Ranga bioindykacji w ekotoksykologii wód

Urszula  Sadowska

doi:10.21697/seb.2012.10.2.02

Opublikowane: 2012-06-30

Tom 10 Nr 2 (2012)

Ranga bioindykacji w ekotoksykologii wód

Urszula Sadowska

Studia Ecologiae et Bioethicae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/seb.2012.10.2.02

Abstrakt

Bioindication methods are applied in ecotoxicological studies which in turn are widely used in the biological monitoring of surface water. Bioindication has been applied for a long time and so far it has created multiple classifications
based on diagnosis groups of organisms. Bioindicators play a signi]cant role in bioindication; they are species used to monitor the health of the environment or ecosystem. Some of them are standard test organisms used in ecotoxicology
in the so-called bioassays, which provide a great deal of information about the type and in^uence of pollution. These studies are vital nowadays, as compounds have been found to be the greatest threat to aquatic ecosystems. In relation to ecotoxicology, research allows us to determine bioconcentration, bioaccumulation and biomagni]cation factors, and to assess the ecological status of water used in many different indexes so as to determine such relevant parameters as saprobic, biological bio-diversity and biotic indexes. Poland is preparing for the extension of monitoring systems that take into account all the necessary elements of the environment, even the sediments. It is required by the Water Frame Directive.

Słowa kluczowe:

bioindykacja, bioindykator, ekotoksykologia, biotest, Ramowa Dyrektywa Wodna

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Sadowska, U. . (2012). Ranga bioindykacji w ekotoksykologii wód. Studia Ecologiae Et Bioethicae, 10(2), 33–52. https://doi.org/10.21697/seb.2012.10.2.02

Cited by / Share

Bibliografia

Adamiak W., Grabas K., Kołwzan B., Pawelczyk A., 2005, Podstawy mikrobiologii w ochronie środowiska, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
Google Scholar

Adynkiewicz - Piragas M., 2008, Ocena hydromorfologiczna koryt rzecznych w aspekcie oceny stanu ekologicznego zgodnie z wymaganiami RDW, w: Dubicki A. (red.), „Meteorologia. Hydrologia. Ochrona środowiska. Kierunki badań i problemy”, IMiGW, Warszawa, 70-78.
Google Scholar

Barron M., 2003, Bioaccumulation and bioconcetration in Aquatic Organisms, in: Hoffman D., Rattner B., Burton Jr G., Cairns Jr J. (eds.), “Handbook of toxicology. Second edition”, CRC Press, Nowy Jork, 845-890.
Google Scholar

Bernatowicz S., Zachwieja J., 1966, Typy litoralu jezior Pojezierza Mazurskiego i Suwalskiego, Ekologia Polska, Seria A, nr 14, 519-545.
Google Scholar

Bielasik-Rosińska M., 2009, Badania ekotoksykologiczne w ocenie produktów biobójczych przed ich wprowadzeniem do obrotu, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, Nr 39, 67-74.
Google Scholar

Błaszczak T., 2005, Ramowa Dyrektywa Wodna: Strategia wdrażania, Coastline Reports. Integrated Coastal Zone Management at the Szczecin Lagoon: Exchange of experiences in the region, nr 6, 87-99.
Google Scholar

Breine J., Simoens I., Haidvogl G., Melcher A., Pont D., Schmutz S., 2005, Manual for the application of the European Fish Index – EFI, Bruksela 2005. Ciecierska H., 2005, Ocena stanu ekologicznego jezior metodą makrofitoindykacji (MFI), w: „Ogólnopolska konferencja - Wdrażanie Ramowej Dyrektywy Wodnej. Ocena stanu ekologicznego wód w Polsce. Materiały konferencyjne”, Łódź, s. 10-11.
Google Scholar

Ciecierska H., Kolada A., Soszka H., Gołub M., 2009, Metoda oceny i klasyfikacji stanu ekologicznego jezior na podstawie makrofitów, w: „21. Zjazd hydrobiologów polskich (materiały zjazdowe). Lublin 9-12 wrzesień 2009”, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Lublin, s. 23-25.
Google Scholar

Czerniawska-Kusza I., Szoszkiewicz K., 2007, Biologiczna i hydromorfologiczna ocena wód płynących na przykładzie rzeki Mała Panew, Wyd. Katedra Ochrony Powierzchni Ziemi UO, Opole.
Google Scholar

Dokulil M. T., 2003, Algae as ecological bio-indicators, Trace Metals and other Contaminants in the Environment, Vol. 6, 285-327. DOI: https://doi.org/10.1016/S0927-5215(03)80139-X
Google Scholar

European Commission, 2003, Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive (2000/60/EC), Guidance Document No 7 Monitoring under the Water Framework Directive, Office for Official Publications of the European Communities, Luxemburg.
Google Scholar

Fochtman P., 2007, Przegląd metod badania toksyczności dla ryb ze szczególnych uwzględnieniem strategii 3R (metody alternatywne), w: „Ekotoksykologia w ochronie środowiska glebowego i wodnego. Materiały konferencyjne. Pierwsza Krajowa Konferencja i Warsztaty Naukowe”, JUNG – PIB, Puławy, 4-9.
Google Scholar

Gorzel M., Kornijów R., 2004, Biologiczne metody oceny jakości wód rzecznych, Kosmos. Problemy nauk biologicznych, T. 53, Nr 2, 183-191.
Google Scholar

Jankowski W., 1994, Zastosowanie bioindykacji w praktyce monitoring środowiska na przykładzie północno-wschodniej Polski, Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
Google Scholar

Kajak Z., 1998, Hydrologia-Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Kalinowski R., 2007, Badania toksykologiczne zanieczyszczeń w osadach dennych, w: „Ekotoksykologia w ochronie środowiska glebowego i wodnego. Materiały konferencyjne. Pierwsza Krajowa Konferencja i Warsztaty Naukowe”, JUNG – PIB, Puławy, 27-28.
Google Scholar

Kolada A., 2008, Wykorzystanie makrofitów w ocenie jakości jezior w Europie w świetle wymogów Ramowej Dyrektywy Wodnej – przegląd zagadnienia, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, Nr 37, 24-57.
Google Scholar

Kolada A., Ciecierska H., 2008, Terenowe metody badania makrofitów w jeziorach w świetle monitoringu biologicznego wód zgodnego z Ramową Dyrektywą Wodną, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, Nr 37, 9-23.
Google Scholar

Kownacki A., Soszka H., Flejtuch T., Kudelska D., 2002, River biomonitoring and benthic invertebrate communities, Inst. Env. Protection -Karol Starmach, Warszawa.
Google Scholar

Krzemińska A., 2004, Testy ekotoksykologiczne, czyli nowe trendy w monitoringu jakości wód powierzchniowych i podziemnych. Nadgorliwość, czy konieczność?, Gospodarka Wodna, nr 1, 19-23.
Google Scholar

Kudelska D., Soszka H., Cydzik D., 1997, Ekosystemowe podejście do oceny jakości jezior w Polsce, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, Nr 11, 85-92.
Google Scholar

Lampart – Kałużniacka M., Zdoliński P., Chrzanowski K., Górajek A., 2009, Masian Assessment of Quality of Various Water Types Based on Macrobenthic Bioindicators, Rocznik Ochrony Środowiska, Tom 11, 63-75.
Google Scholar

Landrum P., Harkey G., Kukkonen J., 1996, Evaluation of organic contaminant exposure in aquatic organisms: The significance of bioconcentration and bioaccumulation, in: Newman M. C., Jagoe C. H. (eds.) “Ecotoxicology. A hierarchical treatment”, CRC/Lewis Publishers, Nowy Jork, 85-131.
Google Scholar

Manahan S. E., 2006, Toksykologia środowiska. Aspekty chemiczne i biochemiczne, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Olszewski P., 1971, Trofia i saprobia, Zeszyty Naukowe WSR Olsztyn, Seria C, Supl. 3, 5-14.
Google Scholar

Pawlaczyk-Szpilowa M., 1997, Biologia i ekologia, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
Google Scholar

Pieczyńska E., Spodniewska I., 1976, Ekologia a ochrona środowiska człowieka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Google Scholar

Pietruczuk K., Szoszkiewicz K., 2009, Ocena stanu ekologicznego rzek i jezior w Wielkopolsce na podstawie makrolitów zgodnie z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej, Nauka Przyroda Technologie, T. 3, Zeszyt 3, 1-8.
Google Scholar

Piontek M., Bednar K., 2008, Stała kontrola stanu fizjologicznego bioindykatorów w badaniach toksykologicznych. Test kondycyjny, w: Kołwzan B., Grabas K. (red.) „Ekotoksykologia w ochronie środowiska”, PZiTS, Wrocław, 313-318.
Google Scholar

Piotrowski J. K. (red.), 2008, Podstawy toksykologii, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa.
Google Scholar

Podbielkowski Z., Tomaszewicz H., 1996, Zarys hydrobotaniki, Warszawa.
Google Scholar

Rabajczyk A., Jóźwiak A. M., 2008, Możliwości wykorzystania makrofitów jako bioindykatorów metali ciężkich zdeponowanych w osadach dennych, Monitoring Środowiska Przyrodniczego, Kielce, nr 9, s. 19-26.
Google Scholar

Schmitt-Jansena M., Veitb U., Dudelc G., Altenburgera R., 2008, An ecological perspective in aquatic ecotoxicology: Approaches and challenges, Basic and Applied Ecology, nr 9, 337–345. DOI: https://doi.org/10.1016/j.baae.2007.08.008
Google Scholar

Soszka H., 2002, Ocena i klasyfikacja wód powierzchniowych – ewolucja podejścia do zagadnienia, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, Nr 23/24, 33-46.
Google Scholar

Soszka H., Cydzik D. (red.), 2006, Stan czystości jezior Polski badanych w latach 1999-2004, Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
Google Scholar

Soszka H., Kudelska D., 1996, Przegląd stosowanych w różnych krajach sposobów oceny i klasyfikacji wód powierzchniowych, Państwowy Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa.
Google Scholar

Soszka H., Kudelska D., 2000, Macroinvertebrate-based biological methods of assessing river quality applied widely in European countries, Acta Hydrobiologica, 42, 263-272.
Google Scholar

Starmach K., Wróbel S., Pasternak K., 1976, Hydrobiologia. Limnologia, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Szczepański W., Jarosiński W., Dudek R., Iwaniak M., Moryc E., Musioł J., Pniak G., Rusek D., Sokolowska E., Wajda B., 2009, Stan czystości rzek na podstawie wyników badań wykonanych w ramach państwowego monitoringu środowiska w latach 2007-2008, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa 2009.
Google Scholar

Szlakowski J., Buras P., Wiśniewolski W., Prus P., Borzęcka I., Kostrzewska-Szlakowska I., Ligięza J., 2009, Ocena stanu ekologicznego rzek w oparciu o ichtiofaunę na przykładzie zlewni Narwi, w: „21. Zjazd hydrobiologów polskich (materiały zjazdowe). Lublin 9-12 wrzesień 2009”, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Lublin, s. 32-34.
Google Scholar

Szoszkiewicz K., Jusik S., Zgoła T., 2008, Klucz do oznaczania makrofitów dla potrzeb oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce, Warszawa.
Google Scholar

Szoszkiewicz K., Zbierska J., Jusik S., Zgoła T., 2009, Klasyfikacja wód płynących w Polsce z zastosowaniem makrofitowej metody oceny rzek, w: „21. Zjazd hydrobio-logów polskich (materiały zjazdowe). Lublin 9-12 wrzesień 2009”, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Lublin, 33-34.
Google Scholar

Templeton D., 2006, Exposure and Monitoring, in: Duffus J., Worth H. (eds.), “Fundamental Toxicology”, The Royal Society of Chemistry, Cambridge, 70-78. DOI: https://doi.org/10.1039/9781847550941-00070
Google Scholar

Turoboyski L., 1979, Hydrobiologia techniczna, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Tyczko K. (red.), 2005, Porozmawiajmy o wodzie, RZGW, Warszawa.
Google Scholar

Walker C., Hopkin S., Sibly R., Peakall D., 2002, Podstawy ekotoksykologii, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Woods D., 2004, The EC Water Framework Directive. An introductory guide, Marlow.
Google Scholar

Woyciechowska J., Dojlido J., 2004, Jakość wód powierzchniowych w świetle dyrektyw Unii Europejskiej i polskich rozporządzeń, Gazeta Obserwatora IMGiW, nr 6, 9-12.
Google Scholar

Załęska-Radziwiłł M., 2007, Metody oceny ryzyka na podstawie testów ekotoksykologicznych, w: „Ekotoksykologia w ochronie środowiska glebowego i wodnego. Materiały konferencyjne. Pierwsza Krajowa Konferencja i Warsztaty Naukowe”, JUNG – PIB, Puławy, s. 49-57.
Google Scholar

Zimny H., 2006, Ekologiczna ocena stanu środowiska. Bioindykacja i biomonitoring, Agencja Reklamowo-Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk, Warszawa.
Google Scholar

Żmudziński L., 1997, Hydrobiologia. Życie wód słodkich i morskich, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Słupsku, Słupsk.
Google Scholar

Nałęcz-Jawecki G., Badanie toksyczności środowiska wodnego metodą bioindykacji,
Google Scholar

<http://biuletynfarmacji.wum.edu.pl/0302Jawecki.html>, dostęp: 10.02.2012.
Google Scholar

CSIRO, Aquatic Ecotoxicology Fact Sheet, Toxicity tests (bioassays) using a range of sensitive biota are available to assess contaminant impacts in marine and freshwater ecosystems, <http://www.clw.csiro.au/cecr/documents/Fact_Sheet_Aquatic_Ecotoxicology.pdf> dostęp: 08.05.2011.
Google Scholar

Hayse J., Ecorisk Fundamentals: Fundamentals of Ecology and Ecotoxicology, <http://web.ead.anl.gov/ecorisk/fundamentals/pdf/ecofund.pdf>, dostęp: 02.06.2011.
Google Scholar

Soszka H., Ocena wód powierzchniowych w świetle polityki wodnej UE, <http://www.ucbs.uw.edu.pl/prezentacja_H_Soszka_14_05.ppt>, dostęp: 12.02.2012.
Google Scholar

Instytut Ochrony Przyrody, Kraków, Zintegrowana gospodarka wodna, wdrażanie Ramowej Dyrektywy Wodnej, <http://www.iop.krakow.pl/files%5CPrezentacje%20WYKLADY%20UJ%202009_2010%5C5.%20Zintegrowana%20gospo-darka%20wodna.pdf> dostęp: 20.09.2011.
Google Scholar