethicae

Dział: Humanistyczne Podstawy Ochrony Środowiska

https://doi.org/10.21697/seb.2015.13.2.01

Abstrakt

This article presents the ambivalent character of the Enlightenment’s legacy, which aside from promised progress brought also new dangers. The essay also presents historical examples of creating a “new world” and “new human” and dangers connecting with these attempts. The biggest contemporary challenge concerning this issue is using genetic engineering. The most dangerous contemporary threat for homo oecologicus and “ecozoic era” is applying of violence and creating “ecological totalitarianism.” The hope for the restoration of a ravaged world gives philosophical reflection and the biological potential of man for recognizing values and sense of the world. One interesting solution is K.M. Meyer-Abich’s concept of “ecological revolution.”

Słowa kluczowe:

nowożytność, dialektyka oświecenia, inżynieria genetyczna

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Sadowski, R. F. (2015). Inżynieria genetyczna w świetle dialektyki oświecenia. Studia Ecologiae Et Bioethicae, 13(2), 9–28. https://doi.org/10.21697/seb.2015.13.2.01

Cited by / Share

Bibliografia

Bacon F., 1955, Novum Organum, tłum. J. Wikarjak, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Balée W., 1998, Historical Ecology: Premises and Postulates, in: W. Balée (ed.), Advances in Historical Ecology, Columbia University Press, New York, 13-29.
Google Scholar

Berry T., 1999, The Great Work: Our Way Into the Future, Bell Tower, New York.
Google Scholar

Cheng Y., 2009, Creating the ‘New Man’: from Enlightenment Ideals to Socialist Realities, University of Hawai'i Press, Honolulu.
Google Scholar

Klemens Aleksandryjski, Excerpta ex Theodoto, , (data dostępu: 2014.10.16).
Google Scholar

Crumley C. L. (ed.), 1994, Historical Ecology: Cultural Knowledge and Changing Landscapes, School of American Research Press, Santa Fe.
Google Scholar

Dostojewski F., 1984, Zbrodnia i kara, tłum. Cz. Jastrzębiec-Kozłowski, PIW, Warszawa.
Google Scholar

Dubos R. J., 1998, So Human an Animal: How We Are Shaped by Surroundings and Events, Transaction Publishers, New Brunswick.
Google Scholar

Enescu A. et al., 2011, Ethical Considerations on Human Cloning, Current Health Sciences Journal, vol. 37, no 3, 148-150.
Google Scholar

Fergusson A., 2007, Human-Animal Hybrids, Triple Helix, 39, 5.
Google Scholar

Fromm E., 2004, Marx’s Concept of Man, Continuum, London.
Google Scholar

Fukuyama F., 2004, Koniec człowieka: konsekwencje rewolucji biotechnologicznej, tłum. B. Pietrzyk, Wydawnictwo “Znak”, Kraków.
Google Scholar

Horkheimer M., Adorno T. W., 2010, Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, tłum. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Google Scholar

Huxley A., 2010, Nowy wspaniały świat, tłum. B. Baran, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa.
Google Scholar

Jan Paweł II, 1998, Centesimus Annus. Tekst i komentarze, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin.
Google Scholar

Jonas H., 1994, Religia gnozy, tłum. M. Klimowicz, Wydawnictwo Platan, Kraków.
Google Scholar

Kass L. R., Wilson J. K., 1998, The Ethics of Human Cloning, AEI Press, Washington.
Google Scholar

Lederberg J., 1966, Experimental Genetics and Human Evolution, The American Naturalist vol. 100, no 915, 519-531.
Google Scholar

Longerich P., 2011, Heinrich Himmler: a Life, Oxford University Press, Oxford.
Google Scholar

Lorenz K., 1973, Civilized Man’s Eight Deadly Sins, transl. M. K. Wilson, Harcourt Brace Jovanovich, New York.
Google Scholar

Lorenz K., 1986, Regres człowieczeństwa, tłum. A. D. Tauszyńska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Łepko Z., 2006, Etologiczna koncepcja destrukcji człowieczeństwa, w: Tomczyk J., Abdank-Kozubski A. (red.), Człowiek w czasie i przestrzeni. Księga pamiątkowa z okazji 70 rocznicy urodzin księdza profesora Bernarda Hałaczka, Wydawnictwo UKSW, Warszawa, 73-85.
Google Scholar

Łepko Z., 2010a, Ekologiczna wymowa dialektyki oświecenia, Studia Ecologiae et Bioethicae, vol. 8, no 2, 121-135
Google Scholar

Łepko Z., 2010b, Ekologiczny postulat nauki dla zrownoważonego rozwoju, Seminare, 27, 77-86.
Google Scholar

Marx K., 1955, Poverty of Philosophy, Progress Publishers, , (data dostępu: 21.10.2014)
Google Scholar

Marx K., 1958, Rękopisy ekonomiczno-filozoficzne z 1844 r., tłum. K. Jeżdżewski, T. Zabłudowski, Książka i Wiedza, Warszawa.
Google Scholar

McGee G., 2000, The Perfect Baby. A Pragmatic Approach to Genetics, Rowman & Littlefield Publishers, Lanham.
Google Scholar

Merton T., 1990, The New Man, Noonday Press, New York.
Google Scholar

Meyer-Abich K. M., 1986, Dreißig Thesen zur Praktischen Naturphilosophie, in: Lübbe H., Ströker E. (eds.), Ökologische Probleme im Kulturellen Wandel, Wilhelm Fink/Ferdinand Schöningh, München, 100-108.
Google Scholar

Meyer-Abich K. M., 1993, Revolution for Nature. From the environment to the connatural world, University of North Texas Press, Denton.
Google Scholar

Meyer-Abich K. M., 1997, Einführung, in: Meyer-Abich K. M. (ed.), Vom Baum der Erkenntnis zum Baum des Lebens. Ganzheitliches Denken der Natur in Wissenschaft und Wirtschaft, C. H. Beck, München, 9-17.
Google Scholar

Meyer-Abich K. M., 1997, Naturphilosophie. Erinnerung an einen vergessenen Traum, C. H. Beck, München.
Google Scholar

Midgley M., 2001, Science and Poetry, Routledge, London-New York.
Google Scholar

Moran E. F., 2000, Human Adaptability. An Introduction to Ecological Anthropology, Westview Press, New York.
Google Scholar

Morzyniec A., 2006, Kondycja człowieka w świetle perspektyw rozwojowych inżynierii genetycznej, w: Piechuch Cz. (red.), Kondycja człowieka współczesnego, Towarzystwo Autorów i Wydanych Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków, 153-159.
Google Scholar

Nietzsche F., 1907, Wiedza radosna, tłum. L. Staff, Warszawa.
Google Scholar

Nietzsche F., 1912, Tako rzecze Zaratustra. Książka dla wszystkich i dla nikogo, tłum. W. Berent, Warszawa-Kraków.
Google Scholar

O’Brien J. C., 1987, Instauration of the New Man of Marxism: A Critique, International Journal of Social Economics, vol. 14, no 3/4/5, 22-32.
Google Scholar

Passmore J., 1974, Man’s Responsibility for Nature. Ecological Problems and Western Traditions, Scribner, New York.
Google Scholar

Platon, 1990, Państwo, tłum. Wł. Witwicki, Wydawnictwo AKME, Warszawa.
Google Scholar

Proctor R. M., 1988, Racial Hygiene: Medicine Under the Nazis, Harvard University Press, Cambridge.
Google Scholar

Proctor R. M., 1992, Nazi Doctors, Racial Medicine, and Human Experimentation, in: Annas G. J., Grodin M. A. (eds.), The Nazi Doctors and the Nuremberg Code: Human Rights in Human Experimentation, Oxford University Press, New York, 17-31.
Google Scholar

Publius Terentius Afer, Heauton timorumenos.
Google Scholar

Reischauer E. O., 1981, Japan: the Story of a Nation, Alfred A. Knopf, New York.
Google Scholar

Ropohl G., 1985, Die unvollkommene Technik, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
Google Scholar

Rosenberg A., 2004, The Myth of the Twentieth Century: an Evaluation of the Spiritual-Intellectual Confrontations of our Age, Historical Review Press, Sussex.
Google Scholar

Rousseau J.-J., 1956, Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi, w: Rousseau J.-J., Trzy rozprawy z filozofii społecznej, tłum. H. Elzenberg, PWN, Warszawa, 105-276.
Google Scholar

Różanowski R., 2009, Zrozumieć Adorna, Dyskurs, 9, 62-77.
Google Scholar

Schäfer L., 1993, Das Bacon-Projekt. Von der Erkenntnis, Nutzung und Schonung der Natur, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
Google Scholar

Schaff A., 1965, Marksizm a jednostka ludzka. Przyczynek do marksistowskiej filozofii człowieka, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Selmaj-Pomaska P., 2011, Klausa Michaela Meyera-Abicha idea pokoju człowieka z przyrodą, Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ, 3, 345-355.
Google Scholar

Seneca (Młodszy), Epistule morales ad Lucilium.
Google Scholar

Solomon R. C., Higgins K. M., 2012, What Nietzsche Really Said, Schocken Books, New York.
Google Scholar

Sprague P. R. K., 1976, Plato's Philosopher-King: a Study of the Theoretical Background, University of South Carolina Press, Columbia.
Google Scholar

Staudenmaier P., 2014, Between Occultism and Nazism: Anthroposophy and the Politics of Race in the Fascist Era, Brill, Leiden.
Google Scholar

Sykulski L., 2013, Rosja i postczłowiek. Rosyjski transhumanizm i idea nieśmiertelności, , (data dostępu: 18.10.2014).
Google Scholar

Teshima T., 2006, Myths of Hakko Ichiu: Nationalism, Liminality, and Gender in Official Ceremonies of Modern Japan, University of Arizona Press, Tucson.
Google Scholar

Vöneky S., Wolfrum R., 2004, Human Dignity and Human Cloning, Brill, Leiden, 1-54.
Google Scholar

Witryna projektu „2045” - , (data dostępu: 17.10.2014)
Google Scholar

Williamson R., 1999, Human Reproductive Cloning Is Unethical Because It Undermines Autonomy: Commentary on Savulescu, Journal of Medical Ethics, vol. 25, no 2, 96-97.
Google Scholar

Wilmut I. et al., 2002, Ponowny akt stworzenia: Dolly i era panowania nad biologią, tłum. M. Koraszewska, Dom Wydawniczy „Rebis”, Poznań.
Google Scholar