Każde dziecko i każda jego cecha ma swoiste tempo rozwoju, modyfikowane przez warunki życia w danym okresie. (Raport 2 z dwuletnich comiesięcznych badań na Jukatanie w Meksyku)

Napoleon  Wolański; Armando  Rojas; Graciela  Valentin; Anna Siniarska

doi:10.21697/seb.2004.2.1.02

Opublikowane: 2004-12-31

Tom 2 Nr 1 (2004)

Każde dziecko i każda jego cecha ma swoiste tempo rozwoju, modyfikowane przez warunki życia w danym okresie. (Raport 2 z dwuletnich comiesięcznych badań na Jukatanie w Meksyku)

Napoleon Wolański , Armando Rojas , Graciela Valentin , Anna Siniarska

Studia Ecologiae et Bioethicae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/seb.2004.2.1.02

Abstrakt

In the first report, the specific monthly rate of changes of body build measures, typical for a studied group of youths and /or seasonal changes according to climatic conditions were not observed (Siniarska et al., 2005). The preliminary results suggested that observed changes rather depend on an adjustment to conditions and mode of life than to changes in nature. In the present report changes in particularly studied individuals were analyzed to verify the previous hypothesis suggesting that the rate of development has an immediate (causal) sense. The problem of whether the pubertal spurt is a single developmental effort or series of changes with dominance of intensified increments was considered. To explain the phenomenon of difference in onset of the pubertal spurt and its intensity in various populations, monthly measurements were conducted in individuals being at the age of puberty. The results show that each individual and its variable show a different rate of changes. It suggests that the rate of development and changes in body mass and fat mass are occasional. It rather depends on living conditions, mostly on nutrition and mode of life (physical activity and leisure). The only regularity shows that rather short (1-3 months) periods of rapid growth (saltations) are divided by slower growth periods (stasis), but their duration and time of occurrence have a very individual character. The rate and rhythm of each body build variables are also different. These phenomena depend rather on condition s in which the development of each individual occurs, as well as on its genetic predispositions and eco-sensitivity. It is probable, that differences in onset and intensity of pubertal spurt depend on alternations between periods of saltations and stasis of growth processes and on changes in body mass. These studies need to be repeated during a longer period of time (at least within a 5-year period ), in different climatic conditions and social groups.

Słowa kluczowe:

ekologia człowieka, Meksyk, Jukatan

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Wolański, N. ., Rojas, A. ., Valentin, G. ., & Siniarska, A. (2004). Każde dziecko i każda jego cecha ma swoiste tempo rozwoju, modyfikowane przez warunki życia w danym okresie. (Raport 2 z dwuletnich comiesięcznych badań na Jukatanie w Meksyku). Studia Ecologiae Et Bioethicae, 2(1), 47–74. https://doi.org/10.21697/seb.2004.2.1.02

Cited by / Share

Bibliografia

ARTARIA M. D., 2001 Growth of Javanese children in Malang. W: Cases and effects of human variation, pod red. M. Henneberga, str. 139-155.
Google Scholar

BOCHEŃSKA Z., 1958 Okresy pełnienia i bujania w świetle zmian tkanki tłuszczowej. Materiały i Prace Antropologiczne. 24.
Google Scholar

BOCHEŃSKA Z., PANEK S., 1966 Wzrastanie i rozwój dziewcząt krakowskich z uwzględnieniem cech typologicznych. Roczniki Naukowe WSWF, 5:117-143.
Google Scholar

CAINO S., KELMANSKY D., LEJARRAGA H., ADAMO P., 2004 Short-term growth at adolescence in healthy girls. Annals о Human Biology, 31(2):182-195. DOI: https://doi.org/10.1080/03014460310001652220
Google Scholar

GRECO L., CAPASSO A., DEFRUSCO C., PALUDETTO R. 1990 Pulsative weight increase in very loe birthweight babies appropriate for gestational age. Archives of Diseases of Childhood, 65:373-376.
Google Scholar

GRECO L., TIPO V., DI DONATO F., MAYER M., 1994 Pulsative growth pattern during catch-up growth in childhood coeliac disease. Acta Paediatrica, 83:724-729. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1651-2227.1994.tb13127.x
Google Scholar

HERMANUSSEN M., GEIGER-BENOIT K., BURMEISTER J. SIPPEL W. G., 1988 Periodical changes of short term growth velocity (‘mini growth spurts’) in human growth. Annals of Human Biology, 15:103-109. DOI: https://doi.org/10.1080/03014468800009521
Google Scholar

HERMANUSSEN M., GEIGER-BENOIT Κ., 1995 No evidence for saltation in human growth. Annals of Human Biology, 22(4):341-345. DOI: https://doi.org/10.1080/03014469500004012
Google Scholar

JASICKI B., 1938a Dynamika rozwojowa męskiej młodzieży szkolnej z Krakowa. Prace i Materiały Antropologiczne PAU. 1, Kraków.
Google Scholar

JASICKI B., 1938b Czy na podstawie pomiarów wzrostu i wagi można wyróżnić tzw. okresy bujania i pełnienia w czasie wzrastania organizmu ludzkiego? Przegląd Antropologiczny 12(4):533-551.
Google Scholar

JAWORSKI Z., 1962 Zmiany sezonowe w przyrostach wysokości i ciężaru ciała młodzieży wiejskiej. Materiały i Prace Antropologiczne, 63:61-92.
Google Scholar

LAM PL M., JOHNSON M .L., 1993 A case study of daily growth during adolescence: a single spurt or changes in the dynamics of saltatory growth? Annals o f Human Biology, 20(6): 595-603. DOI: https://doi.org/10.1080/03014469300003002
Google Scholar

LAMPL M., VELDHUIS J. D., JOHNSON M .L., 1992 Saltation and stasis: A model of human growth. Science, 258:801-803. DOI: https://doi.org/10.1126/science.1439787
Google Scholar

PANEK S., 1960 Zagadnienie sezonowej zmienności we wzrastaniu organizmu człowieka. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Zoologiczne, 33(5):5-72.
Google Scholar

SINIARSKA A., ROJAS A., VALENTIN G., WOLAŃSKI N., DICKINSON E., 2005 Czy istnieje sezonowy rytm rozwoju w warunkach tropikalnych? (wyniki dwuletnich comiesięcznych badań na Jukatanie w Meksyku). Studia Ecologiae et Bioethicae, 2(2004). DOI: https://doi.org/10.21697/seb.2004.2.1.01
Google Scholar

SINIARSKA A., ZIELIŃSKA A., 2002 Ethnic differences in body build and maturation of 6-18-years-old schoolgirls from Metida, Yucatan, Mexico. Collegium Antropologicum, 26 (Supplement): 190.
Google Scholar

STRATZ C. H., 1926 Lebensalter und Geschlechter. Stuttgart.
Google Scholar

THALANGE N. K. S., FOSTER P. J., GILL M. S., PRICE D. A., CLAYTON P. E., 1996 Model of normal prepubertal growth. Archives of Diseases of Childhood, 75:427-431. DOI: https://doi.org/10.1136/adc.75.5.427
Google Scholar

TILLMANN V., FOSTER P. J., GILL M. S., PRICE D. A., CLAYTON P. E., 2002 Short-term growth in children with growth disorders. Annals of Human Biology, 29(1):89-104. DOI: https://doi.org/10.1080/03014460110075666
Google Scholar

WALES J. K .H., GIBSON A.T., 1994 Short term growth: rhythms, chaos, or noise? Archives of Diseases o f Childhood, 71:84-89. DOI: https://doi.org/10.1136/adc.71.1.84
Google Scholar

ZIELIŃSKA A., 2003 Skok pokwitaniowy i budowa ciała dziewcząt z Meridy (Jukatan, Meksyk) jako sposób przystosowania do warunków życia. Studia Ecologiae et Bioethicae, 1:141-158. DOI: https://doi.org/10.21697/seb.2003.1.1.09
Google Scholar

Napoleon Wolański

Afiliacja:

Departamento de Ecologia Humana, Centro de Investigacion y de Estudios Avanzados, Merida, Meksyk

Armando Rojas

Afiliacja:

Departamento de Ecologia Humana, Centro de Investigacion y de Estudios Avanzados, Merida, Meksyk

Graciela Valentin

Afiliacja:

Departamento de Ecologia Humana, Centro de Investigacion y de Estudios Avanzados, Merida, Meksyk

Anna Siniarska

a.siniarska@uksw.edu.pl
https://orcid.org/0000-0003-0831-519X

Afiliacja:

Instytut Ekologii i Bioetyki, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Polska